تهرانی‌ها پولدار‌تر هستند یا یزدی‌ها؟
روزنامه هفت صبح | وزارت رفاه به تازگی گزارشی منتشر کرده که در آن با آمار و ارقام به ابعاد مختلف وضعیت مالی مردم ایران پرداخته است، البته اسم این گزارش بررسی فقر چند بعدی در ایران است که نکته‌های جالب زیادی دارد؛ از جمله اینکه گویا ثروتمندترین مردم ایران نه تهرانی‌ها بلکه یزدی‌ها هستند و فقیرترین ایرانی‌ها هم ساکن سیستان و بلوچستان.
از همه اینها گذشته بخشی که در ادامه نکته‌های مهم آن را می‌خوانید مربوط به وضعیت دانش‌آموزان است که نشان می‌دهد چطور سطح تحصیلی بچه مدرسه‌ای‌ها با وضعیت معیشت خانواده‌ها و سطح ثروتمندی استان محل زندگی‌شان گره خورده است. طبق گزارش وزارت رفاه نرخ با سوادی مطلق در ایران کمی بیشتر از ۸۷درصد است. در بین استان‌ها کمترین میانگین با سوادی را استان سیستان و بلوچستان با ۷۳٫۹ درصد در اختیار دارد و بیشترین نرخ با سوادی مطلق به تهران تعلق دارد با ۹۳٫۸ درصد.
اما وقتی از سطح با سوادی مطلق بالا می‌آییم و کمی بیشتر از خواندن و نوشتن مهم می‌شود اختلاف استان‌های بالا و پایین جدول بیشتر به چشم می‌آید مثلا در استان‌های مازندران و کردستان هیچ نوجوان ۱۲ تا ۱۷ ساله‌ای که مدرک پنجم ابتدایی نداشته باشد وجود ندارد اما در سیستان و بلوچستان ۵ درصد این نوجوانان مدرک ابتدایی ندارند و همین وضعیت در مورد کودکان بازمانده از تحصیل هم صدق می‌کند که احتمالا می‌تواند مربوط به جمعیت مهاجر و بی‌شناسنامه کودکان سیستان و بلوچستانی باشد که اجازه تحصیل پیدا نمی‌کنند.
در گزارش وزارت رفاه یک شاخص جالب توجه دیگر هم دیده می‌شود و آن میانگین نمره دانش‌آموزان در رشته‌های تحصیلی و استان‌های مختلف است. طبق این گزارش میانگین کشوری نمره دانش‌آموزان در امتحانات نهایی ۱۲٫۶۶ است که در این بین دانش‌آموزان رشته علوم تجربی با میانگین نمره ۱۳٫۷۷ بهترین وضعیت را دارند و دانش‌آموزان علوم انسانی با کمی بیشتر از ۱۰ کمترین نمره‌ها را به دست آورده‌اند.
این موضوع نشان می‌دهد که کماکان شیوه هدایت تحصیلی دانش‌آموزان به سمت رشته‌های مختلف بر اساس نمراتشان است به جای اینکه ظرفیت‌ها و علایق آنها مورد توجه قرار بگیرد. در بین استان‌ها هم دانش‌آموزان اهل خراسان جنوبی با میانگین نمره ۱۴ درس‌خوان‌ترین‌ها هستند و دانش‌آموزان کهگیلویه و بویراحمد با میانگین نمره نزدیک ۱۱ کمتر از همه نمره گرفته‌اند.
وقتی پای نرخ فقر پولی به میان می‌آید ارتباط آن را با وضعیت فقر تحصیلی بچه‌ها هم می‌توان دید. آنچه در گزارش وزارت رفاه می‌بینیم فقیرترین دانش‌آموزان اهل سیستان و بلوچستان هستند و این استان با نرخ ۵۰ درصدی در زمینه فقر کودکان بدترین وضعیت را بین استان‌های مختلف دارد و تهران و یزد و البرز با نرخ ۸درصدی فقر کودکان در بالای جدول قرار گرفته‌اند.
نرخ با‌سوادی والدین هم از جمله فاکتورهایی است که روی وضعیت تحصیلی کودکان تاثیر زیادی دارد. در این شاخص هم وضعیت سیستان و بلوچستان از استان‌های دیگر بدتر است. در این استان والدین نزدیک به ۷۰درصد کودکان تحصیلات متوسطه ندارند. در بالای این جدول استان البرز قرار دارد که والدین ۲۸درصد بچه‌ها در این استان تحصیلات متوسط ندارند. نرخ کشوری این شاخص هم ۴۷ درصد است. شاید این عدد بزرگ به نظر برسد اما بد نیست بدانید که تا اوایل سال ۹۰ نزدیک به ۷۰درصد بچه‌ها والدینی داشتند که تا مقطع متوسطه درس نخوانده بودند.
گزارش وزارت رفاه انعکاس‌دهنده مطالعات بین‌المللی هم است. به عنوان مثال در بخشی از این گزارش آمده که ایران از نظر کمبود دسترسی کودکان به منابع یادگیری در خانه بعد از مراکش،پاکستان، فیلیپین، آلبانی و ترکیه مقام شش را در اختیار دارد و بهترین کشورها در این زمینه کانادا، کره و ژاپن هستند. ایران باداشتن ۱۱درصد کودک دو زبانه که با زبان اصلی بیگانه هستند بعد از مراکش،پاکستان،فیلیپین، مالت و آفریقای جنوبی قرار دارد. این کودکان مجبورند با زبان معیار درس بخوانند و همین موضوع باعث افت تحصیلی آنها می‌شود.
در زمینه آزمون تیمز و پرلز هم اوضاع ایران خوب به نظر نمی‌رسد. این آزمون که هر چند سال یک بار برگزار می‌شود. آخرین بار در سال ۲۰۱۹ برگزار شد و دانش‌آموزان ایرانی هم در آن شرکت کردند، آزمونی که از بچه‌های پایه هشتم گرفته می‌شود و اصلی‌ترین محورهای آن ریاضی و درک مطلب است. نتیجه اینکه ایران در بین۶۰ کشور شرکت‌کننده قبل از پاکستان، فیلیپین، مراکش، مالت و آفریقای جنوبی در مقام ۵۵ ایستاد.
