ترافیک باورنکردنی نامزدها در انتخابات ریاست‌جمهوری
روزنامه هفت صبح، علی رستگار | از مهلت ثبت نام انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ فقط یک روز باقی مانده و چهرههای اصلی هنوز وارد گود نشده‌اند. با این‌حال تا همین جا هم تا دل‌تان بخواهد کاندیدا داریم. از رئیس‌جمهور سابق و وزرای کم نام و نشان او تا سرداران سپاه و اصولگرایان و اصلاح‌طلبان و نماینده‌های ادوار مجلس. تقریبا هر شخصی که در مورد حضور او در محافل سیاسی گمانه‌زنی می‌شد تا الان یا آمده یا گفتند به زودی ثبت نام می‌کند. با این وضع احتمالا مناظره‌های شلوغی داریم و صداوسیما هم استودیوی بزرگ‌تری را باید در نظر بگیرد. اگرچه خیلی از این کاندیداها حتی اگر تایید صلاحیت شوند هم به نفع کاندیداهای دیگر جناح متبوع خود کنار می‌روند.
*** چه کسانی می‌آیند؟
از بین چهرههای نامدار و مورد وثوق اصولگرایان که هنوز ثبت‌نام نکرده‌اند اما بحث آن‌ها مطرح است باید به ابراهیم رئیسی و محمدباقر قالیباف اشاره کنیم. روسای مجلس و قوه قضائیه که در دوره قبل قالیباف به نفع رئیسی کنار رفت و بعید نیست در این دوره هم همین سناریو تکرار شود.
سعید جلیلی هم که کاندیدای مورد علاقه بخشی از جوانان اصولگراست شنیده شده که گفته در صورت ثبت‌نام رئیسی پا به عرصه انتخابات نمی‌گذارد. در هر صورت دست‌کم یکی از این سه نفر در روزهای آینده در انتخابات ثبت نام می‌کند و به گزینه نهایی اصولگرایان تبدیل می‌شود. محسن رضایی هم به این جمع باید اضافه کنیم چون قبلا اعلام کرده که قصد ثبت نام دارد و حتی بحث ائتلاف او با دو نظامی دیگر یعنی سعید محمد و رستم قاسمی هم مطرح است.
از کاندیداهای منتسب به دولت روحانی محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات یکی از گزینه‌هاست اما اگر شروط شورای نگهبان برای احراز شرایط رجل سیاسی و مذهبی یعنی حداقل ۴۰ سال سن اعمال شود او شانسی برای تائید صلاحیت ندارد. اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور و سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور دو گزینه دیگر هستند که شایعه ثبت نام آن‌ها مطرح است و اگر بیایند هم به احتمال زیاد تائید صلاحیت خواهند شد.
علی‌اکبر صالحی رئیس ۷۲ ساله سازمان انرژی اتمی یکی از گزینه‌های مورد اعتماد حاکمیت و نزدیک به اعتدالگرایان است که در صورت ورود به انتخابات بعید نیست از حمایت اصلاح‌طلبان هم برخوردار شود. نزدیک‌ترین وضعیت را به او هم علی لاریجانی رئیس سابق مجلس دارد که تقریبا ثبت‌نام او در انتخابات قطعی شده و پتانسیل این را دارد که ائتلاف فراگیری بین اصولگرایان سنتی تا اعتدالگرایان و بخشی از اصلاح‌طلبان ایجاد کند و مشی دولت روحانی را ادامه دهد. برای پیش‌بینی آینده انتخابات باید تا پایان امروز صبر کنیم. چهرههای اصلی در راه هستند.
*** احمدی‌نژادی‌ها
تعداد قابل توجهی از کاندیداهای شناخته شده این دوره که تا الان ثبت‌نام کرده‌اند از مدیران ارشد دولت نهم و دهم محمود احمدی‌نژاد هستند. این موج می‌تواند این ظن را تقویت کند که آن‌ها به عنوان کاندیدای پوششی یا جایگزین رئیس‌جمهور سابق (در صورت رد صلاحیت) وارد گود شدند اما خود احمدی‌نژاد صریحا در روز ثبت‌نام گفت در صورت رد صلاحیت از شخص دیگری حمایت نمی‌کند.
* یک: محمود احمدی‌نژاد / سن: ۶۵ سال
محمود احمدی‌نژاد روز چهارشنبه با مشایعت تعدادی از هوادارانش برای انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت نام کرد. نظرسنجی‌هایی که تاکنون بین کسانی که قصد شرکت در انتخابات دارند انجام شده نشان می‌دهد او شانس بالایی برای پیروزی در انتخابات در مقایسه با سایر کاندیداهای احتمالی دارد. رئیس‌جمهورسابق به واسطه ارتباط با مدیرانی از دوران ریاست‌جمهوری خود در استان‌های مختلف، توانایی بسیج کردن هوادارانش و جذب آرای بخشی از مردم ناراضی از وضعیت معیشتی را دارد. هرچند که از سبد رای اصولگرایان و اصلاح‌طلبان احتمالا چیزی عاید او نمی‌شود.
* شانس تایید صلاحیت: کم. (با توجه به اینکه محمود احمدی‌نژاد در دوره قبل هم ثبت‌نام کرد و رد صلاحیت شد شانس تایید او را در این دوره هم نمی‌توانیم بالا ارزیابی کنیم.
* دو: محمد شریف ملک‌زاده / سن: ۵۱ سال
محمدشریف ملک‌زاده اگرچه در روز ثبت نام گفت با احمدی‌نژاد برای نامزدی هماهنگی نکرده و مستقل آمده اما در سال‌های پایانی دولت دهم او یکی از مدیران نزدیک به احمدی‌نژاد و مشایی بود که مسئولیت‌هایی مثل ریاست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری یا دبیری شورای عالی ایرانیان خارج از کشور را هم بر عهده گرفت.
* شانس تایید صلاحیت: کم (با توجه به اینکه قبلا اخبار ضد و نقیضی در چند مقطع درباره بازداشت او منتشر شده او شانس زیادی برای تایید صلاحیت ندارد)
* سه: محمدحسن نامی / سن: ۶۸ سال
محمدحسن نامی در دو سال آخر دولت دوم احمدی‌نژاد وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بود و سابقه نظامی او در ارتش زیر سایه همین دوران کوتاه وزارت قرار گرفته است. نامی خیلی در فضای سیاسی ایران چهره شناخته‌شده‌ای نیست و شانس بالایی هم برای رای‌آوری ندارد.
شانس تایید صلاحیت: کم
* چهار: محمد عباسی / سن: ۶۳ سال
محمد عباسی در دولت اول محمود احمدی‌نژاد وزیر تعاون بود تا روزی که این وزارتخانه با وزارت کار ادغام شد. در دولت دوم احمدی نژاد هم در دوره‌ای وزارت ورزش و جوانان به او سپرده شد. چند ماه پیش شایعه شد که او برای ورود به انتخابات ۱۴۰۰ با احمدی‌نژاد دیداری داشته اما خود او این موضوع را تکذیب کرد. عباسی با حکم رهبری عضو هیات امنای بنیاد مستضعفان است.
شانس تایید صلاحیت: متوسط
* پنج: صادق خلیلیان / سن: ۶۲ سال
صادق خلیلیان در چهار سال دوم دولت احمدی‌نژاد وزیر جهاد کشاورزی بود. او در سال‌های ۹۲ و ۹۶ هم در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت نام کرد، اما در هر دو مرتبه انصراف داد. بنابراین در این دوره هم خیلی نمی‌توانیم از باقی ماندن او در رقابت‌های انتخاباتی مطمئن باشیم.
شانس تایید صلاحیت: متوسط
*** نظامی‌ها
در این دوره خیلی از سرداران نظامی سودای پاستور را در سر دارند و دیگر فقط قالیباف و رضایی نیستند که در این مسیر گام برمی‌دارند. چهرههای جدیدی هم اضافه شدند و این بار جدی‌تر از همیشه این بحث مطرح شده که کاندیداتوری چهره‌هایی با سابقه نظامی خوب است یا بد؟
* یک: حسین دهقان / سن: ۶۴ سال
حسین دهقان یکی از اولین افرادی بود که ماه‌ها پیش از شروع ثبت‌نام اعلام کرد برای ورود به انتخابات ریاست‌جمهوری برنامه دارد. او در حال حاضر مشاور رهبری در صنایع دفاعی است و با دولت‌های مختلف کار کرده. در دولت دوم خاتمی و دولت اول احمدی‌نژاد رئیس بنیاد شهید بود. در دولت اول روحانی هم وزیر دفاع. قبل از آن هم مسئولیت‌های کلیدی در سپاه داشت. با توجه به نگرش منفی‌ای که در افکار عمومی نسبت به فعالیت سیاسی چهرههای نظامی وجود دارد شانس حسین دهقان برای رسیدن به پاستور را نمی‌توانیم خیلی بالا ارزیابی کنیم.
* شانس تایید صلاحیت: زیاد
* دو: رستم قاسمی / سن: ۵۸ سال
دوران حضور رستم قاسمی بین سال‌های ۹۰ تا ۹۲ در وزارت نفت دولت محمود احمدی‌نژاد مصادف بود با دوران اوج گرفتن تحریم‌های نفتی که همین باعث بعضی حواشی برای او شد. قبل از آن هم او به مدت ۴ سال ریاست قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء را برعهده داشت. او به‌‌رغم اینکه به طور سنتی یک اصولگرا محسوب می‌شود اما خیلی با احزاب و تشکل‌های این جناح مراوده پررنگی ندارد که بتواند کاندیدای مورد حمایت آن‌ها لقب بگیرد.
* شانس تایید صلاحیت: متوسط
* سه: سعید محمد / سن: ۵۳ سال
سعید محمد هم مثل رستم قاسمی از قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء می‌آید. قبل از آن هم مدیرعامل سپاسد و اطلس ایرانیان از زیرمجموعه‌های قرارگاه خاتم و بنیاد تعاون سپاه بود. ماجرای برکناری یا استعفای او از قرارگاه خاتم برای ورود به مبارزات انتخاباتی ثابث کرد که بخشی از مدیران ارشد سپاه با این اقدام او موافق نیستند. محمد در ماه‌های اخیر گروه‌هایی از هوادارانش را به‌خصوص در شبکه‌های اجتماعی بسیج کرده تا برای او تبلیغ کنند با این حال در نظرسنجی‌ها خیلی شانس بالایی ندارد.
* شانس تایید صلاحیت: متوسط
*** اصلاح‌طلبان
این‌طور که از خبرها و شایعات برمی‌آید از اردوگاه اصلاح‌طلبان کاندیداهای زیادی در انتخابات ثبت‌نام خواهند کرد تا در صورت رد صلاحیت گسترده آن‌ها شانس باقی ماندن گزینه‌های حداقلی را در انتخابات داشته باشند. یک نکته دیگر هم اینکه اصلاح‌طلبان با این کار می‌توانند از فضای مناظره‌ها و مبارزات انتخاباتی برای بیان دیدگاه‌های خود استفاده کنند. بعضی تحلیلگران سیاسی اما معتقدند در این دوره هم با رد صلاحیت گزینه‌های اصلاح‌طلبان آن‌ها در نهایت مجبور به حمایت از گزینه‌های معتدل اصولگرایان و اعتدالگرایان خواهند شد.
* یک: مصطفی تاجزاده / سن: ۶۴ سال
مصطفی تاجزاده در دولت اصلاحات معاون وزیر کشور و در دوره‌ای مشاور رئیس‌جمهور بود. به نظر می‌رسد ثبت نام تاجزاده در انتخابات بیشتر به منظور استفاده از فضای انتخاباتی برای بیان مواضع وگفت‌وگو با جناح‌های مختلف سیاسی باشد. حتی در صورت تایید صلاحیت هم مشخص نیست او کاندیدای نهایی اصلاح‌طلبان باشد اما قطعا بخش مهمی از بدنه اصلاحات و جنبش سبز حامی او هستند و تایید صلاحیت تاجزاده می‌تواند زمینه‌ساز پرشورتر شدن انتخابات ریاست‌جمهوری باشد.
* شانس تایید صلاحیت: کم (با توجه به سابقه محکومیت تاجزاده در جریان حوادث انتخابات ۸۸ و مواضع سیاسی او شانس بالایی برای تایید صلاحیت تاجزاده نمی‌توانیم متصور باشیم)
* دو: محمود صادقی / سن: ۵۹ سال
سبد رای احتمالی محمود صادقی هم اشتراک زیادی با مصطفی تاجزاده دارد. او در مجلس دهم نماینده تهران بود و نسبت به سایر همکاران خود حضور فعال‌تری در فضای سیاسی داشت. مواضع سیاسی او اصلا خوشایند اصولگرایان نیست اما حضور صادقی در مناظره‌های انتخاباتی می‌تواند تنور انتخابات را گرم کند.
* شانس تایید صلاحیت: کم (محمود صادقی در انتخابات مجلس یازدهم هم رد صلاحیت شده بود)
* سه: علی مطهری / سن: ۶۴ سال
علی مطهری در دوره هشتم و نهم و دهم نماینده مجلس بود. اوایل بیشتر او به عنوان چهره نزدیک به اصولگرایان شناخته می‌شد، اما به تدریج مواضع او به اصلاح‌طلبان نزدیک‌تر شد. هرچند که همچنان رویکرد او در مسائل فرهنگی به سلیقه اصولگرایان پهلو می‌زند. صراحت مطهری در بیان نظراتش و همچنین نسبت او با شهید مطهری می‌تواند در صورت تایید صلاحیت در جذب بخشی از آرای خاکستری انتخابات موثر باشد اما در نهایت نمی‌توانیم شانس بالایی هم برای او برای پیروزی در انتخابات قائل باشیم.
* شانس تایید صلاحیت: کم (علی مطهری برای انتخابات مجلس یازدهم تایید صلاحیت نشده بود)
* چهار: محسن مهرعلیزاده / سن: ۶۵ سال
محسن مهرعلیزاده در دولت اول اصلاحات استاندار خراسان بود و در دولت دوم هم معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان تربیت بدنی. بلافاصله بعد از آن هم در انتخابات ۱۳۸۴ کاندیدای ریاست‌جمهوری شد که ابتدا رد صلاحیت شد اما بعد با دستور رهبری همراه با مصطفی معین تایید صلاحیت شدند و در انتخابات شرکت کردند. مهرعلیزاده در نهایت با یک میلیون و ۲۸۸هزار رای در بین هفت کاندیدای دور اول نفر آخر شد. بعدها در دولت دوم حسن روحانی هم او به مدت یک‌سال استاندار اصفهان شد که با قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان کنار رفت. مهرعلیزاده خیلی گزینه ایده‌آلی برای اصلاح‌طلبان تلقی نمی‌شود، اما در صورت تایید صلاحیت او و رد صلاحیت بقیه گزینه‌ها بعید نیست مورد تایید زعمای این جناح سیاسی قرار بگیرد.
* شانس تایید صلاحیت: متوسط
*** اصولگرایان
چهرههای اصلی اصولگرایان که درباره آن‌ها از مدت‌ها پیش گمانه‌زنی می‌شد هنوز ثبت نام نکرده‌اند، اما تا همین‌جا هم تعداد کاندیداهای منتسب به این جناح کم نیستند. هرچند خیلی از آن‌ها احتمالا یا تایید صلاحیت نمی‌شوند یا به نفع کاندیداهای اصلی در مراحل بعد کنار می‌روند. در بین این اسامی حسن سبحانی، محمدحسن قدیری ابیانه و محمدرضا صباغیان را هم می‌توانستیم قرار بدهیم که ثبت نام کردند اما شانس بالایی برای باقی ماندن در مبارزات انتخاباتی ندارند.
* یک: رامین مهمانپرست / سن: ۶۱ سال
رامین مهمانپرست از جمله دیپلمات‌هایی است که با دولت‌های مختلف از هاشمی تا احمدی‌نژاد و خاتمی و روحانی کار کرده و حتی کسی نمی‌تواند دقیقا بگوید به کدام جناح نزدیک است. با این حال کلیدی‌ترین مسئولیت او سخنگوی وزارت امور خارجه در دولت دوم احمدی‌نژاد بود و مواضع سیاسی هم بیشتر مورد تایید اصولگرایان است. در سال‌های بعد از انتخابات ۹۲ او سفیر ایران در لهستان شد و از فضای سیاسی کشور به طور کلی دور شد. همچنین زندگی خصوصی او و ازدواجش با مریم کاویانی بازیگر تلویزیونی حواشی زیادی را در سال‌های اخیر برای مهمانپرست رقم زد.
* شانس تایید صلاحیت: کم
* دو: فریدون عباسی / سن: ۶۳ سال
فریدون عباسی در حال حاضر نماینده کازرون در مجلس است و بین سال‌های ۸۹ تا ۹۲ هم رئیس سازمان انرژی اتمی بود. او دانش‌آموخته دکترای فیزیک هسته‌ای از دانشگاه شهید بهشتی است و در سال ۸۹ درست در روز ترور شهید مجید شهریاری هدف ترور نافرجام در مقابل دانشگاه شهید بهشتی در ولنجک قرار گرفت. عباسی در عرصه سیاست خارجی و هسته‌ای یکی از منتقدان سرسخت برجام و دولت روحانی است و در سال ۹۴ هم جبهه یکتا را به همراه بعضی از وزرای احمدی‌نژاد راه‌اندازی کرد. فریدون عباسی هم از جمله چهره‌هایی است که در صورت تایید صلاحیت احتمالا به نفع یکی از کاندیداهای اصولگرایان کنار می‌رود.
* شانس تایید صلاحیت: متوسط
