تحلیل فنی و بصری اولین مناظره انتخابات ۱۴۰۰
روزنامه هفت صبح، احمد رنجبر | ساعت ۱۷ روز شنبه ۱۵ خرداد، نخستین مناظره نامزدهای سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری برگزار شد. این‌بار هم نامزدها به شکل گروهی کنار هم قرار گرفتند تا از برنامه‌های خود دفاع کنند و رقیب را زیر سوال ببرند. مناظره ۱۴۰۰ از نظر محتوایی ایرادها و امتیازهایی دارد که محور گزارش این صفحه نیست.
مثلا اینکه سوال‌‌های طرح شده، چقدر همخوان با موضوع اصلی بود یا اینکه چرا نامزدها در چارچوب پرسش‌ها، جواب نمی‌دادند… حتی به خنثی بودن مرتضی حیدری کاری نداریم بلکه این بار میزان تسلطش بر ماموریت محول شده، سوژه گزارش است. هفته پیش درباره خنثی بودن دکور هم نوشتیم که روز مناظره اندکی تغییرات داشت اما به نقطه مطلوب نرسیده.
*** مورد اول| آلودگی صوتی
از لحظات ابتدایی مناظره شروع کنیم. جایی که بعد از تشریفات و مقدمه چینی، مرتضی حیدری (مجری مناظره ۱۴۰۰) اولین پاکت سوالات را باز کرد. برای اینکه ظاهر کار شکیل باشد، یک چاقوی مخصوص باز کردن نامه در دست داشت. کار سخت بود و حیدری مجبور به پاره کردن بخشی از پاکت شد.
آلودگی صوتی وقتی به اوج رسید که حیدری اصرار داشت پاکت را تا کند. از مجری با سابقه‌ای چون مرتضی حیدری، عدم رعایت این نکات عجیب می‌نماید. او می‌داند که کوچک‌ترین بازی با کاغذ، صدای ناهنجاری ایجاد می‌کند. پس چرا اصرار به تا کردن پاکت داشت؟ این اتفاق در نوبت‌های بعد هم تکرار شد؛ در حالی که اگر پاکت را کنار می‌گذاشت و کاری به آن نداشت، آلودگی صوتی ایجاد نمی‌شد. آیا حیدری گرفتار هیجان مناظره شده بود؟
*** مورد دوم| آلودگی تصویری
طراحان برنامه مناظره ۱۴۰۰ دو تنگ برای گوی‌ها در نظر گرفته بودند؛ یکی برای شماره سوالات و یکی برای شماره نامزدها. یک گوی بزرگ‌تر هم سمت چپ مجری بود تا کاغذها و گوی‌های باز شده در آن قرار گیرد. ایراد جایی به چشم آمد که گوی پر شد. علاوه بر ایجاد یک تصویر نه چندان زیبا، نداشتن تمهید برای تعویض گوی‌ها دیگر نکته منفی این بخش است. حضور عوامل پشت دوربین آن هم بدون طراحی، از نظر زیبایی شناسی به برنامه‌ای در حد مناظره ۱۴۰۰ لطمه می‌زند.
*** مورد سوم| جای خالی ویدئووال
امتیاز منفی دیگر برنامه مناظره ۱۴۰۰ عدم طراحی ویدئووال است. برخی نامزدها اسلایدهایی که دارای عدد و رقم بود را روی یک کاغذ چاپ کردند و به دوربین نشان می‌دادند. این مدلی است که سال‌ها قبل به دلیل کمبود امکانات فنی در تلویزیون مرسوم بود. حالا اما با یک ویدئووال (دیوار تصویری) میتوان مشکل را برطرف کرد. از قضا در برنامه‌های مختلف از این امکان به کرات بهره برده می‌شود اما در برنامه مناظره ۱۴۰۰ خبری از آن نبود.
*** مورد چهارم| کشتن هیجان مناظره
کارگردانی مناظره ۱۴۰۰ به گونه‌ای طراحی شده بود که منجر به از بین رفتن هیجان مناظره شد. عدم نمایش واکنش نامزدها، تصمیمی است که صداوسیما و کمیسیون تبلیغات گرفته‌اند تا متهم به جانبداری نشوند. با این حال با کارگردانی درست میتوان هم عدالت را رعایت کرد و هم هیجان که لازمه این برنامه‌هاست را از بین نبرد. علاوه بر این، رفتن تصویر در سیاهی، بین دو نیمه مناظره و لرزش دوربین موقع ورود یکی از نامزدها دیگر ایرادهای کارگردانی مناظره اول است. بهره‌گیری سیستم هوشمند میکروفن نامزدها هرچند منافی هیجان است اما استفاده از آن، تصمیمی درست محسوب می‌شود.
*** مورد پنجم| حرافی مجریان خیابان ایران
شبکه یک، چند ساعت پیش از برگزاری مناظره، برنامه خیابان ایران را به شکل زنده پخش کرد. این برنامه حکم قاب مناظره ۱۴۰۰ را داشت و از طریق آن لحظه ورود نامزدها و صحبت‌های ابتدایی آنها روی آنتن می‌رفت. این تصمیم یک امتیاز است اما به دلیل نداشتن یک کنداکتور استاندارد، مجریان (مهدی آقابیگی و عباس طاهریان) گرفتار حرافی شدند. استدلال‌های نه چندان محکم آنها برای لزوم دادن رای، پاشنه آشیل اصلی خیابان ایران است. در این برنامه بریده‌ای از ترانه ایران من همایون شجریان به کرات مورد استفاده قرار گرفت. تا جایی که شاعر آن معترض شد که چرا از این ترانه، توسط صدا وسیما استفاده به مطلوب شده است.
*** مورد ششم| جای تنگ قرعه‌کشی
تلویزیون می‌خواهد برای مناظره‌ها و به طور کلی برای تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری سنگ تمام بگذارد. پیش‌تر به موارد خوب اشاره کردیم اما گاهی برخی تصمیم‌ها و شکل اجرایی آن به اصل کار لطمه می‌زند. نمونه‌اش در نظر گرفتن یک جای کوچک (لابی استودیو) برای قرعه‌کشی شماره نامزدهاست. نمی‌شد جایی بزرگ‌تر و شکیل‌تر در نظر گرفت؟
