تجربه چک کشیدن، بدون داشتن دسته چک
روزنامه هفت صبح | مدتی است که دستورالعمل‌های جدیدی درباره قانون جدید چک صادر شده است که به موجب آن مقررات نوینی برای دادوستد این برات تجاری در نظر گرفته شده است. قانون جدید چک را می‌توان با دو اهرم جدید شناخت؛ یکی اینکه برای کسانی که اعتبار مالی ندارند، دسته‌چک صادر نمی‌شود و دوم اینکه اگر چکی برگشت خورد، می‌توان مبلغ آن را از بقیه حساب‌های فرد صادرکننده چک در تمام بانک‌ها پرداخت کرد. قانون جدید چک از ۲۱آذرماه امسال اجرا می‌شود. تا آن زمان سیستم صیاد هم تکمیل شده و احتمالا دیگر خبری از چک‌های قدیمی نخواهد بود. همچنین پس از آن برگه‌های چک که در سامانه چکاوک صادر شده‌اند، به‌روزسانی می‌شوند.
*** چک بکشید نقد می‌شود؛ هرطور که شده
دستورالعمل جدید بانک مرکزی می‌گوید، اگر موجودی حساب صادرکننده چک کافی نباشد، بانک مکلف به پرداخت وجه از محل سایر حساب‌های او خواهد بود؛ به موجب این دستورالعمل اگر حساب فرد موجودی نداشته نباشد، بانک ابتدا حساب جاری و سپس حساب پس‌انداز و پس از آن حساب کوتاه‌مدت و بلندمدت فرد را بررسی می‌کند تا در صورت وجود موجودی در آنها مبلغ چک از آن حساب‌ها پرداخت شود و در صورت نداشتن موجودی کارت مسدود می‌شود. تغییرات این بخش از قانون چک، بیش از همه به‌درد تجار می‌خورد.
*** دسته‌چک ندارید اما می‌توانید چک بکشید
در قانون جدید چک، آن دسته افرادی که دسته‌چک ندارند، می‌توانند به‌صورت موردی چک تک‌برگ بدون عملیات اعتبارسنجی و رتبه‌بندی صادر کنند. این نوع چک قبلا هم وجود داشته. چیزی شبیه چک رمزدار با این‌‌حال عده از منتقدان اشاره به این موضع را در قانون جدید چک نقد می‌کنند. به‌عقیده آنها کسانی که دسته‌چک ندارند، حالا می‌توانند راحت‌تر از قبل چک صادر کنند و بعدها قطعا کلی دردسر ایجاد می‌شود.
برای اینکه خیال همه راحت شود، باید به این نکته اشاره کنیم که در صورت برگشت خوردن چک موردی، با صادرکننده چک همان‌طور برخورد خواهد شد که صاحب دسته‌چک اعمال قانون می‌شود. در حقیقت نحوه برخورد با شخصی که چک تک‌برگی صادر کرده و به تعهدات خود عمل نمی‌کند با فردی که دسته‌چک دارد، تفاوتی ندارد چون هر دو شامل همان محدودیت‌های قانونی درنظر گرفته‌شده می‌شوند. کسی که چک را دریافت کرده در هر دوحالت می‌تواند با ارائه «گواهی عدم‌پرداخت» به دایره اجرایی، بقیه ماجرا را پیگیری کند.
*** پیگیری چک برگشتی ترس ندارد
قانون جدید چک باعث می‌شود اگر کسی بدقولی کرد و چک برگشتی دست شما داد، حداقل دغدغه دوندگی کردن در محکمه و دادگاه را نداشته باشید. این بخش از قانون ساده عمل می‌کند و باعث می‌شود جهت صدور مستقیم اجرائیه برای چک‌های بلامحل، نیازمند طرح دعاوی در محاکم دادگستری نباشید. در گذشته اگر فردی چک بلامحل صادر می‌کرد، دارنده چک نمی‌توانست اموالی از او را توقیف کند یا فرد صادرکننده چک را ممنوع‌الخروج کند.
برای چنین کاری باید اول حتما دادخواست تنظیم می‌شد تا حکم توسط دادگاه صادر شود اما حالا دایره اجرایی دادگستری بدون نیاز به ثبت دادخواست، می‌تواند چک‌هایی را که توسط بانک برایشان «گواهی عدم‌پرداخت» صادر شده، پیگیری و حتی توسط راهنمایی و رانندگی یا دفاتر ثبت اسناد برای توقیف اموال فرد اقدام کند؛ خیلی سریع و بدون دردسر. این‌طوری چه کسی جرات می‌کند چک بی‌محل بکشد؟
*** خداحافظی با پشت‌نویسی و چک حامل
قانون جدید می‌گوید، قبل از دریافت چک می‌توانید اعتبار شخص صادرکننده را در سامانه صیاد بررسی کنید. این سامانه اطلاعات لازم درباره تعداد چک‌های برگشت‌خورده فرد صادرکننده و همچنین سقف مجاز اعتبار برای صدور چک را نمایش می‌دهد. همچنین در حال حاضر نوشتن چک در وجه حامل یک امر ساده و پیش‌پا افتاده است اما از زمان اجرای قانون جدید برای انتقال چک به فردی دیگر، به‌جای ظهرنویسی و پشت‌نویسی باید آن را در سیستم ثبت کرد. چک‌هایی که قبل از اجرای این قانون پشت‌نویسی شده‌اند تا ۲۱آذرماه ۹۹ قابل استفاده باقی می‌مانند.
