تجارت پرمنفعت سکه کاغذی در بورس
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی | شایعه‌ها می‌گویند سکه در بازار کمیاب شده است. رئیس اتحادیه فروشندگان طلا هم در یکی‌دو تا گفت‌وگو ادعا کرده، بورس عامل کمیاب شدن سکه در بازار است. به‌گفته ابراهیم محمدولی، افراد سکه را از بازار خریداری و در بورس با قیمت بالاتری عرضه می‌کنند. محمد کشتی‌آرای، نایب‌رئیس اتحادیه طلا هم گفته، مردم برای سرمایه‌گذاری به خرید سکه طرح جدید مشتاق شده‌اند. آیا واقعا گرانی سکه به بورس مربوط می‌شود؟ شاید، اما اینکه چطور می‌توان سکه خرید و در بورس فروخت آنقدرها هم ساده نیست. حداقل بدون اطلاع و آشنایی با گواهی سکه‌های یک‌روزه نمی‌توان دست به چنین کاری زد.
یک‌طرف این روش سرمایه‌گذاری بانک‌ها هستند؛ آنها در ازای دریافت سکه تمام طرح جدید به مشتریانشان گواهی سکه می‌دهند. این گواهی در بورس قابل معامله است. آخرین قیمت گواهی سکه یک‌روزه به هفت‌میلیون و ۵۴۰هزار تومان می‌رسد و این درحالی است که سکه در طلافروشی حدود هفت‌میلیون و ۱۰۰هزار تومان قیمت دارد. این اختلاف قیمت خیلی‌ها را به خرید سکه از بازار و فروش آن در بورس ترغیب کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد، روزانه حدود شش‌هزار و ۵۰۰سکه در بورس خرید و فروش می‌شود اما آیا این معامله می‌تواند سودآور باشد؟
*** سکه در بورس چقدر قیمت دارد؟
قیمت گواهی سکه یک روزه در بورس نه به صورت دستوری که صرفا براساس عرضه و تقاضا در بورس تعیین می‌شود. دامنه نوسان این قیمت‌ها روزانه ۱۰درصد است و این یعنی هر روز امکان رشد ۱۰درصدی و ضرر ۱۰درصدی قیمت این سکه‌ها وجود دارد. بعضی روزها ناظر بازار برای جلوگیری از نوسان بیش از حد، حداکثر تغییرات قیمت روزانه را محدود می‌کند. مثلا دیروز در معاملات بورس کالا، قیمت گواهی سکه یک‌روزه با حداکثر رشد یعنی یک‌درصد همراه بود و به هفت‌میلیون و ۵۴۰هزار تومان رسید. همزمان سکه در بازار طلافروش‌ها با قیمت هفت‌میلیون و ۱۰۰هزار تومان فروخته می‌شد. همین اختلاف ۴۰۰هزار تومانی است که فروش سکه را در بورس جذاب کرده است.
*** کدام نمادهای بورسی مربوط به سکه است؟
اگر در سایت مدیریت فناوری بورس به نشانی tsetmc.com عبارت سکه را جست‌وجو کنید، با چهار نماد سکه تمام بهار روبه‌رو می‌شوید. هرکدام از چهار نماد مربوط به بانک‌های ملت، سامان، رفاه و صادرات هستند. توجه داشته باشید که هر سهم در این نمادها نماینده یک‌دهم سکه تمام بهار است.
به عبارتی برای اینکه بتوانید از خزانه بانک‌ها سکه تحویل بگیرید، باید ۱۰سهم به ازای هر سکه داشته باشید. این یعنی قیمت هر سکه، ۱۰برابر نرخ سهمی است که خرید و فروش می‌شود. هر کدام از این نمادها معاملات خاص خودشان را دارند و نمی‌توان سکه‌های بانک ملت را به بانک سامان تبدیل کنید. طبیعتا این معاملات نسبت به یکدیگر متفاوت هستند اما قیمت همگی آنها یکسان است.
*** گواهی سکه یک‌روزه کدام بانک بهتر است؟
چهار نماد گواهی سکه یک‌روزه در بورس مشخصات مخصوص خودشان را دارند. مهمترین نکته در مشخصات این چهارنماد حجم معاملات آنها است که باید در وهله اول به آن توجه داشته باشید. حجم معاملات نشان می‌دهد، گواهی سکه تا چه اندازه قابلیت نقدشوندگی دارد. هرچه این رقم بیشتر باشد، شما از فروش گواهی سکه‌تان در بورس مطمئن‌تر خواهید بود.
مثلا در یک‌ماه گذشته به‌طور میانگین روزانه دوهزار و ۲۵۷سکه در نماد بانک صادرات، دوهزار و ۴۰۶سکه در نماد بانک رفاه و هزار و ۴۲۱سکه در نماد بانک ملت و ۴۶۱سکه در نماد بانک سامان معامله شده است. با این حساب می‌توان نتیجه گرفت، روزانه حدود شش‌هزار و ۵۴۰سکه در بورس کالا خرید و فروش می‌شود و این مورد می‌تواند نقدشوندگی گواهی سکه شما را تضمین کند. به خصوص که نگاهی به آمار معاملات چهارنماد گواهی سکه یک‌روزه نشان می‌دهد، تعداد خریداران در این بازار بسیار قابل توجه است.
مثلا دیروز برای خرید ۱۷هزار و ۳۶۰سکه در نماد سکه یک‌روزه بانک صادرات سفارش خرید ثبت شده بود که برای آن فروشنده‌ای وجود نداشت. توجه داشته باشید که هرکدام از گواهی‌های سکه یک‌روزه تاریخ انقضا دارند که جلوی هر نماد قابل مشاهده است. مثلا تاریخ انقضای گواهی سکه بانک صادرات، اسفندماه سال ۹۹ است. گواهی بقیه بانک‌ها عموما تا سال ۱۴۰۰ اعتبار دارند.
*** چه کسانی گواهی سکه یک‌روزه می‌خرند؟
شاید بپرسید وقتی یک نفر می‌تواند سکه را در بازار هفت‌میلیون و ۱۰۰هزار تومان بخرد، چرا سراغ خرید گواهی سکه هفت‌و‌نیم میلیونی از بورس می‌رود؟ نگاهی به ترکیب سهامداران هر یک از چهارنماد سکه یک‌روزه می‌تواند پاسخ این سوال را روشن کند. اطلاعات این نمادها نشان می‌دهد، خریداران عمده گواهی‌های سکه در بورس، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند.
برای مثال صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلای لوتوس حدود ۲۶هزار و ۴۰۰سکه در نماد بانک رفاه، ۱۸هزار و ۵۰۰سکه در نماد بانک سامان و ۲۸هزار و ۲۶۰سکه در نماد بانک صادرات دارد و مجموع سکه‌های یک‌روزه تحت مالکیت این صندوق سرمایه‌گذاری، به حدود ۷۳هزار و ۲۷۰سکه می‌رسد که همگی در خزانه بانک قرار دارند.
*** کارمزد خرید و فروش گواهی سکه یک‌روزه
خرید و فروش سهام در بورس هم کارمزد دارد، هم مالیات، اما برای خرید و فروش گواهی‌های سکه نیازی به پرداخت مالیات نیست. بلکه صرفا کارمزدی معادل ۱۲۵هزارم درصد پرداخت خواهید کرد. یعنی اگر یک سکه هفت‌میلیونی در بورس بخرید یا بفروشید، در حد هشت‌هزار و ۷۵۰تومان کارمزد از حساب شما کم خواهد شد.
مجموع کارمزد خرید و فروش سکه به ۲۵صدم درصد یعنی ۱۷هزار تومان در یک هفت‌میلیون تومان می‌رسد. چنین کارمزدی در برابر اختلاف قیمت خرید و فروش در بازار بسیار ناچیز است. نرخ خرید و فروش سکه در بازار آزاد عموما ۲۰۰هزار تومان اختلاف دارد. یعنی اگر در یک روز سکه را از بازار بخرید و بفروشید، حدود ۲۰۰هزار تومان ضرر خواهید کرد. در حالی که چنین اختلافی در بورس تنها ۱۷هزار تومان است.
*** مراحل تبدیل سکه طلا به گواهی قابل معامله در بورس
اگر کد بورسی داشته باشید، یک قدم جلوتر هستید. در غیر این‌صورت باید با ثبت‌نام در سامانه سجام و مراجعه به یکی از کارگزاری‌ها حساب باز کرده و کد بورسی مخصوص خودتان را دریافت کنید. در چنین حالتی می‌توانید برای خرید و فروش سکه در بورس دست به کار شوید. هر کدام از چهار بانک ملت، رفاه، صادرات و سامان، خزانه مخصوص خودشان را دارند. شما با مراجعه به این خزانه و ارائه مدارکتان می‌توانید در ازای پرداخت هر سکه، ۱۰برگه گواهی دریافت کنید.
سکه‌هایتان ابتدا کارشناسی می‌شوند تا حتما عیارشان ۹۰۰ در هزار و وزنشان ۸.۱۳۳گرم باشد. با این حساب سکه‌های غیربانکی یا سکه‌های طرح قدیم که تاریخ ضربشان قبل از سال ۸۶ است، پذیرفته نخواهند شد. هزینه کارشناسی سکه‌ها در خزانه بانک‌ها متفاوت است. یکی ممکن است برای کارشناسی سکه‌ها ۵۰۰تومان تومان و یکی دیگر ممکن است پنج‌هزار تومان کارمزد بخواهد، اما نهایتا کارمزد کارشناسی سکه‌ها چندان رقم قابل توجهی نخواهد بود.
بعد از تحویل سکه به خزانه بانک، شما گواهی کاغذی دریافت خواهید کرد که یک شماره سریال روی آن درج شده. بعد از تماس با کارگزاری مورد نظرتان و اعلام شماره سریال گواهی‌ها، می‌توانید گواهی سکه را در سبد سهامتان نزد کارگزار ببینید و هر موقع خواستید آنها را بفروشید.مدت زمان صدور گواهی سکه قابل معامله در اغلب بانک‌ها یک روز است اما ممکن است این مدت زمان بیشتر باشد. در طرف مقابل تبدیل گواهی به سکه هم یک روز زمان لازم دارد. برای همین به این گواهی‌ها، سکه یک‌روزه می‌گویند.
خزانه بانک‌ها همیشه پذیرای مشتریان برای دریافت سکه‌هایشان نیستند. چند‌وقت یک‌بار بانک‌ها در اطلاعیه‌ای که توسط پیام ناظر بازار منتشر می‌شود، اعلام می‌کنند که خزانه‌شان برای دریافت سکه طلا آماده است. مثلا بانک سامان در اطلاعیه‌ای روز ۱۷اردیبهشت‌ماه اعلام کرد که خزانه این بانک از روز شنبه ۲۰اردیبهشت فعالیت خود را آغاز کرده و مشتریان می‌توانند با هماهنگی تلفنی، برای مراجعه و ارائه سکه‌هایشان وقت بگیرند. باید توجه داشته باشید که خزانه سکه بانک‌ها همگی در شهر تهران واقع شده‌اند.
*** مزایای خرید و فروش سکه در بورس
قیمت بالاتر سکه در بورس کالا، جذابیت این بازار را برای فروش سکه دوچندان کرده است. خیلی‌ها سکه‌ها را از بازار می‌خرند و بعد از تبدیل آنها به گواهی سکه، می‌توانند با قیمت بالاتری آنها را در بورس بفروشند. این اختلاف قیمت بین بازار آزاد و بورس کالا بیشتر به خاطر کمتر بودن عرضه نسبت به تقاضا در بورس است.
چراکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری به خصوص صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا، باید بخشی از دارایی‌شان را در سکه سرمایه‌گذاری کنند. آنها چاره‌ای ندارند جز اینکه سکه‌ها را از بورس کالا بخرند. با وجود تقاضا از طرف آنها، در صورتی که عرضه به اندازه کافی نباشد، قیمت بالا می‌رود.اگر گواهی سکه داشته باشید، بدون مراجعه حضوری به بازار و چک و چانه زدن با دلال‌ها می‌توانید سکه‌هایتان را بفروشید. معاملات سکه در بورس کالا همه‌روزه از ساعت یک تا سه‌و‌نیم بعدازظهر انجام می‌شود.
شما صرفا با سامانه معاملات آنلاین کارگزاری‌تان، می‌توانید هر زمانی که خواستید گواهی سکه را در بورس بفروشید یا بخرید. سکه‌هایی که به بورس کالا می‌سپارید، جای امنی هستند و در چنین حالتی نگران نگهداری از آنها نخواهید بود و امکان ندارد دست کسی به آنها برسد. همچنین با خرید سکه از بازار همیشه باید مواظب باشید سکه‌ای که می‌خرید تقلبی نباشد. درحالی که همه سکه‌های مورد معامله در بورس کالا کارشناسی شده‌اند و هر موقع خواستید می‌توانید با مراجعه به خزانه و ارائه مدارکتان، سکه‌ها را بدون کارمزد و مالیات، تحویل بگیرید.
یکی دیگر از مزایای خرید و فروش سکه در بورس کالا، قیمت شفاف آن است. در بازار سکه قیمت خرید و فروش اختلاف بسیار بالایی دارد و بعضا این اختلاف به بیش از ۲۰۰هزار تومان می‌رسد. در حالی که قیمت خرید و فروش سکه در بورس کالا صرفا تابع عرضه و تقاضا است و می‌تواند یکسان باشد.
