یک روز پس از مرگ سلطان صلح‌طلب
روزنامه هفت صبح، مهسا مژدهی | سلطان قابوس ، پادشاه عمان بامداد شنبه بعد از نیم قرن زمامداری درگذشت. او به عنوان چهره‌ای صلح‌طلب و مترقی در منطقه شناخته می‌شد که روابط خوبش با همه کشورها او را به عنوان یک میانجی کهنه کار مطرح کرده بود. مردم عمان، قابوس را «بابا»صدا می‌زدند و او محبوبیت بسیار زیادی میان عمانی‌ها داشت.
بیوگرافی سلطان قابوس پادشاه عمان
*** سلطان قابوس که بود؟
قابوس بن سعید بن تیمور ۷۹ سال پیش به عنوان تنها فرزند پسر سعید بن تیمور به دنیا آمد و وارث سلطنت خاندان آل‌بوسعید شد. پدربزرگان او از قرن هجدهم بر سرزمین عمان حکومت کرده بودند و قابوس چهاردهمین فرد از نسل آنها بود که بعد از یک کودتای آرام علیه پدرش قدرت را در عمان به دست گرفت. قابوس تحصیلاتش را در هند و انگلیس گذراند و در مدارس نظامی انگلیسی آموزش دید. بعد‌ها او به آلمان‌غربی رفت و در تشکیلات نظامی آن کشور مشغول شد.
او وقتی به دنیا آمد که پدرش قدرت را در عمان در دست گرفته بود. از سعید بن تیمور به عنوان پادشاهی یاد می‌شود که جلوی هر‌گونه مظاهر تجدد را در عمان می‌گرفت و در طول چهل سال حکمرانی‌اش، عمان تنها یک بیمارستان داشت، زنان از حق تحصیل محروم بودند و درس خواندن برای پسران هم محدودیت‌های فراوان داشت.
قابوس که تنها پسر پدرش بود، در سال ۱۹۷۰ در یک کودتای آرام پدرش را از کار برکنار کرد و او را به تبعید در انگلیس فرستاد. سعید بن تیمور بعد از این ماجرا در اتاقی در یک هتل در لندن از دنیا رفت. بعد از آن سلطان قابوس درگیر جنگی داخلی با شورشیان کمونیست شد که با کمک ایران از آن بیرون آمد و بعد دست به یک سلسله اصلاحات اقتصادی، بهداشتی و فرهنگی زد تا عمان را به یکی از آرام‌ترین و در رفاه‌ترین کشورهای منطقه تبدیل کند.
*** ماجرای ظفار چه بود؟
شورشیان ظفار از زمان زمامداری پدر سلطان قابوس در این کشور فعالیت‌هایی داشتند. ابتدا گفته می‌شد که آنها تحت حمایت سعودی‌ها قرار دارند اما بعد حمایت‌هایی از جانب یمن جنوبی، شوروی و چین انجام گرفت و این شورشیان توانستند منطقه ظفار در شرق عمان را بگیرند.
به دلیل حمایت‌های گسترده خارجی این شورشیان از سلاح‌های پیشرفته‌تری نسبت به دولت مرکزی برخوردار بودند و همین خلاء باعث شد که به محض اینکه سلطان قابوس علیه پدرش کودتا کند، به دنبال قدرت گرفتن بیشتر باشند. آنها در اوایل دهه هفتاد میلادی یک خلل جدی برای زمامداری سلطان قابوس جوان بودند.
در سال ۱۹۷۱، محمدرضا پهلوی سلاح‌های مدرن و بخشی از نظامیان ایران را به عمان فرستاد و با رسیدن نیروهای مسلط به جنگ و ماهر، جنگ به سود سلطان قابوس تمام شد و تا سال ۱۹۷۵ دیگر شورشیان ظفار قدرت و اهمیت خود را از دست دادند. با پایان جنگ سلطان قابوس خود را برای همیشه مدیون ایران دانست. به اعتقاد بسیاری از ناظران روابط ویژه‌ای که او در سال‌های گذشته با ایران داشته، ناشی از همین روابط قدیمی است. حتی بعد از انقلاب اسلامی هم عمان به عنوان دوست نزدیک و یک میانجی مورد اعتماد در ایران مورد توجه قرار می‌گرفت.
بعد از خوابیدن غائله ظفار، سلطان قابوس دست به اصلاحات بزرگی زد. او بر‌خلاف پدرش طرفدار تحصیل زنان و مردان و پیشرفت‌های درمانی و اقتصادی بود و در این مسیر بسیار موفق عمل کرد. او در زمان سلطنت خود هم حاکمی روادار بود، بن علوی وزیر خارجه وفادارش که با ایران هم روابط خوبی دارد و هفته گذشته برای دیدار با مقامات کشورمان در تهران بود، زمانی یکی از سه فرمانده مهم ظفاری‌ها بود که سلطان قابوس او را بخشیده و گفته بود که ایده‌هایش را در دولت پیاده کند. او یکی از سیاستمداران موفق عرب شناخته می‌شود.
*** مسئله مبهم جانشینی
سلطان قابوس در اواسط دهه هفتاد میلادی با دختر عمویش ازدواج کرد و این ازدواج خیلی زود به طلاق انجامید. قابوس پس از آن دیگر هرگز ازدواج نکرد و فرزندی هم نداشت. طبق قانون در عمان، کشور نمی‌تواند بیش از سه روز بدون سلطان باقی بماند. برای همین او در نامه‌ای محرمانه و مهروموم شده، نام جانشین را به شورای سلطنت اعلام کرده بود تا اگر شورای سلطنت در مورد جانشین قابوس به نتیجه نرسید، از میان آن نامه مهر و موم شده جانشین سلطان مشخص شود.
نام چهار نفر در خصوص جانشینی مطرح بود که سه نفر از آنها فرزندان طارق بن تیمور، عموی سلطان قابوس، از مادران مختلف بودند. و آخری نوه عموی سلطان قابوس بود.اما سر آخر هیثم بن طارق آل سعید، پسرعموی شصت و پنج ساله سلطان قابوس که سال‌ها وزیر میراث و فرهنگ در عمان بود به جای او به سلطنت رسید.
او در سال ۹۶ برای تحلیف حسن روحانی به تهران آمده بود و به عنوان شخصی دیپلمات و یکی از فرستادگان سلطان قابوس شناخته می‌شود. هیثم بن طارق حالا گفته که از این به بعد سیاست خارجی عمان همان راه قبل را در پیش خواهد گرفت. این سخنان باعث شده تا نگرانی‌هایی که در خصوص خلاء یک میانجی در منطقه احساس می‌شد اندکی کم شود.
/ بیوگرافی سلطان قابوس پادشاه عمان
