سرمایه‌‌گذاران بورس فعلا مالیات درآمد نمی‌دهند
طرح نمایندگان مجلس برای دریافت مالیات بر عایدی سرمایه هفته گذشته اعلام وصول شد و چون لابه‌لای این طرح به مسائلی مثل اخذ مالیات از سکه، ارز و سهام اشاره شده است، بعضی‌ها از همان روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه قلبشان تندتند می‌زند. برای همین سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس گفته، مالیات بر عایدی سود سهام در اولویت پیگیری مجلس نیست. با این‌حال به‌نظر می‌رسد باید بعضی چیزها را در مورد کل ماجرا مرور کنیم.
*** چرا عایدی سرمایه مشمول مالیات می‌شود؟
در مقدمه طرح دریافت مالیات بر عایدی سرمایه آمده است، این طرح با هدف حمایت از تولید و سرمایه‌گذاری مولد، کاهش نوسانات بازارهای دارایی از جمله خودرو، مسکن، طلا و ارز و همچنین جلوگیری از افزایش قیمت ناگهانی این بازارها، پیشنهاد می‌شود. اعمال این مالیات موجب خواهد شد، انگیزه سوداگری در بازارهای دارایی کاهش پیدا کرده و درنتیجه منجر به جلوگیری از افزایش قیمت نامتعارف در این بازارها خواهد شد.
با خروج سوداگران از این بازارها، متقاضیان واقعی این دارایی‌ها، از جمله اقشاری با درآمدهای متوسط و پایین، راحت‌تر خواهند توانست خودرو و مسکن را که از جمله دارایی‌های ضروری خانوار محسوب می‌شود، خریداری کنند. همچنین افرادی که در اثر سوداگری در این بازارها، از افزایش قیمت این دارایی‌ها منتفع شده‌اند، مکلف خواهند شد بخشی از سود خود را به‌عنوان مالیات به دولت پرداخت کنند تا به نفع عموم مردم هزینه شود. همچنین در ادامه به مهمترین بازارهای هدف این طرح مالیاتی یعنی سکه، ارز و سهام اشاره شده است.
*** چه کسانی باید مالیات بر عایدی سرمایه بدهند؟
بررسی جزئیات طرح نشان می‌دهد، اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی و غیرایرانی اعم از مقیم و غیرمقیم، می‌توانند مشمول پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه باشند، اگر صاحب اموال و دارایی‌های غیرمنقول مثل املاک یا مالک اموال منقول مثل خودرو، سکه، ارز و سهام باشند.
*** نرخ مالیات در طرح مجلس
ماده ۵ این طرح به موضوع نرخ مالیات بر عایدی سرمایه اشاره دارد. در طرح آمده نرخ مالیات عایدی مسکن براساس مدت تملک تعیین می‌شود. به‌عنوان مثال این نرخ برای مدت کمتر از یک‌سال با نرخ ۲۸درصد محاسبه می‌شود و پس از یک‌سال، سالی دو واحد درصد نرخ کاهش پیدا می‌کند. به‌شکلی که پس از ۱۲سال به شش‌درصد می‌رسد. همچنین نرخ مالیات سرمایه عایدی از خودرو، ارز و سکه ۲۰درصد در نظر گرفته خواهد شد و رقم آن را بر مبنای مدت زمان تملک سرمایه اصلی محاسبه می‌کنند.
پیشنهاددهندگان طرح در آخر هم به‌شکل ویژه تکلیف مالیات سرمایه‌گذاری در بورس و خرید و فروش سهم را روشن کرده‌اند. در این بخش آمده، مالیات حاصل از عایدی سرمایه‌گذاری در انواع سهم و اوراق بهادار در صورتی که برای دوره تملک کمتر از شش‌ماه باشد، به نرخ ۲۰درصد محاسبه خواهد شد. در دوره بیش از شش‌ماه تا سقف دوسال این مالیات با نرخ ۱۰درصد و در دوره تملک بیشتر از دوسال با نرخ پنج‌درصد محاسبه خواهد شد. این مورد آخر سروصدا به‌پا کرد. چون این روزها بورس روی دور است و فعالان این بازار معمولا به هر خبری مرتبط با حوزه فعالیت‌شان واکنش‌های سریع نشان می‌دهند.
*** چرا نباید فعلا نگران شد؟
سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با فارس توضیح داده، طرح پیشنهادی اخذ مالیات از عایدی سرمایه چطوری کار می‌کند اگرچه بیشتر بخش‌های این گفت‌وگو تلاش دارد، نگرانی‌های فعالان بازار سرمایه را کاهش دهد. مهدی طغیانی گفته: چنین طرح‌هایی از سوی نمایندگان مطرح شده و اعلام وصول هم می‌شود اما در کمیسیون‌های تخصصی تغییر کرده و اصلاح می‌شود.
این طرح هم هنوز در کمیسیون اقتصادی مورد بحث و بررسی قرار نگرفته است. به‌طور کلی باید بگوییم، رویکرد ما به‌صورت عمومی تقویت بازار سرمایه است و اگرچه طرح مالیات بر عایدی سرمایه برای ما در اولویت خواهد بود اما مالیات بر عایدی سهام برای ما قطعا در اولویت نیست.
به‌گفته سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس، بازارهای دیگری وجود دارد که اخذ مالیات بر عایدی سرمایه در آنها در اولویت است، مثلا در حوزه مالیات بر عایدی سرمایه حوزه‌های مسکن، زمین، طلا و ارز مهمتر هستند. وقتی قانونی تصویب می‌شود، ذیل آن زیرساخت‌های لازم هم شکل می‌گیرد؛ مثلا وقتی طرح مالیات بر خانه‌های خالی را مطرح کردیم، در مورد سامانه املاک و اسکان هم حرف به میان آمد. طبعا زمانی که بحث مالیات بر عایدی سرمایه نیز مطرح شود، ذیل آن زیرساخت‌هایی هم شکل خواهد گرفت و اینگونه نیست که کل قانون را به‌دلیل زیرساخت‌ها رها کنیم.
