بهترین فیلم‌های قرن۲۱ اثر فیلمسازان فرانسوی
روزنامه هفت صبح، صوفیا نصرالهی| فیلم موزیکال «آنت» اثر آخر لئو کاراکس فیلمساز فرانسوی امسال در افتتاحیه فیلم کن به نمایش درآمد و از قضا منتقدان هم از فیلم بدشان نیامد. اصولا منتقدان نسبت به کارهای لئو کاراکس نظر مثبتی دارند و فیلم «موتورهای مقدس» او در فهرست بهترین فیلم‌های قرن ۲۱ قرار دارد. با این حال تماشای آثارش کار راحتی نیست و از آن فیلمسازانی نیست که به همه توصیه‌اش کرد. مثلا منتقدان درباره «آنت» در کن نوشتند: «آنت یک نمایش بی‌محابا، رک و دیوانه‌وار است که فراز و فرودهای احساسی و عصبی فراوانی در آن وجود دارد.
فیلمساز می‌خواهد درد جاری در اثر را حس کنیم، لذتش را بچشیم و آن را جدی بگیریم. همچنین بازی آدام درایور در آنت درخشان است. هفتمین ساخته کاراکس فیلم عجیب و غریب و جذابی است، آنت از لحاظ روایی ساده بوده، اما از منظر هنری پیچیده به نظر می‌رسد. فیلم در برخی دقایق‌اش شگفت‌انگیز است و کمی بعد گیج کننده می‌شود.» خب از بین همه این توصیف‌ها بعد از دیدن فیلم با درخشان بودن بازی آدام درایور موافقم و عجیب و غریب بودن فیلم!
همین‌طور که بعد از دیدن «موتورهای مقدس» طنز و شوخ‌طبعی فیلم نظرم را جلب نکرد و فقط به لحاظ نگاه عجیب و غریب کارگردان از دیدنش شوکه شدم. با این حال لئو کاراکس از مهم‌ترین فیلمسازان فرانسه است که همچنان فیلم می‌سازد. به هر حال سینمای فرانسه قابل احترام است. قدمتش به قرن نوزدهم برمی‌گردد و موفق شده تمام این سال‌ها شهرتش را حفظ کند. برخلاف سینمای ایتالیا که فراز و فرودهایی داشته سینمای فرانسه نه تنها با فیلمسازان فرانسوی خودش را در قله سینمای اروپا نگه داشته که با دور هم جمع کردن فیلمسازانی مثل کیشلوفسکی و پولانسکی از لهستان و گاسپار نوئه از آرژانتین یک‌جور محفل هنری برای سینما تدارک دیده است.
لئو کاراکس ۶۰ ساله هم که فیلمسازی را از میانه دهه ۸۰ شروع کرده و اتفاقا در قرن بیست و یکم بیش از همیشه فعال شده، یکی از فیلمسازان فرانسوی است که می‌شود روی سینمایش مطالعه کرد. کاراکس به خاطر شیوه تصویرش از عشق که معمولا با رنج و شکنجه همراه است شهرت پیدا کرده. به بهانه اکران فیلم «آنت» بد ندیدیم چند کارگردان فرانسوی را که در دو دهه اخیر هم مورد توجه بودند بررسی کنیم.
ژاک اودیار / فیلم‌های مهم: یک پیامبر، زنگار و استخوان
ژاک اودیار ۶۹ ساله در یک خانواده سینمایی به دنیا آمده و پدرش میشل اودیار هم فیلمنامه‌نویس و کارگردان بوده است. درنتیجه خیلی زود توانست راهش را در سینما پیدا کند و در دهه ۸۰ با نوشتن فیلمنامه برای دیگران وارد سینما شد. سال ۱۹۹۴ اولین فیلمش را کارگردانی کرد اما از ابتدای قرن ۲۱ با ساختن فیلم‌هایی مثل «لب‌خوانی‌ام کن»، «ضربانی که قلبم را متوقف کرد» و مهم‌تر از همه فیلم «یک پیامبر» تبدیل به یک کارگردان موثر و مهم سینمای فرانسه شد. فیلم «یک پیامبر» داستان زندگی یک جوان الجزایری در زندان‌های فرانسه است.
اصلا تم موضوعی محبوب اودیار به زندگی مهاجران در فرانسه برمی‌گردد. چیزی که در فیلم «دیپان» هم تکرار شد. اودیار با فیلم «یک پیامبر» جایزه ویژه هیات داوران را از کن گرفت و با فیلم «دیپان» برنده نخل طلای کن شد. شخصا ولی فیلم «زنگار و استخوان» را از او به «دیپان» ترجیح می‌دهم. فیلمی درباره رابطه یک مرد خشن و پرخاشگر با زنی که غواصی می‌کرده و طی حادثه‌ای در زیر آب دو پایش را از دست داده است. آنچه فیلم‌های اودیار را دیدنی می‌کند واقع‌گرایی است که در نمایش احساسات انسانی در اوج مصائب به تصویر می‌کشد.
آرنو دپلشن / فیلم‌های مهم: پادشاهان و ملکه
فیلمساز ۶۰ ساله فرانسوی در دانشگاه سوربن کارگردانی فیلم خواند و اولین کارش ساخت سه فیلم کوتاه اقتباسی از روی کارهای یک نویسنده بلژیکی بود. بعد دپلشن به عنوان مدیرفیلمبرداری در چندین فیلم حضور پیدا کرد. سال ۱۹۹۲ اولین فیلم بلند سینمایی‌اش را به نام «نگهبان» کارگردانی کرد. تریلری که در جشنواره کن پذیرفته شد. سال ۲۰۰۰ اولین فیلمش را به زبان انگلیسی ساخت که باز هم به کن رفت ولی در آمریکا به نمایش درنیامد.
فیلم «پادشاهان و ملکه» محصول ۲۰۰۴ جزو تحسین‌شده‌ترین کارهای اوست که در دو داستان موازی ماجراهای حال حاضر دو عاشق قدیمی را روایت می‌کند. فیلم «فریب» آخرین اثر او محصول امسال است که از داستان فیلیپ راث اقتباس شده اما امتیاز خوبی از سمت تماشاگران imdb دریافت نکرده است. او تا به حال ۵ بار نامزد دریافت جایزه کن بوده است و یک‌بار هم برای فیلم «سه خاطره از دوران جوانی‌ام» (محصول ۲۰۱۵) جایزه بهترین کارگردانی را از سوی اسکار فرانسوی‌ها یعنی جوایز سزار کسب کرد.
میشل هازاناویشس / فیلم‌های مهم: آرتیست
سال ۲۰۱۱ یک کارگردان فرانسوی با فامیلی عجیب و غریب با یک فیلم سیاه و سفید صامت که در ستایش سینما بود سر و کله‌اش در اسکار پیدا شد و همه جوایز اصلی اسکار از جمله بهترین فیلم را درو کرد. این کارگردان ۵۴ساله پیش از اینکه به کارگردانی سینما رو بیاورد در اواخر دهه ۸۰ کارگردان کانال پلاس فرانسه بود. اولین فیلم بلندش را سال ۱۹۹۹ کارگردانی کرد اما با دو فیلم «او.اس.اس ۱۱۷: قاهره لانه جاسوس‌ها» و «او.اس.اس ۱۱۷: گمشده در ریو» که پارودی فیلم‌های جاسوسی بود در اوایل قرن ۲۱ شهرت اندکی دست و پا کرد.
گام بعد از این دو فیلم ساختن فیلم «آرتیست» بود. داستان یک هنرپیشه فیلم‌های صامت که با آمدن صدا به سینما کارش به هم می‌ریزد و عاشق دختری می‌شود که دلش می‌خواهد کاری در سینما داشته باشد و معلوم می‌شود که بازیگر با استعدادی است. هازاناویشس عاشق سینماست. این را هم می‌شد از ادای دین‌هایش در فیلم «آرتیست» متوجه شد و هم از فیلم دیگرش «گدار عشق من» (محصول ۲۰۱۷) که در آن به بخشی از دوران زندگی گدار که با دانشجویان دست به تظاهرات می‌زد، می‌پردازد.
اولیویه آسایاس / فیلم‌های مهم: ابرهای سیلس ماریا، خریدار شخصی
منتقد سینما، فیلمنامه‌نویس و کارگردان ۶۶ ساله فرانسوی که برای ساخت درام‌های تاریخی با ریتم آرام، تریلرهای روانشناسی و نئونوآرها و البته کمدی‌های فرانسوی شهرت دارد. از آن کارگردانان همه فن حریف است که در هر ژانری که آزمایش کرده تقریبا یک فیلم موفق دارد. از بازیگرانی که به همکاری با آن‌ها علاقه‌مند است و چندین کار مشترک موفق با یکدیگر دارند می‌شود از ژولیت بینوش و کریستین استوارت نام برد. آسایاس اولین فیلم بلندش را در سال ۱۹۸۶ کارگردانی کرد و با فیلم «آب سرد» (محصول ۱۹۹۴) تبدیل به کارگردانی مهم شد.
این فیلم در جشنواره کن به نمایش درآمد. سال ۲۰۰۰ فیلم «هدف‌های احساساتی» را ساخت، «عشاق شیطان» (۲۰۰۲) و «تمیز» (۲۰۰۴) که همگی در جشنواره کن در بخش رقابتی پذیرفته شدند. سه درام «ساعت‌های تابستان» (۲۰۰۸)، «ابرهای سیلس ماریا» (۲۰۱۴) و «خریدار شخصی» (۲۰۱۶) همگی با استقبال منتقدان مواجه شدند و برای این آخری که جایزه بهترین کارگردانی را از جشنواره کن نصیب خودش کرد. آخرین فیلم‌هایی که ساخته یکی فیلم «غیر داستانی» باز هم با حضور ژولیت بینوش در ژانر کمدی است و دیگری فیلم «شبکه زنبور» که سال ۲۰۱۹ ساخت.
کلر دنی / فیلم‌های مهم: جمعه عصر، بگذارید آفتاب وارد شود
فیلمنامه‌نویس و فیلمساز ۷۵ ساله‌ای که همچنان یکی از کارگردانان تراز اول سینمای فرانسه محسوب می‌شود و از سال ۲۰۰۲ در یکی از دانشگاه‌های سوئیس فیلمسازی تدریس می‌کند. اولین فیلم بلندش «شکلات» (محصول ۱۹۸۸) درباره خانواده‌ای فرانسوی بود که در یکی از مستعمره‌های فرانسه در آفریقا زندگی می‌کردند و در حقیقت برآمده از تجربیات شخصی کلر دنی بود که کودکی‌اش را به خاطر شغل پدرش در آفریقا گذرانده بود.
فیلم برای جشنواره کن انتخاب شد و کلر دنی با اولین فیلمش توجه منتقدان را جلب کرد و نقدهای مثبت زیادی روی فیلم نوشته شد. در قرن ۲۱ با فیلم‌هایی مثل «جمعه عصر» و «هر روز دردسر» او را به عنوان فیلمسازی توصیف کردند که می‌تواند به تغزل سینمای فرانسه سیمایی تند و عصبی و ناگوار و گاهی حتی زننده ببخشد. از آن دسته فیلمسازانی است که معمولا یک همکار ثابت دارد و در فیلم‌هایش تمرکز دوربین بیشتر روی صورت و بدن قهرمانش است. سال ۲۰۱۳ برای درام رمانتیک «حرامزاده‌ها» برای دومین بار نامزد نخل طلای کن شد و آخرین فیلمش «حیات والا» درام ترسناک ماجراجویانه متفاوتی با بازی رابرت پتینسون و ژولیت بینوش است.
فرانسوا اوزون / فیلم‌های مهم: فرانتز، ۸ زن
فیلمساز ۵۳ ساله فرانسوی که علاقه‌مند به نمایش روابط رمانتیک با یک جور شوخ‌طبعی کنایه‌آمیز است و اصلا از قرن ۲۱ با ساخت فیلم‌هایی مثل «۸ زن» (۲۰۰۲) و «استخر شنا» (۲۰۰۳) در مجامع بین‌المللی سینمایی شناخته و تحسین شد. او از اواخر دهه ۸۰ فیلمسازی را شروع کرده بود اما به مدت یک دهه فقط فیلم کوتاه ساخت. اولین فیلم بلندش «دریا را ببین» تریلری محصول ۱۹۹۷ است که توفیقی هم کسب نکرد. او سال ۲۰۱۹ برای ساخت فیلم «به لطف خدا» برنده خرس نقره‌ای بهترین کارگردانی از جشنواره برلین شد.
پیش از آن هم فیلم‌های «۸ زن» و «فرشته» و «ریکی» از او همگی در هزاره سوم نامزد خرس طلای برلین شده بودند. به همان اندازه در جشنواره کن هم مورد توجه است و چهار نامزدی نخل طلا هم در این جشنواره دارد. فیلم «۸ زن» او کمدی موزیکال جنایی است که در آن ستارگان زن بزرگ سینمای فرانسه از فنی آردان تا دانیل داریو و کاترین دونوو جلوی دوربین اوزون رفته‌اند. فیلم «فرانتز» (محصول ۲۰۱۶) با سبک معمول او تفاوت‌هایی دارد هر چند که این هم یک درام رمانتیک است اما چون بر بستر جنگ جهانی و تاریخ بنا شده به لحاظ فرمی هم با بقیه کارهای اوزون فرق دارد. این فیلم سیاه و سفید مورد توجه منتقدان قرار گرفت و نامزد چندین جایزه سزار و جایزه فیلم اروپا شد.
میشل گوندری / فیلم‌های مهم: درخشش ابدی یک ذهن بی‌آلایش
فیلمنامه‌نویس و فیلمساز ۵۸ ساله فرانسوی که از سال ۱۹۸۶ در صنعت سرگرمی فعال است ولی همه فقط او را با یک فیلم می‌شناسند: «درخشش ابدی یک ذهن بی‌آلایش» که اتفاقا فیلم فرانسوی هم نیست. او به خاطر دستکاری در میزانسن‌ها و سبک بصری مبدعانه‌اش مشهور شده است. او به همراه چارلی کافمن برای نگارش فیلمنامه «درخشش ابدی یک ذهن بی‌آلایش» برنده جایزه اسکار شد. فانتزی‌های علمی-تخیلی ژانر مورد علاقه گوندری هستند.
او با ساختن موزیک ویدئو کارش را شروع کرد و با خوانندگان و گروه‌های مشهوری مثل ردیوهد و بیورک همکاری کرده است. این تکنیک‌های دستکاری تصاویر هم از تجربه‌اش زمان ساخت موزیک ویدئوها به سینما آمده است. گوندری اصلا از سال ۲۰۰۱ با فیلم بلند «طبیعت انسان» وارد سینما شد و از همان اول هم فیلم‌هایی که ساخت به زبان انگلیسی بودند. شاید به سختی بشود گوندری را به عنوان یک فیلمساز فرانسوی معرفی کرد اما به هر حال او کارش را با ساختن فیلم‌های کوتاه فرانسوی و کارگردانی تلویزیونی در فرانسه شروع کرد و همان تجربیات فرانسوی به کارش آمد تا بعدتر فیلم‌های مطرحی در سینمای مستقل آمریکا بسازد.
