بهترین بازیکنان تاریخ فوتبال ایران
روزنامه هفت صبح | چند هفته پیش مطلبی نوشتم درباره تیم‌های منتخب تاریخ فوتبال ایران که خب بحث‌برانگیز شد. اینجا می‌خواهم از خودم دفاع کنم و بخش‌هایی را هم ترمیم. اول بگویم که ترکیب تیم را با توجه به ازدیاد وینگرهای موفق در فوتبال ایران ۴-۲-۳-۱ قرار می‌دهیم.
*** دروازه‌بان
درون دروازه دو گزینه اصلی و بی‌رقیب داریم. دلباختگان فوتبال قبل از انقلاب ناصر حجازی را دوست دارند و بعد از انقلابی‌ها احمدرضا عابدزاده. در کودکی بازی‌های حجازی را دیده‌ام، به‌خصوص در مقدماتی جام جهانی ۷۸ و در آرژانتین. حجازی اهل شیرجه زدن بود و بسیار هم خوش‌استایل. عابدزاده اما جعبه جادو بود. او کمال فنی حجازی را نداشت. اصلا شیرجه‌های بلند و معجزه‌آسا از عابدزاده کم در ذهنم هست، البته به‌جز ضربات پنالتی. اما عابدزاده نشانه‌ای بود از اینکه فوتبال چیزی فراتر از دودوتا چهارتاهای تاکتیکی و تکنیکی است. انتخاب من احمدرضا عابدزاده است.
*** دفاع راست
در دفاع راست گزینه‌ها باز هم سخت‌تر هستند. ابراهیم آشتیانی که دوتا قهرمانی جام ملت‌های آسیا را دارد و یک‌بار هم به عنوان بهترین بازیکن این مسابقات (جام ۱۹۷۲ بانکوک) انتخاب شده و ستون آن پرسپولیس رویایی دهه ۵۰ هم بوده. از طرفی حسن نظری را داریم که در جوانی جانشین آشتیانی شد و در همان سن کم به المپیک مونترآل رفت و در جام جهانی آرژانتین هم بازی کرد و قهرمان جام ملت‌های آسیا هم شد و در تورنمنت مادرید هم بهترین بازیکن تیم ملی ایران بود.
موقع انقلاب او تازه ۲۴ سالش بود. پسر آبادانی تیم تاج. و بالاخره جواد زرینچه که در اواخر دهه ۶۰ در ژاندارمری چهره شد و عصای تیم بحران‌زده دهداری بود و ۱۵ سال در سطح اول فوتبال ایران حضور داشت. از قهرمانی با استقلال در آسیا تا قهرمانی بازی‌های آسیایی پکن و سومی جام ملت‌های آسیا در سال ۱۹۸۸ و حضور در جام جهانی را در کارنامه دارد. من ترجیح می‌دهم از میان اینها انتخابی نداشته باشم. واقعا سخت است. تازه به رامین رضاییان و وریا غفوری و خسرو حیدری اشاره‌ای ندارم! و البته اینکه صادق محرمی می‌تواند این رده‌بندی را دگرگون کند.
*** دفاع چپ
در دفاع چپ اوضاع بهتر است. قبل از انقلاب از میان روح‌الله عرب و وطنخواه و مهدی لواسانی و آندرانیک اسکندریان و البته الله‌وردی، می‌توان عبور کرد. هیچکدامشان مدافعان شش‌دانگی نبودند. حتی اسکندریان هم به‌رغم ارزش‌هایش یک جام جهانی بسیار بد را از سر گذراند. در پس از انقلاب به دو اسم مهم می‌رسیم؛ یعنی مجتبی محرمی، دفاع چپ جنجالی پرسپولیس و البته قبلش شاهین و احسان حاج‌صفی. در میان این دو گزینه من مجتبی محرمی را دفاع چپ کامل‌تری می‌دانم. و البته میلاد محمدی این فرصت را دارد که در آینده‌ای نزدیک خودش را به بالای جدول برساند. دینورزاده، حاجیلو و پولادی از دیگر دفاع‌چپ‌های مطرح فوتبال پس از انقلاب ایران بودند و…
*** مدافعان وسط
در دفاع وسط گزینه اصلی من محمد پنجعلی است. کاپیتان تیم منتخب آسیا بوده و ستون دفاعی پرسپولیس محبوب دهه ۶۰٫ باهوش و مطمئن و بدون اشتباه. اما دوستانی به من گوشزد کردند که پرویز قلیچ‌خانی هم در دفاع وسط تجربه‌های خوبی را داشته است. با اینکه پست اصلی‌اش هافبک بوده است. سیدجلال حسینی و اکبر کارگرجم از پس و پیش از انقلاب دیگر گزینه‌های مهم این پست هستند. در جایگاه هیچکدام جای تردیدی نیست. هردو سابقه انتخاب به عنوان بهترین بازیکن سال را دارند. پس به نظرم دو مدافع برتر تاریخ فوتبال ایران از این جمع چهارنفره باید انتخاب شوند.مهدی پاشازاده، نادر محمدخانی، حسن حبیبی، جعفر کاشانی، امیرحسین صادقی و پژمان منتظری از دیگر نامزدهای عنوان بهترین مدافعان وسط تاریخ فوتبال ایران در ۶۰ سال گذشته هستند. البته پورعلی‌گنجی و مجید حسینی فرصت دارند برای صعود به بالا.
*** هافبک‌های وسط
من ترکیب علی پروین و کریم باقری را ترجیح می‌دهم. علی پروین در سیستم ۴-۳-۳ می‌توانست هافبک راست باشد، اما در این سیستم انتخاب‌شده توسط من او را در هافبک میانی قرار می‌دهم که البته شاید کمی بی‌سلیقگی باشد. به‌هرحال پروین همیشه استایل تهاجمی داشته است، اما از قدرت بازی‌سازی بسیار خوبی هم برخوردار بوده. در کنار او مگر می‌شود از اسم کریم باقری گذشت. او در تیم ملی بهترین بازی‌ها را برای ما به یادگار گذاشته.
گزینه‌های متنوع دیگری هم برای این پست وجود دارند؛ مثلا پرویز قلیچ‌خانی یا سیروس قایقران که بازیکن محبوب من بوده است و همین‌طور جواد نکونام که بازی حرفه‌ای و دقیقش شاید توجه تماشاگر معمولی را جلب نکند. می‌شود از محمد صادقی هم یاد کرد که بسیار پرتلاش و کم‌اشتباه بود و در تیمی که به جام جهانی ۱۹۷۸ رفت، مهره‌ای بسیار کلیدی محسوب می‌شد. از میان بازیکنان فعلی، علی کریمی و سعید عزت‌اللهی این شانس را دارند که از نردبان شهرت و اعتبار بالا بروند.
*** هافبک نفوذی
به عنوان هافبک هجومی یا هافبک پشت مهاجمان، گزینه اصلی با اختلاف بسیار علی کریمی است. سلطان فوتبال ایران. سلطان بداخلاق فوتبال ایران! سه گزینه خوب دیگر هم داریم. خداداد عزیزی که نیازی به توصیف ندارد، علی جباری، سلطان تاج و فوتبال ایران در سال‌های ۴۷ تا ۵۳ و بالاخره مجتبی جباری، مرد باهوش و تکنیکی فوتبال ایران که خب همیشه اسیر مصدومیت بود. جایی هم برای شاهرخ بیانی در این پست نگه می‌داریم.
*** وینگر راست
در وینگر راست سه گزینه مهم داریم که خود شما بین آنها انتخاب کنید. حسین کلانی که دوتا قهرمانی جام ملت‌های آسیا را در کارنامه دارد و عضو همان پرسپولیس رویایی و شکست‌ناپذیر اوایل دهه ۵۰ بود، ناصر محمدخانی، بازیکن تیزپای پرسپولیس که فوتبال بی‌نظیرش به دوران سخت دهه ۶۰ خورد و به حقش نرسید؛ بازیکنی که به نظر من از نوابغ فوتبال ایران بوده است. محمدخانی چپ‌پا بود، اما کارآیی‌اش در وینگر راست همیشه بهتر بوده.
و بالاخره مهدی مهدوی‌کیا که بسیاری به‌غلط او را گزینه دفاع راست قرار می‌دهند، درحالی‌که مهدوی‌کیا در ایران به‌جز دو، سه بازی در تیم ملی دوره مایلی‌کهن و آن هم در پست پیستون راست (و نه دفاع راست)، همیشه در پست هافبک یا مهاجم ظاهر شده است. بین این سه نفر انتخاب وینگر راست واقعا کار سختی است. تازه اگر اشکان دژآگه را در نظر نگیریم.
قلی‌زاده و جهانبخش هم برای سال‌های بعد می‌توانند شانسشان را بیازمایند.
*** وینگر چپ
در وینگر چپ من گزینه اصلی‌ام حسن روشن است؛ یکی از نوابغ دهه ۵۰ که اسیر مصدومیت و تلاطمات سیاسی کشور بین سال‌های ۵۷ تا ۶۰ شد و نتوانست به اوج ظرفیت‌هایش برسد. نفر دوم حمید علیدوستی است؛ بازیکن تیزپای همای تهران و گزینه سوم جلال طالبی که قدیمی‌ها بازی‌اش را دیده‌اند و تعریف می‌کنند و خیلی زود هم از فوتبال کناره گرفت. ایرج دانایی‌فرد هم یکی از بهترین بازیکنان این پست است. و اشاره‌ای می‌کنیم به عبدالعلی چنگیز که تکنیکی بسیار چشم نواز داشت. مهدی قایدی و مهدی ترابی می‌توانند در سال‌های آینده شانس خود را در این عرصه آزمایش کنند. در عبور از دروازه جاودانگی.
*** نوک حمله
اینجا هم یک انتخاب بدون حرف‌وحدیث داریم و آن علی دایی است. بازیکن تیم‌های تاکسیرانی، بانک تجارت، پرسپولیس، آرمنیا بیلفلد، بایرن‌مونیخ، هرتابرلین، الشباب و پرسپولیس!به‌جز او بزرگانی مثل همایون بهزادی، غلامحسین مظلومی، حمید شیرزادگان و حسین فرکی و البته صفر ایرانپاک مهاجمان نوک حمله بسیار ممتازی بودند.در سال‌های پس از انقلاب هم باید به فرشاد پیوس اشاره کرد که پدیده‌ای شگفت‌انگیز بود و همین‌طور زوج فعلی تیم ملی ایران؛ یعنی طارمی و آزمون.
