بلد در مسیر تعطیلی؛ چرا کار به اینجا کشید؟
روزنامه هفت صبح | مسیریاب بلد در روزهای گذشته دست به تعدیل نیروی گسترده زده است. هلدینگ هزاردستان که بلد زیرمجموعه آن است در بیانیهای با توجه به ادامه شرایط اینترنت و چند دلیل مهم دیگر تصمیم گرفته است تا با دهها نفر از کارکنان مسیریاب بلد خداحافظی کند. عدم امکان جذب سرمایه جدید و خروج سرمایهگذاران قبلی، محدودیتهای اینترنت کشور، برخی برخوردها و شک در توانایی برای حفاظت از حقوق کاربران بهعنوان دلایل این تصمیم ذکر شده است.
چرا کار به اینجا کشید؟
در سایه تحریم و فیلترینگ بسیاری از پلتفرمهای خارجي، فضا برای رشد پلتفرمهای داخلی فراهم شد. مسیریابها و نقشههای بومی هم جزو این دسته از پلتفرمها هستند. آنطور که در بیانیه هلدینگ هزاردستان آمده است؛ این پلتفرم بیش از ۱۰ میلیون کاربر داشته است که به دلیل اختلالات اینترنت اخیر تقریبا اپلیکیشن آن غیرقابل استفاده شده است.
این درحالی است که مسئولین بارها مدعی شدهاند فیلترینگ بینالملل آسیبي به زیرساختهای داخلی نمیرساند. اما آنطور که از شواهد پیداست و کاربران هم گزارش میکنند، بسیاری از زیرساختهای داخلی و پلتفرمهای بومی دچار آسیب شده است. چند نکته کلیدی در بیانیه هلدینگ هزاردستان وجود دارد که تقریبا برای تمام کسبوکارهای مشابه صدق میکند.
زیرساخت: توسعه در گرو داشتن چشمانداز
از مهمترین مشکلاتی که در روزهای اخیر برای مسیریابهای داخلی ازجمله بلد اتفاق افتاده است این است که بهرغم اینکه مسئولان بارها گفتهاند پلتفرمهای داخلی فیلتر نخواهند شد و اتفاقا تشویق میکنند که کسب و کارها روی پلتفرمهای داخلی و در بستر اینترنت ملی فعالیت کنند .
اما آنچه که گزارش کاربران نشان میدهد این است که اینها همه اطلاعاتي است که مسئولان از فعالیتهای خودشان دارند اما چیزی که در واقعیت اتفاق میافتد گرفتاری و سردرگمی کاربران است. در کلانشهری مانند تهران اگر مسیریابی درست عمل نکند یعنی هدر رفتن زمان، انرژی، بار روانی، آلودگی هوا و خسارات مالی گوناگون. گذشته از خسارتهایی که برای مردم بهوجود میآید، حذف این نرمافزارها و ریزش شدید تعداد نصب، تولیدکنندگان نرمافزار را شدیدا تحت فشار قرار میدهد. این درحالی است کهآنها هیچ اقدامی برای اصلاح این موضوع نمیتوانند بکنند و مشکل مربوط به زیرساخت است.
اعتماد کاربر: ترس از داخلیها
کافی است در فضای نوآوری که رقابت شدیدی در جریان است عملکرد ضعیفی داشته باشید و یا یک خطای کوچک. کاربران چیزی را که کار نکند نمیخواهند. اما مشکلات اخیر که برای پلتفرم بلد بهوجود آمده، از ناکارآمدی خطا یا بروز مشکل در نرمافزار و پلتفرم بلد نبود.
مشکل مشکلی است که حل آن از دسترس تولیدکنندگان خارج است و این یعنی بدترین اتفاق. کاربرانی که سالها با این پلتفرم مسیریابی میکردهاند خصوصا رانندگان که هر روز و تقریبا هر لحظه با این نرمافزار در تعامل بودهاند به سختی گزینه دیگری را میپذیرند. این یعنی اعتماد و وفاداری به پلتفرم. حالا با بروز فیلترینگ و اختلالات گسترده، کاربران میل چندانی به استفاده از این پلتفرم ندارند.
سرمایه گذاری: شاید وقتی دیگر
رشد پلتفرمهای تاکسی اینترنتی یکی از زمینههای ایجاد و رشد پلتفرمهایی مانند بلد بود. تغییر سبک رفتار مسافر و راننده نیازهای جدید را ایجاد میکرد که ابتدا با پلتفرمهای خارجی برآورده میشد. ولی پس از فیلترینگ آن-به هر دلیل- زمینه برای رشد پلتفرمهای داخلی فراهم شد. برآوردن این نیاز باعث شد تا مسیریابها جزو گزینههای جذاب سرمایهگذاری باشند.
درست در زمانیکه تب و تاب کرونا و یاد و خاطره اسفناک قطعی اینترنت در سال 98 فروکش کرده و کسبوکارها تا حدودی توانستهاند ضررهای ناشی از همهگیری کرونا را جبران کنند و امیدوار باشند تا بتوانند مسیر رشد پرقدرت را ایجاد کنند، دیوار دیگری بر مسیر آنها آجرچینی شد.
سرمایهگذاری در حوزه کسبوکارهای نوپا بهذات ریسک دارد که باعث ظهور سرمایهگذاران خطرپذیر شده است. اما این بیثباتی در سیاستهای ارتباطی سرمایهگذاری را تبدیل به عملیات غیرممکن کرده است. چیزی بالاتر از خطر. سرمایهگذاران هرچقدر هم خطرپذیر باشند، در این شرایط عقبنشینی میکنند. چرا که در همین کشورهای اطراف و دقیقا در همین حوزه کسب و کارهای نوپا میتوانند با ریسک بسیار کمتر و بهرهوری بسیار بالاتر اقدام به سرمایهگذاری کنند و از مشوقهای سرمایهگذاری کشورهای مقصد هم سود ببرند.
مهاجرت: هر روز بیشتر از دیروز
همین مشوقهای سرمایهگذاری که حداقل آن اعطای شرایط اقامت است، موجی از مهاجرت سرمایه و سرمایهگذار را رقم میزند. این موج در کنار مهاجرت نیروی نخبه که کارکردن در پلتفرمهای مهم کشوری دیگر نمیتواند برایش اطمینانآفرین باشد دومینویی از ناامیدی در فضای کسبوکاری کشور را رقم میزند.
در بیانیه هلدینگ هزاردستان جملات ایهامی مهمی نوشته شده است که نشان میدهد احتمالا بلد از طرف نهادهایی تحت فشار بوده است. بعضی برخوردها که از شکایات مندرج در این بیانیه است و مستقیما به شخص و نهاد خاصی اشاره نمیکند زنگ خطری برای فضای کسب و کاری و بخش خصوصی کشور است.
تداوم این فضا قطعا بحرانهای خاموش را روشن میکند. بلد تنها نوک کوه یخی است که این روزها مصایبش را دیدیم. عدم توجه قانونگذار به محدودهها و پاسخگو نبودن متولی فضای نوآوری و فرافکنی و انداختن مسئولیت به گردن نهادهای دیگر، راه برونرفت از این بحرانهای پیدرپی نیست. حسابکتاب با چرتکههای فرسوده و دستکاری و ارائه آمارهای عجیب و غریب با تقلیل فجایع کسب و کاری اخیر تنها موجب تزریق ناآرامی و ناامیدی به اکوسیستم نوآور کشور است که حاصلی جز فرار سرمایههای انسانی و مالی برای کشور نخواهد داشت.
بیاعتنایی به مطالبات صنفی
از آغاز بحران محدودیت اینترنت در کشور بارها و بارها بیانیههای مختلفی از سوی صاحبان مشاغل آنلاین در قالب مطالبات صنفی منتشر شده است. درخواستهایی که منطقی، عادلانه، خیرخواهانه و راهگشا هستند. اما پاسخی به آنها داده نشده است. مسئولان برآورد خسارات را جزیی تلقی میکنند و بستههای حمایتی رنگانگ ناکارآمد رو میکنند که صرفا ریختن پول در جیب خودیهاست.
درحالی که موجودیت بیش از 4 میلیون کسبوکار در خطر است، فشار برای کوچ دادن کسبوکارها به پلتفرمهای داخلی هر روز بیشتر میشود و انگار هیچ رویه عقلانی برای برونرفت از وضع موجود و حفظ کسبوکارها وجود ندارد.با تداوم این رفتار از سوی مسئولان و متولیان کارآفرینی و فضای کسبوکار هیچ جایی برای ماندن سرمایه و نیروی نخبه در کشور وجود نخواهد داشت.