با تزریق دو دُز واکسن باز هم کرونا می‌گیریم؟
روزنامه هفت صبح | حالا یکی یکی خبر می‌رسد که از بین اطرافیانمان، آنهایی که واکسن زده بودند هم کرونا گرفتند. «س»، «ر»، «آ» همه بالای ۵۰ سال، سینوفارم زده بودند و حالا هر کدام در شهرهای مختلفی دوران بیماری را سپری می‌کنند؛ بدون بستری در بیمارستان و بدون درگیری ریه. «ش» و همسرش در کرمانشاه هر دو آسترازنکا تزریق کرده بودند و حالا هر دو مبتلا شده‌اند؛ آنها هم بدون افت اکسیژن و فقط با علائم سردرد و سرگیجه. «ب»، ساکن رباط کریم بالای ۶۰ سال و دارای یک بیماری زمینه‌ای است که بعد از تزریق دُز دوم سینوفارم به علت کرونا جان خودش را از دست داده.
حتی «ن» هم که فایزر زده و به ایران برگشته حالا علائم اولیه کرونا را دارد. برای برخی از آنهایی که واکسن زدند آتش برخلاف انتظار، گلستان نشده است. آنها هم با درصد کمتری کرونا می‌گیرند ولی عمدتا کمتر درگیری ریه دارند و آسان‌تر دارند مراحل بیماری را می‌گذرانند. بیشترشان هم می‌گویند بعد از تزریق واکسن، اصطلاحا کمربندهای ایمنی‌شان را باز کردند و اتفاقی که نباید حالا برایشان افتاده. راز این ابتلا به کرونا با وجود واکسن در چیست؟
اخیرا مقاله‌ای به زبان انگلیسی منتشر شده که نشان می‌دهد واکسن در ۲۵ درصد از افرادی که بالای ۶۰ سال دارند و ۵۰درصد از افرادی که بالای ۸۰ سال دارند ممکن است هیچ آنتی‌بادی تولید نکند. از آن طرف ۹۰درصد از افرادی که همین سینوفارم را زده بودند ولی زیر ۵۰ سال داشتند در ۹۰درصد موارد آنتی‌بادی داشتند. مقاله را دو استاد دانشگاه بوداپست نوشته‌اند و ۵ روز پیش سر و صدای زیادی در جامعه علمی ایجاد کردند.
البته این مقاله هم هنوز نسخه پیش چاپ بوده و روی آن داوری علمی نشده است. از دیگر نکات مهمی که در آن نوشته شده این است که سویه دلتا هم فقط از راه تنفس منتقل می‌شود ولی در یک فضای بسته میزان سرایت آن دوبرابر بیشتر از سویه‌های دیگر است. آنها تحقیق‌شان را روی ۴۵۰ نفر از جنسیت، سن و زمان‌های مختلف تجویز دُز دوم سینوفارم بررسی کردند. یافته‌هایشان نشان داد که مثلا جنسیت و تزریق سینوفارم در تولید آنتی‌بادی تاثیر خاصی نداشته‌اند.
اما همانطور که گفتیم، با افزایش سن میزان تولید آنتی‌بادی در بدن کسی که سینوفارم زده، کاهش پیدا می‌کند. سینوفارم امروز در ۵۰ کشور دارد تزریق می‌شود و پزشک‌ها می‌گویند شما هم نباید بهانه‌ای برای نزدن آن داشته باشید اما نکته دیگر این است که سازنده این واکسن در فاز سوم روی سالمندان مطالعه نکرد.همچنین در مطالعه فاز سوم‌شان هیچ فردی با بیماری زمینه‌ای در مطالعه دخالت داده نشد.نکته بعدی که باید حواس‌مان به آن باشد این است که این مسئله فقط دامن ما را در ایران نگرفته.
تقریبا روزی نیست که یک رسانه انگلیسی زبان در اروپا و آمریکا این سوال را نپرسند که چرا در همه‌گیری دلتا،واکسن‌ها کمتر موثر بودند؟ همه جای دنیا با هم اشتراک دارند که اگر واکسن زدید و کرونا گرفتید احتمال درگیری ریه و مرگ برایتان کمتر است. مثلا در آخرین مورد نیویورک تایمز بود که گزارش داد بیش از ۹۷درصد از افرادی که برای Covid-19 بستری شده‌اند، واکسینه نشده بودند.حتی دکتر فائوچی هم در آمریکا نشست خبری گذاشت و گفت که اینکه شما با وجود واکسن، کرونا گرفتید نباید این خیال را در ذهن‌تان بپروراند که واکسن‌ها کار نمی‌کنند.
مسئله دیگر که فرمانده ستاد کرونای تهران هم دیروز روی آن تایید کرده این است که امکان دارد ۳۰ درصد افرادی که واکسینه شدند به کرونا مبتلا شوند. این یعنی چه؟ خب بیایید حساب کنیم. تاکنون ۷میلیون و ۶۵۴ هزار و ۶۱۲ نفر دُز اول واکسن کرونا و دو میلیون و ۳۷۲ هزار و ۱۶نفر نیز دُز دوم را تزریق کرده‌اند و مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۱۰میلیون و ۲۶هزار و ۶۲۸ دُز رسیده. ۳۰درصد از این عدد یعنی ممکن است از این تعداد حدود سه میلیون نفر با وجود واکسن، باز هم کرونا بگیرند.
مشاهدات پزشک‌ها چه چیزی نشان می‌دهد؟
همه پزشکانی که با آنها گفت‌وگو کردیم تاکید دارند که حرف‌هایشان مبتنی بر فکت علمی نیست و بیشتر از مشاهده بیماران در روزهای گذشته به دست آمده است. این پزشکان اینطور می‌گویند:
دکتر حمیدرضا قادری: «از تابستان سال قبل واکسن سینوفارم چین در حوزه خلیج فارس تزریق می‌شد. امروزه که شیوع کرونا دوباره بیشتر شده،گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد هم در آن کشورها و هم در ایران افرادی که سینوفارم زده بودند، بیشتر مبتلا به کرونا شدند. اما این همه مسئله نیست. مواردی هم داشته‌ایم که بیمار واکسن‌های دیگری مثل اسپوتنیک یا حتی فایزر زده اما با وجود حتی دو دُز کرونا گرفته است.
برای مثال آقای محمدرضا حکیمی که ریه‌شان هم درگیر شده، دو دُز اسپوتنیک زده بودند. مشاهدات من نشان می‌دهد که کمترین موارد این گروه شامل افرادی بوده که واکسن فایزر و آسترازنکا زده بودند ولی باز هم از میان آنها افرادی دیده می‌شود که از این ابتلای جمعی ایمن بیرون نیامدند. مثلا مریضی داشتیم که دو دُز فایزر را زده بوده ولی آنتی‌بادی نداشت و در مقابل مریضی هم داشتم که یک دُز برکت زده و آنتی‌بادی خوبی داشت. در کل باید بگویم که تعداد آنهایی که واکسن زدند اما کرونا گرفتند هنوز آنقدری نشده که بتوانیم بر اساس آن ادعای علمی بکنیم.»
دکتر مسعود یونسیان: «تا امروز نتایج متناقض بوده است. باید ۵۰، ۶۰ نفر با شرایط و جنسیت متفاوت، سن مختلف و شرایط گوناگون بررسی کنیم تا ببینیم هر واکسن روی هر فرد چطور بهتر جواب می‌دهد. در این بررسی باید شغل و عوامل زمینه‌ای را هم در نظر بگیریم. تصور کنید یک واکسن را به سالمندان بزنیم و یک واکسن را به شاغلان. اصلا نمی‌شود با مشاهدات پراکنده به نتیجه رسید که واکسن شاغلان کمتر ایمنی ایجاد می‌کند. تنها چیزی که اهمیت دارد این است که ابتلای مجدد بعد از واکسن، عارضه نادر است و نباید در دام این صحبت‌ها بیافتیم.»
دکتر محمدرضا هاشمیان: «یکی از دلایلی که منجر شده تصور کنیم واکسن سینوفارم کمتر ایمنی ایجاد می‌کند این است که از نظر آماری امروز افراد بیشتری سینوفارم تزریق کرده‌اند.(تا امروز بیش از هفت میلیون واکسن چینی وارد کشور شده که هفت برابر بیشتر از اسپوتنیک و حدودا سه برابر بیشتر از واکسن آسترازنکا بوده است.) دلیل دیگر ابتلای واکسن‌زده‌ها به کرونا این است که سرعت واکسیناسیون کم است.
وقتی سرعت واکسیناسیون پایین باشد و افراد غیر واکسنی با واکسنی‌ها مدام در ارتباط باشند، طبیعی است که این موج به آنها هم برسد. بررسی‌های ما نشان داده کسی که با وجود زدن واکسن کرونا بگیرد، این بیماری منجر به فوت او نمی‌شود. وقتی این تصور پیش بیاید که یک واکسن کارایی کمتری دارد،یک گروه از مردم کمتر به سمت آن می‌روند و به همین خاطر تا آمدن گزینه بعدی دچار مشکل می‌شوند.زدن واکسنی که کارایی کمتری دارد، بهتر از نزدن آن است.»
یک پزشک اورژانس بیمارستانی در اصفهان: بیشتر بیماران من که با وجود واکسن دوباره به کرونا مبتلا شدند، قبلا سینوفارم تزریق کرده بودند.آنها در گروه سنی مختلف بودند. موارد درگیری ریه هم از بین آنها داشتیم ولی بسیار کمتر از قبل بود. با این وجود همه این مسائل صرفا مشاهده شخصی من بوده و قابل تعمیم نیست.
