بانکهای پیشتاز در فضای استارتاپی
روزنامه هفت صبح | در پنج سال گذشته که استارتاپهای حوزه فینتک یا همان فناوریهای مالی کمک کردند خدمات تازه بانکی مورد توجه قرار بگیرند بانکهای زیادی به صرافت افتادند تا نوآوری را به خدمات خود تزریق کنند.بانکهایی که یکی از مهمترین خدمات آنها یعنی خدمات پرداخت با اپلیکیشنهای مختلف مورد تهدید قرار گرفته بود چارهای نداشتند جز اینکه از رویههای گذشته و کاغذبازیهای مرسوم بانکی دست بردارند و پا به وادی خدمات بهروزتر بگذارند.
در این میان اما برخی از بانکهای هم جسارت بیشتری به خرج دادهاند و هم خدمات کاربرپسندتری تعریف کردهاند. بانکهایی که احتمالا بازی نوآوری در حوزه بانکی را به نفع خود به پایان خواهند رساند هرچند بانکهای دیگر هم دست به کار شدهاند و نیازها و خدمات متنوع دیگری که هنوز کاربران ایرانی چشم به راه آنها هستند مانده که میتوانند متغیر مهمی در مشخص کردن برندگان این رقابت باشند.
*** نئوبانکهای نصفونیمه ایرانی
مدتهاست که ادبیات بانکی و مالی جهان با واژه نئوبانک آشنا شده است. شکل تازهای از خدمات بانکی و فهم جدیدی از بانکداری که اصل اساسی آن فشرده کرده بانکها در فرمتهای تازه است.درواقع بانکهای تلاش کردهاند با ادبیات استارتاپی و با الگو گرفتن از شیوههای نوین طراحی و راهاندازی محصول و خدمت، وارد عصر تازهای شوند؛عصری که در آنها هر یک از خدمات بانکی خود میتواند تبدیل به یک محصول نوآورانه استارتاپی شود که مشتریان را به سوی خود جذب میکند.
اما سوال این است که کدام یک از بانکهای ایرانی توانستهاند محصولات یا خدمات استارتاپی مشتریپسندتری طراحی کنند.قبل از پاسخ به این پرسش باید مفهوم نئوبانک را بیشتر واکاوی کرد. مینا والی،کارشناس حوزه فناوریهای مالی و بانکی میگوید که ظهور نئوبانکها یکی از مهمترین تحولات دنیای مالی است.فلسفه نئوبانکها جور دیگر نگاه کردن به نیاز مشتریان به بانک است؛ اینکه اگر همین حالا و با همین امکاناتی که امروز داریم بخواهیم یک بانک راه بیندازیم، چه مدل بانکی خواهیم ساخت؟
این نوع نگاه اجازه میدهد بازیگران کوچکتر بدون نیاز به امکانات بانکهای بزرگ به بازیگران بانکی تبدیل شوند.البته این بازیگران کوچک نیستند که لرزه به اندام بانکهای سنتی انداختهاند،بلکه بازیگرانی مانند آمازون هستند که در جهان باعث وحشت بانکهای قدیمی شدهاند.
تاحدی همگام با این تحولات،در ایران هم شاهد تجربههای جدید ارائه خدمات بانکی بودهایم. بلوبانک و بانکینو دو نمونهای هستند که بیش از همه سروصدا کردهاند.
اولی وابسته به بانک سامان و دومی وابسته به بانک خاورمیانه است.پیش از این دو هم، بانک قرضالحسنه رسالت ارائه خدمات غیرحضوری مانند دریافت تسهیلات یا درخواست دستهچک را آغاز کرده بود.رسالت توانست بیش از دو میلیون تسهیلات با مجموع بیش از ۲۰هزار میلیارد تومان به صورت کاملا غیرحضوری به اعضای بانک خود بدهد.اگرچه به گفته والی با تعریفی که در دنیا از نئوبانکها وجود دارد،ما هنوز نئوبانکی در ایران نداریم،اما میتوان این نمونهها را گامهایی برای آغاز ورود بازیگرانی خارج از محدوده سنتی به بازار بانکی ایران دانست. احتمالا در سالهای آینده شاهد سرمایهگذاری بیشتری در این زمینه خواهیم بود.
*** بانک سامان و بلوبانک
بلوبانــک، نئوبانکــی اســت کــه از بانک ســامان کارش را شــروع کــرده است.بلوبانــک خودش را یک اســتارتاپ بانکی معرفی میکند که بدون نیاز به شعبه، فرم کاغذی و فرایندهــای معمــول بــه مشــتریانش خدمات بانکی میدهد.از آنجــا کــه فعــلا در بانــک مرکــزی ایــران مجوزی به نام نئوبانک وجود ندارد،پروژه بلوبانک در قالب شــعبه مجــازی متعلق به بانک ســامان اجرا شــده است.
به این ترتیب که بانــک ســامان در قبــال کلیه مشــتریان و ســپردهگذاران بلوبانــک،به عنــوان بانک عامل شناخته میشود.مشــتریان بلوبانــک بعــد از نصــب ایــن اپلیکیشــن و بــاز کــردن حســاب کاربــری میتوانند مدارکشان را شامل اسکن کارت ملی و ویدیوئی برای احراز هویت از طریق همین اپلیکیشن ارسال کنند. بعد از چند روز کارت بلو به نشانی ثبتشده مشتری ارسال میشود.
*** بانکینو و بانک خاورمیانه
بانکینو هم نئوبانکی ایرانی که بانک خاورمیانــه راه انداخته است. در بانــک خاورمیانه بانکینو را مرکز تحول این بانک میدانند کــه میخواهد یــک بانک کاملا دیجیتال باشد.در بانکینو بعــد از نصب، مشــتریان باید در این اپلیکیشــن ثبتنام و سپس اقدام به افتتــاح حســاب کنند.افتتاح حســاب بــا ارســال مــدارک شناســایی، یعنــی اســکن شناســنامه و کارت ملی و ویدئوی احــراز هویــت انجــام میشــود.
در حــال حاضر بانکینــو علاوه بــر افتتاح حســاب غیرحضــوری،خدماتــی مانند مســاعده آنی برای شرکتهای طرف قرارداد،کارت اعتبــاری و افتتــاح حســاب گروهــی ارائــه میدهــد. عــلاوه بر ایــن بانکینــو میتواند نقش یک کیف پــول الکترونیکــی را برای مشــتری بــازی کنــد تــا اطلاعــات بقیــه حسابها و کارتهای بانکیاش را در این اپلیکیشــن ذخیره و از امکانات کیف پول استفاده کند.
در سالهای گذشته بانکها بیشتر تمرکزشان را بر سر رقابت برای طراحی و مارکتینگ اپهای پرداخت گذاشتهاند.بانکهایی که رقیبی چون آپ و دیگر اپهای پرداخت را روبهروی خود میدیدند آنقدر غرق در بازی پرداخت شدند که فراموش کردند اصولا بانکداری در حال تغییر است.
غفلتی که حالا سامان و خاورمیانه از آن سود بردهاند و با بلوبانک و بانکینو نهتنها برای رقبای پیر و سنگینوزن خود شاخ و شانه کشیدهاند که احتمالا برندهایی چون آپ هم باید حالا از این بانکهای تازه هراس داشته باشند.مینا والی میگوید زمان انتخاب فرا رسیده است و بین قرص قرمز و آبی باید یکی را انتخاب کنیم؛ «همان کاری که نئو در فیلم ماتریکس انجام داد.در آینده نزدیک فقط یک نوع بانک خواهیم داشت و آن هم نئوبانک است.»