بالاخره محصولات خارجی بخریم یا نخریم؟
روزنامه هفت صبح | شاید به نظرتان اینطور بیاید که داریم خودمان را دلداری میدهیم و چون دیگر پولمان به خوراکیها، لوازم بهداشتی و لباسهای خارجی نمیرسد سعی میکنیم به خودمان بگوییم که اساسا خریدن آنها خوب نیست تا به این ترتیب راحتتر با موضوع کنار بیاییم اما وقتی با متخصصهای حوزه علوم غذایی یا کسانی که در جریان نحوه واردات آنها به ایران هستند حرف میزنیم میبینیم خریدنشان حداقل تا وقتی سایه کرونا هنوز روی مرزهای زمینی و هوایی سنگینی میکند و دلار هم خیال پایین آمدن ندارد، چندان کار عاقلانهای به نظر نمیرسد.
*** ممکن است فاسد شده باشد
چند وقت است که مرور قیمت محصولات خارجی در سایتهای فروش اینترنتی، گرفتن اسکرینشات و گذاشتن آن در شبکههای اجتماعی و تعجب دستهجمعی به یک سرگرمی برای اهالی شبکههای اجتماعی تبدیل شده؛ نمونهاش همین قیمت خمیردندان سنسوداین که بالا رفتن قیمت پک سه تایی آن تا ۵۰۰ هزار تومان تا الان چند بار توانسته توجهها را به خودش جلب کند اما عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران میگوید اگرچه با توجه به بالا رفتن نرخ دلار، این قیمت طبیعی است.
اما بهتر است مردم خمیر دندان خارجی نخرند. او توضیح میدهد: «ثبت سفارش خمیر دندان حدود یک سالی میشود که بسته است و میتوان با اطمینان گفت که از مبادی قانونی خمیردندان خارجی وارد نشده و خمیردندانهای موجود در بازار احتمالا تاریخ مصرف گذشته هستند یا تاریخ انقضای نزدیکی دارند؛ بنابراین خرید خمیردندان به قیمت نیم میلیون تومان در حالی که مطمئن نیستیم سالم باشد، چندان منطقی نیست.»او ادامه میدهد: «برخی خمیردندانهایی که برند خارجی دارند هم تحت لیسانس هستند و شرکتهای داخلی در داخل کشور آنها را تولید میکنند . در بازار دیگر کالایی به نام خمیردندان خارجی نداریم.»
*** ممکن است تقلبی باشند
در مورد خمیردندان که انگار درگاه ثبت کالای خارجی بسته است اما در مورد بقیه محصولات چقدر میتوان مطمئن بود؟ گذشته از تاریخ مصرف، با توجه به اینکه احتمالا در شرایط تحریمی و ارزی حال حاضر ایران خیلی از محصولاتی که در بازار هستند اصل نباشند، یک بعد دیگر ماجراست.
مدیر یکی از سایتهای فروش محصولات بهداشتی و خوراکی خارجی در مورد اینکه با وجود این حرفها محصولاتشان را چطور تامین میکنند، میگوید: «اینها از مرزهای زمینی همراه مسافر میآیند حالا که موضوع کرونا پیش آمده واردات مسافری خیلی کم شده اما لنجها هنوز هم از کشورهای عربی محموله میآورند. البته قبول دارم که بخش زیادی از این محصولات احتمالا بدون پشت سر گذاشتن مراحل قانونی وارد میشوند اما اگر از سایتهای معتبر خرید کنید میتوانید از اصل بودن و تاریخدار بودنشان مطمئن باشید.»
چطور میتوان مطمئن بود؟ او جواب مشخصی برای این سوال ندارد و همه چیز را به اعتبار سایت یا فروشگاهی که از آن خرید میکنید واگذار میکند و میگوید: «به هر حال محصول تقلبی با محصول اصل تفاوت کیفیت دارد، یک فروشگاه نمیتواند دائم محصولات تقلبی بفروشد و کماکان مشتریهای خودش را داشته باشد.»
*** ممکن است بهداشتی نباشند
شاید بتوان در مورد محصولاتی مثل خمیردندان یا بقیه محصولات بهداشتی نسبت به خوراکیها سختگیری کمتری کرد؛ اگرچه آنها هم میتوانند آسیبزننده باشند اما مسئله در مورد خوراکیها واقعا جدی است. رامین خاکسار، متخصص تغذیه و مدیر سابق گروه صنایع غذایی انستیتو تغذیه ایران در مورد خوراکیهای خارجی که در بازار دیده میشوند، میگوید:
«در این مورد چند تهدید وجود دارد؛ یکی اینکه اغلب مواد خوراکی که در حال حاضر در بازار وجود دارد، مجوزهای بهداشتی و غذایی لازم را ندارند. از طرفی با افزایش قیمت برندهای معروف و معتبر پای یکسری برند ناشناخته به بازار باز شده که اصلا نمیدانیم وضعیت استاندارد و سلامتی آنها به چه شکل است، خیلیها فکر میکنند صرفا اینکه یک کالا خارجی است، لزوما کیفیت بهتری دارد.
اما وارد کننده مخصوصا یک وارد کننده غیرقانونی وقتی میبیند قیمت یک خوراکی خیلی بالا رفته و احتمالا دیگر قدرت خرید بخش بزرگی از جامعه به خرید آن نمیرسد ممکن است سراغ وارد کردن خوراکیهای بیکیفیت خارجی برود که در کشورهای همسایه با بدترین وضعیت تولید و عرضه میشوند. تازه همین خوراکی هم با قیمت بیشتری نسبت به نمونه داخلیاش فروخته میشود، یعنی خریدار با انتخاب آنها هم پول بیشتری میدهد و هم معلوم نیست دقیقا چه کیفیتی دریافت میکند، حتی شاید سلامتیاش هم در خطر باشد.»
موضوع دیگری که خاکسار به آن اشاره میکند، مواد نگهدارنده زیاد موجود در خوراکیهای خارجی است، او میگوید: «محصولی که از آن طرف دنیا به دست ما رسیده و هنوز سر و شکل مرتبی دارد طبیعتا حاوی مواد نگهدارنده زیادی است. ممکن است یک خوراکی لزوما فاسد نشده باشد و در ما ایجاد مسمومیت مشهود نکند اما یک خوراکی که ماهها در راه بوده تا به ایران برسد و با توجه به قاچاقی آمدنش نمیدانیم طی چه شرایطی نگهداری شده، آیا کیفیت و ارزش غذایی لازم را دارد؟
واقعا بهتر است ما محصولی را استفاده کنیم که سرشار از مواد نگهدارنده است تا فاسد نشود یا محصولی که تازهتر است؟ شما کافی است یک بیسکویت خارجی را کنار یک بیسکویت ایرانی بگذارید و هر دو را با هم استفاده کنید تا متوجه شوید که تازگی چه تاثیری در مزه، کیفیت و ارزش غذایی خوراکیها دارند.»
*** چقدر سود میکنیم؟
از همه این حرفها که بگذریم، باید به این سوال جواب بدهیم که با توجه به قیمت دلار که روی قیمت همه خوراکیها و و لوازم بهداشتی و هر محصول خارجی دیگری تاثیر گذاشته، خریدن آنها اصلا صرفه اقتصادی دارد؟ قدیمیها میگفتند هر چقدر پول بدهی، همانقدر آش میخوری اما با نگاه کردن به قیمت محصولات خارجی میبینیم که اگر زیر بار خریدشان برویم در حالی که یک پول خیلی زیاد پرداختهایم عملا بیشتر از چند قاشق آش آن هم با انواع ریسکها، گیرمان نیامده است؛ یعنی تفاوت قیمت محصولات خارجی با داخلی در اغلب موارد به اندازه تفاوت قیمتشان به نظر نمیرسد.