بازی خطرناکی که لوکاشنکو شروع کرد
روزنامه هفت صبح، مهسا مژدهی | یک: حیاط خلوت روسها بار دیگر سر و صدا بهپا کرد. یک مخالف ۲۶ ساله و روزنامهنگار و وبلاگنویس بلاروسی در حالیکه در داخل هواپیما بود، توسط دولت لوکاشنکو دستگیر و به مکانی نامشخص برده شد. ماجرا از این قرار بود که روز دوم خرداد پرواز شرکت هواپیمایی رایانایر که از یونان به لیتوانی در پرواز بود، به سمت شهر مینسک، پایتخت بلاروس منحرف شد؛ مخالفان دولت بلاروس میگفتند این اقدام برای دستگیری خبرنگاری که منتقد دولت بوده و مسافر این هواپیما بوده، انجام شده است.
* دو: بعد مشخص شد لوکاشنکو دستور داده تا رومن پروتاسویچ، سردبیر سابق یک کانال تلگرامی مخالفان، در این پرواز حضور داشته باشد. خبرگزاری دولتی «بلتا» در بلاروس گفته الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری این کشور به هواپیمای حامل این خبرنگار فرمان فرود در فرودگاه بلاروس را داده و همچنین جنگندههای میگ ۲۹ برای همراهی هواپیمای مسافربری اعزام شده بودند.
* سه: رسانههای روسی به نقل از بخش رسانهای فرودگاه مینسک گزارش کردهاند این هواپیما پس از نگرانی درباره وجود بمب در این پرواز اقدام به فرود اضطراری کرده است. نکستا، کانال تلگرامی مخالفان دولت بلاروس اما میگوید هیچ بمبی در این هواپیما یافت نشد و موضوع همان دستگیری بوده است. لوکاشنکو در تمام ۲۶ سال گذشته بر بلاروس حکومت کرده است. او سال گذشته در یک انتخابات شرکت کرد که برندهاش خودش بود. اما زنی معلم از میان افراد عادی جامعه در مقابلش قد علم کرد و مدعی تقلب در انتخابات شد. اعتراضات البته بهجایی نرسید اما قدرت لوکاشنکو پس از آن اعتراضات متزلزل شد و مخالفان جرات بیشتری برای اعتراض پیدا کردند.
* چهار: بعد از دستگیری مخالف جوان لوکاشنکو او در یک ویدئو حاضر شد تا همه را از سلامت خودش مطلع کند. او در اعترافاتش گفت در سازماندهی اعتراضات سال گذشته در مینسک دست داشته است. او که لباسی تیره پوشیده بود و در حالی که دستهایش را محکم به روبهرو بسته بودند، اضافه کرد در یک ایستگاه پلیس در پایتخت نگهداری میشود و داشتن مشکلات قلبی را که در شبکههای اجتماعی گزارش شده بود، انکار کرد.
* پنج: با این حال دستگیری مخالف دولت لوکاشنکو سر و صدای زیادی بهپا کرد و حتی صدای بایدن را هم درآورد. اتحادیه اروپا هم دست به تحریم هوایی بلاروس زد و قرار شد دیگر هواپیماهای این اتحادیه از بلاروس رد نشده یا از فرودگاههای آن استفاده نکنند. ولودیمیر زلونسکی رئیس جمهوری اوکراین از این هم فراتر رفته و به دولت دستور داده پروازهای مستقیم به بلاروس و یا از مقصد این کشور به اوکراین را متوقف کنند. منابع نزدیک به اتحادیه اروپا میگویند جلوگیری از فرود هواپیماهای شرکت هواپیمایی بلاروس (بلاویا) و عدم پرواز هواپیماهای شرکتهای اروپایی از فراز آسمان بلاروس میتواند از اقدامهای تنبیهی علیه رژیم لوکاشنکو باشد.
* شش: ینس استولتنبرگ، دبیرکل پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) واداشتن هواپیمای مسافربری به فرود اجباری در فرودگاه مینسک را یک «رویداد جدی و خطرناک» توصیف کرده و خواستار بررسی بینالمللی این حادثه شده است.
* هفت: جو بایدن رئیسجمهور ایالات متحده، حادثه پرواز را «انحراف اجباری» توصیف کرد و گفت: «ایالات متحده هم انحراف هواپیما و هم دستگیری آقای پروتاسویچ را با شدیدترین حالت ممکن محکوم میکند.» آقای بایدن همچنین از خواست اتحادیه اروپا برای تحریمهای اقتصادی هدفمند استقبال کرد و گفت وی از تیم خود خواسته است «با هماهنگی نزدیک با اتحادیه اروپا، سایر متحدان و شرکا و سازمانهای بینالمللی، گزینههای مناسب برای پاسخگویی به مسئولان را ایجاد کند.»
* هشت: روسیه واکنش کشورهای غربی را تکاندهنده و متظاهرانه خوانده است. انتظار میرود که این دور تازه تحریمها علیه بلاروس اوضاع را بین مسکو و واشنگتن سختتر کرده و حتی دیدار پوتین و بایدن را با مشکل روبهرو کند.زاخارووا در گفتوگویی با کانال سالاویف لایو در سامانه یوتیوب، با بیمورد خواندن عصبانیت و واکنش کشورهای غربی به حادثه فرود اضطراری هواپیمای بوئینگ در فرودگاه مینسک خاطرنشان کرد «در گذشته مواردی بوده که هواپیماها را مجبور به فرود اضطراری کرده بودند اما غرب هیچ واکنشی به آن نداشته است.»
سخنگوی وزارت خارجه روسیه بهعنوان مثال به حادثهای در مورد هواپیمای حامل اوو مورالس رئیس جمهوری سابق بولیوی در سال ۲۰۱۳ اشاره کرد که به درخواست آمریکا در وین فرود اجباری کرد. وی افزود: ماموران امنیتی پس از فرود هواپیما، در آن به جستوجوی ادوارد اسنودن عامل سابق سازمان سیا پرداختند.زاخارووا به فرود اجباری هواپیمای حامل سناتور روس آندره واویلوف در سال ۲۰۰۴ بهعنوان نمونه دیگری از اینگونه اقدامات غرب اشاره کرد و گفت: آیا شما هیچ واکنشی از طرف ناتو نسبت به این اقدامات بهخاطر دارید؟