بازخوانی ۱۰اتفاق پر سر و صدا که در شهریور رخ داد
روزنامه هفت صبح، احمد رنجبر | سال ۱۴۰۰ به همین زودی به نیمه رسید. در آستانه پایان شهریور، سراغ بازخوانی اتفاقات داغی که در این ماه رقم خورده است، رفته‌ایم. در این ماه نسبت به ماه‌های پیش، میزان حاشیه‌ها و جنجال‌های تلویزیون و شبکه خانگی کمتر است. بمب اصلی در روزهای واپسین ترکید و آن هم به جابه‌جایی رئیس صدا و سیما مربوط می‌شود. علاوه بر ۱۰اتفاقی که در گزارش امروز هفت صبح خواهید خواند، چند مورد دیگر هم رخ داد؛ مثل سانسور موی مهتاب کرامتی در سریال «میدان سرخ». شبکه آی‌فیلم تصمیم گرفت فارغ از موقعیت کنونی روناک یونسی، بازیگر «گل‌های گرمسیری»، تصمیم گرفت این سریال را روانه آنتن کند. آیا دیگر سریال‌ها که به‌خاطر مهاجرت بازیگران، بایگانی هستند، فرصت بازپخش می‌یابند؟
مصاحبه نادر طالب‌زاده علیه صدا و سیما هم جزو اتفاق‌های پر سر و صدای شهریور است؛ به این خاطر که او همکار ثابت این رسانه در سال‌های اخیر بوده. صحبت‌های همایون اسعدیان دیگر حاشیه شهریور است که گفته :«تعدادی از بازیگران می‌گویند ما با بیت‌کوین قرارداد می‌بندیم.» در این ماه صحبت از این شد که آیا وزارت ارشاد متولی شبکه نمایش خانگی می‌شود؟ نتیجه هنوز مشخص نیست و باید دید زور این وزارت خواهد چربید یا صدا و سیما؟در شهریور صادق صفایی از میان‌مان رفت؛ روحش شاد.
یک: تغییر ماه/ رئیس جدید می‌آید
اتفاق چه بود؟ چندی پیش نوشتیم احتمال خداحافظی عبدالعلی علی عسگری از ریاست سازمان صدا و سیما جدی است. در چند روز اخیر گزینه‌هایی به عنوان جایگزین او رسانه‌ای شد از جمله پیمان جبلی معاون برون مرزی صداوسیما، شهاب اسفندیاری رئیس دانشگاه صداوسیما و مصطفی محمدی رئیس مرکز طرح، برنامه و بودجه سازمان صداوسیما.کانال تلگرامی نود رسانه‌ای هم نوشته از علی عسگری به عنوان مهم‌ترین گزینه برای تصدی مسئولیت ستاد اجرایی فرمان امام (ره) نام‌برده می‌شود.
چه واکنش‌هایی داشت؟ از چند روز پیش در محافل رسمی و غیر رسمی اشاره‌ها به سمت پیمان جبلی است. یک مدیر از بدنه صدا و سیما؛ متولد سال ۱۳۴۵ و فارغ‌التحصیل دکترای فرهنگ و ارتباطات از دانشگاه امام صادق (ع). تاکنون شاهد تحلیل و سویه‌گیری رسانه له یا علیه او نبوده‌ایم.
چه فرجامی رقم خورد؟ به‌زودی تکلیف رئیس صدا و سیما مشخص می‌شود. این سازمان همچنان پرقدرت‌ترین رسانه است و هرگاه برنامه‌ها و سریال‌های استاندارد داشته، موفق بوده است. نتیجه تصمیم‌هایی که رئیس صدا و سیما می‌گیرد، مدیرانی که برای شبکه‌ها انتخاب می‌کند و خط مشی که پی می‌گیرد خیلی زود به چشم می‌آید. شبکه‌ها نیازمند تغییر و تحول فکری هستند و برای نشاط، لزوم تزریق ایده‌های نو احساس می‌شود. درباره چالش‌های رئیس جدید بیشتر خواهیم نوشت.
دو: رکورد شکن ماه / سبقت زخم‌کاری
اتفاق چه بود؟ سریال «زخم کاری» در حالی به پایان رسید که یک رکورد دیگر به نام خود ثبت کرد. به گفته روابط عمومی سریال، قسمت پانزدهم سریال «زخم کاری» در کمتر از ۲۴ساعت توانست با ۳۴میلیون دقیقه تماشا بار دیگر رکوردهای تماشای یک سریال در نمایش خانگی را به نام خود ثبت کند. از آن سو کلید واژه زخم کاری ترند توئیتر شد و در اینستاگرام و رسانه‌های رسمی شاهد تحلیل‌ها و البته عکس و فیلم اکران قسمت آخر بودیم. قسمت آخر بامداد جمعه در سینما آزادی اکران شد و بازیگران با مخاطبان دیدار کردند. انتشار عکس‌های پشت صحنه عامل دیگری بود که باعث داغ شدن حواشی زخم کاری شد. لایو محمدحسین مهدویان در اینستاگرام و مصاحبه او با روزنامه سازندگی هم حواشی خاص خود را به دنبال داشت.
چه واکنش‌هایی داشت؟ اشاره مهدویان درباره« میل جذاب مردم به خشونت » یکی از فرازهای مصاحبه او بود که برای مدتی محل بحث و تحلیل موافقان و مخالفان در فضای رسمی و غیر رسمی شد. بر سر پایان بندی سریال هم اتفاق نظر وجود نداشت. عده‌ای آن را کوبنده و جذاب می‌دانند و برخی معتقدند با یک پیام گل درشت تمام شده.
چه فرجامی رقم خورد؟ مثل همه اتفاقات دیگر، کمی که گذشت حواشی از بین رفت. کارگردان و دیگر عوامل «زخم کاری» اما هنوز مست موفقیت سریال‌شان هستند .
سه: خوشبخت ماه/ آزادی مست عشق
اتفاق چه بود؟ چند ماه پیش حاشیه‌ای جدی برای «مست عشق» ساخته حسن فتحی رقم خورد. این فیلم که با همکاری سرمایه گذار ایرانی و ترکیه‌ای ساخته شده، به موقع آماده نشد و طرف ترک تهدید به پخش نسخه سریالی آن کرد. همزمان با پخش تیزرها، اعتراض‌ها بالا گرفت. مهران برومند تهیه کننده ایرانی «مست عشق» در شهریور از رقع مشکل فیلم خبر داد و گفت:« اختلاف نظری که پیرامون میزان سهام مالکیت وجود داشته، با کمک‌های وزارت امور خارجه و سرکنسولگری ایران در استانبول حل و فصل شده.»
چه واکنش‌هایی داشت؟ روشن شدن تکلیف پروژه‌ای که داستانی مهم درباره شاعر برجسته ایرانی دارد، طبعا باعث خوشحالی است. در همین اثنا روزنامه فرهیختگان خبر داد که سرمایه‌گذار ترک، اصالتی ایرانی دارد و در ایران زندگی می‌کند. این روزنامه به نقل از یکی از عوامل فیلم هم نوشت:«مشکل از همان ابتدا پول بود که با پرداخت پول، کار تماما به طرف ایرانی واگذار شد.»
چه فرجامی رقم خورد؟ مهران برومند وعده داده است که «مست عشق» تا پایان سال آماده نمایش خواهد شد. این اتفاق فقط در صورتی رخ می‌دهد که حسن فتحی برای مدتی تولید و کارهای پسا تولید سیال «جیران» را رها کند و برای ضبط سکانس‌های باقی مانده عازم ترکیه شود. این یعنی «مست عشق» به این زودی آماده نخواهد شد و به اکران نوروز ۱۴۰۱ نمی‌رسد مگر آن که خلافش ثابت شود.
چهار: شیطنت ماه/ ویدئوی جعلی خندوانه
اتفاق چه بود؟ انتشار یک ویدئو با عنوان «آخرین تلاش صدا و سیما برای جذب مخاطب» باعث ایجاد حاشیه برای خندوانه شد. این ویدئو متعلق بود به یکی از قسمت‌های خندوانه که جناب‌خان حرف‌های کاملا منشوری به زبان می‌آورد. رامبد جوان و مهمان برنامه هم او را همراهی می‌کنند.
چه واکنش‌هایی داشت؟ اتفاق عجیب جایی بود که برخی کاربران «باور» کردند چنین ویدئویی روی آنتن رفته و چنین حرف‌هایی پخش شده است! حتی در برخی گروه‌ها و کانال‌ها انواع و اقسام ناسزا نصیب رامبد و سازندگان خندوانه و تلویزیون شد.
چه فرجامی رقم خورد؟ برای پیگیران تلویزیون محرز بود که ویدئو جعلی است اما انتشار آن در حجم زیاد باعث واکنش محمد بحرانی شد. نکته مهم جوابیه بحرانی، جایی است که سازندگان ویدئو را تخطئه نکرده و فقط توصیه‌اش«اخلاقی» است: «دوستی که این ادیت رو انجام دادی، کیفیت کار شما خیلی خوبه اما کاش اخلاقا اعلام می‌کردی که این ادیت شده است. شما نمی‌دونید باعث چه فشاری بر افراد و خانواده‌هاشون شدین.» بحرانی با یک پرسش، به‌مصاف شائبه‌ها رفت: «به‌نظر خودتون ممکنه کارشناس و مهمان برنامه بیاد تو برنامه جلوی اون همه آدم اون واژه‌ها رو به کار ببره بعد هم رامبد و جناب‌خان صد بار اونو تکرار کنن بعد هم از صدا و سیما پخش بشه؟» بعد از این پاسخ حاشیه‌ها و شائبه‌ها هم به پایان رسید.
پنج: پر سرو‌صدای ماه/ مصائب قبله عالم
اتفاق چه بود؟ چند اتفاق دست به دست هم داد تا «قبله عالم» تبدیل به سریالی پر سر و صدا شود. ماجرا از جایی شروع شد که قسمت سوم سریال به موقع به دست مخاطب نرسید. ابتدا شائبه توقیف سریال به گوش رسید اما تهیه کننده اعلام کرد مشکل فنی است. بعد از انتشار قسمت سوم «قبله عالم» کارگردان معترض سانسورها شد.
چه واکنش‌هایی داشت؟ حامد محمدی با نوشتن یک متن اعتراض خود را عمومی کرد: «اصلاحیه قسمت‌های پخش‌شده و پخش‌نشده به استناد برگه‌های ممهور و مستند (قابل ارائه به مردم عزیز ایران در هرکجای جهان) آنقدر زیاد است که متاسفانه آنچه از این سریال در رسانه محترم فیلیمو پخش شده و پخش نشده اثر ساخته شده توسط من و تیم همراه و درجه یک سازنده این اثر نیست و برای احترام به مخاطبین، چنانچه بعدتر این سریال به خانه‌های شما بیاید، بدون تیتراژ ابتدایی و انتهایی پخش خواهد شد.» هادی کاظمی بازیگر سریال هم در اینستاگرام خود از ممیزی‌های فراوان سریال گفت و نتیجه گرفت:« این سریالی که می‌بینید کاری نیست که من بازی کردم.»
چه فرجامی رقم خورد؟ حاشیه‌های سریال ادامه دارد تا جایی که این هفته قسمت جدید آن منتشر نشد. روابط عمومی فیلیمو، مشکل را ممیزی می‌داند :«تیم تولید تلاش می‌کند تا با برطرف کردن موارد ممیزی، اجازه پخش را به دست آورد تا در اسرع وقت سریال قبله عالم، منتشر شود.»
شش: عبور از خط قرمز ماه/ حکایت کلاه‌گیس و وثوقی
اتفاق چه بود؟ گاندو از جمله سریال‌هایی است که در راستای شفاف‌سازی ساخته شده. اینکه چقدر موفق بوده مسئله‌ای است جدا. فصل دوم گاندو در حالی به پایان رسید که چند مسئله (سوای نکات سیاسی) باعث شد محل بحث رسانه‌ها باشد. بیاینا محمودی که نقش افسر MI6 را بازی می‌کرد، مصاحبه‌ای انجام داد و توضیح داد چون جزو اقلیت‌هاست امکان استفاده از کلاه‌گیس را داشته. وحید رهبانی بازیگر نقش محمد هم با مشرق‌نیوز گفت‌و‌گو کرد و پیشنهاد داد امکان بازگشت بازیگرانی مثل بهروز وثوقی به ایران فراهم شود. شباهت نام یک دکتر خائن با ناصر کازرونی از قهرمانان استان فارس از حاشیه‌های قسمت‌های پایانی بود که با توضیح کارگردان، سوء‌تفاهم از بین رفت.
چه واکنش‌هایی داشت؟ بحث استفاده از کلاه‌گیس همچنان، معادله دومجهولی است. صحبت‌های رهبانی با استقبال رسانه‌ها مواجه شد و مسئله بازگشت بازیگران به ایران بار دیگر مورد کنکاش قرار گرفت.
چه فرجامی رقم خورد؟ سازندگان گاندو، سریال را طوری تمام کردند که امکان ساخت فصل سوم وجود داشته باشد. باید دید با تغییر دولت و همسو بودن صدا و سیما با آن، آیا ادامه سریال ساخته می‌شود؟ سازندگان، چگونه حرفشان را خواهند زد تا شائبه انتقاد از مسئولان فعلی شکل نگیرد؟ چالش اصلی فصل جدید گاندو همین مسئله است.
هفت: تلخ ماه/ سریال‌های جدید غمبار
اتفاق چه بود؟ در میانه شهریور سریال‌های جدیدی روانه آنتن شدند. وجه مشترک سریال‌های «افرا» ، «در کنار پروانه‌ها» و «هم سایه» تلخی آن‌هاست. در این میان فقط سریال شبکه پنج یعنی «زن زندگی، مرد زندگی» فضایی مفرح دارد. فقر، اختلاف طبقاتی،مشکلات زناشویی، قتل و دادگاه تلخی‌های «افرا» است. «در کنار پروانه‌ها» به خاطر نمایش فقر،بیماری،قتل،ورشکستگی و زندان گزنده است. فقر، مشکلات مهاجرتی، اختلافات زناشویی، مرگ و قتل هم باعث تلخی «هم سایه» شده.
چه واکنش‌هایی داشت؟ در هفت صبح گزارشی منتشر کردیم و همزمانی پخش سه سریال تلخ را امتیاز منفی تلویزیون دانستیم. محمد تقی فهیم هم گفتوگویی با خبرگزای فارس انجام داد و از این اتفاق انتقاد کرد:« تلویزیون در انحصار سریال‌های تیره و تار است و آدم از دیدن این سریال‌های تلخ، دلهره می‌گیرد. در یکی، مردی عربده‌کشان در حال خرد کردن شیشه خودرو، سریال بعدی در بیمارستان همه دارند زار می‌زنند و غش می‌کنند و در دیگری مردی به برادرزاده‌اش سیلی می‌زند و … موسیقی‌ها، حال آدم را می‌گیرد.»
چه فرجامی رقم خورد؟ هر سه سریال در حال پخش هستند که در برخی قسمت‌ها مخاطب دچار استرس می‌شود و در برخی قسمت‌ها اوضاع آرام است. در میان نظرهای مخاطبان، شاهد انتقادهای زیاد از این تلخی و استرس هستیم.
هشت: پاسخ ماه/ آزادی به سبک هاشمی
اتفاق چه بود؟ در قسمت دوازدهم سریال «زخم کاری» سکانسی وجود دارد که سیدجواد هاشمی به اقتضای نقش و موقعیت کاراکتر به‌طور برهنه در استخر است. همزمان با انتشار این قسمت از سریال، خبر آمد برنامه «نشان ارادت» که قرار بود با حضور هاشمی روی آنتن برود، از کنداکتور حذف شده.
چه واکنش‌هایی داشت؟ خیلی زود فضای مجازی پر شد از واکنش‌ها که کفه تحلیل‌های منفی می‌چربید. علاوه بر آن شاهد شوخی‌های متعدد با سیدجواد بودیم. بازیگری که شمایل شخصیت «همیشه مثبت» از خود به‌جا گذاشته. حتی برنامه ممیزی هم با او شوخی کرد.
چه فرجامی رقم خورد؟ برنامه «نشان ارادت» با یک روز تاخیر روی آنتن رفت. کمی بعد خود سیدجواد هاشمی در مصاحبه با خبر آنلاین اینطور واکنش نشان داد: «وجه شوخی‌اش اتفاقا من را نه‌تنها آزرده نکرد بلکه خیلی هم خوشحال شدم. زیرا در این شرایط ویژه که کشور دچار بحران و اتفاقات ناهنجار است، به نظر من این شوخی‌ها می‌تواند انبساط خاطری ایجاد کند. وجه جدی واکنش‌ها خیلی تعجب‌برانگیز است؛ از این جهت که خلاف شرع و خلاف قانونی صورت نگرفته، اما انتظار برخی مردم از من عجیب و غریب است که به‌خاطر چندین سال بازی در نقش‌های مختلف شهدا، شکل گرفته.» آیا سیدجواد هاشمی را از این به‌بعد در نقش منفی خواهیم دید؟
۹ : عجیب ماه/ دارابی در میراث فرهنگی
اتفاق چه بود؟ علی دارابی تا چند روز پیش به عنوان معاون امور استان‌های صدا و سیما مشغول فعالیت بود. عزت‌الله ضرغامی رئیس اسبق سازمان صدا و سیما که حالا وزیر میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی است، دوست دیرین خود را قائم‌مقام و معاون میراث فرهنگی این وزارتخانه منصوب کرده. این اتفاق در حالی رخ داده که دارابی به‌تازگی وعده ساخت ۳۳ سریال و ۲۳۰ تله فیلم با موضوع جنگ داده است.
چه واکنش‌هایی داشت؟ حضور دارابی در وزارتخانه، با واکنش‌های منفی مواجه شد. در فضای مجازی پیام‌هایی علیه این انتصاب شکل گرفته. یک نفر نوشته:« دارابی با مدرک علوم سیاسی شده معاون میراث فرهنگی. آن هم معاونتی که کاملا تخصصی و مربوط به رشته معماری و مرمت بناهای تاریخی است.» کاربر دیگری با ادبیاتی توام با شوخی و کنایه به استقبال این اتفاق رفته است:«وقتی یه دکترای علوم سیاسی می‌تونه معاون میراث فرهنگی باشه، پس یه مهندس معمارهم می‌تونه رئیس دانشگاه علوم پزشکی باشه!»
چه فرجامی رقم خورد؟ علی دارابی دارای مدرک علوم سیاسی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات است. آیا او در یک حوزه کاملا تخصصی موفق خواهد شد؟ در چند روز اخیر خبرهایی به گوش می‌رسد که قرار است علی فروغی مدیر کنونی شبکه سه، جایگزین دارابی در معاونت امور استان‌های صدا و سیما شود.
۱۰ : سانسور ماه/ دردسرهای مبارک و الناز
اتفاق چه بود؟ جمعه گذشته، شبکه امید فیلم رئال -انیمیشن «مبارک» را با سانسور ۲۰ دقیقه‌ای پخش کرد. ممیزی‌ها مربوط به پوشش بازیگر آن یعنی الناز شاکردوست است. این نخستین بار نیست که یک فیلم با ممیزی مواجه می‌شود اما در میان آثار ایرانی، این حجم سانسور کم سابقه است.
چه واکنش‌هایی داشت؟ در رسانه‌های رسمی و غیر رسمی این اتفاق بازتاب داشت که غالب تحلیل‌ها در نقد این اتفاق بود.
چه فرجامی رقم خورد؟ مهدی سالم، مدیر شبکه کودک گفتوگویی با خبرگزاری صبا انجام داد و این طور دلیل سانسور مبارک را توضیح داد:« تا جایی که امکان آن وجود داشت با روتوسکوپی این مسئله را حل کردیم اما بقیه سکانس‌های حذف شده امکان انجام این کار را به ما نمی‌داد.» سالم این را هم گفته که:«بخشی از این اصلاحات از سوی شبکه امید و بخشی دیگر نیز از طرف بخش تامین برنامه شبکه‌ها صورت گرفته است.» نکته جالب جایی است که مدیر شبکه امید پذیرفته حذفیات به اثر لطمه می‌زند. در عین حال اشاره کرده:« صاحب اثر آگاهانه فیلم یا سریال خود را در اختیار خریدار می‌گذارد و سازمان صداوسیما نیز قطعا این اجازه را کسب کرده است.» سالم همچنین گفته قوانین هر شبکه برای اعمال ممیزی فرق دارد و چه بسا «مبارک» از شبکه دیگر بدون سانسور پخش شود.
