بازخوانی جنجالی حادثه منا در شب عید قربان
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی | آیا واقعا در کشور یک لابی قدرتمند ضدعربستان وجود دارد؟ شامگاه یکشنبه در برنامه جهان‌آرای تلویزیون که با اجرای امیرحسین ثابتی، نویسنده ثابت سایت رجانیوز، از شبکه افق پخش می‌شود، مرتضی رکن‌آبادی برادر شهید رکن‌آبادی، یکی از جان‌باختگان آن فاجعه دعوت بود. سخنان این مهمان باعث ایجاد حواشی بسیار زیادی شد که گزیده آن را به‌همراه یک تحلیل برایتان نقل می‌کنیم:
* یک: رکن‌آبادی چه گفت؟ رکن‌آبادی در بخشی از این برنامه گفت: «واقعا تعجب‌آور است، مسئولان جمهوری اسلامی سال گذشته توافق‌نامه‌ای را در مذاکرات حج امضا کردند که براساس آن پذیرفته‌اند آن‌چه در منا اتفاق افتاد، مقصرش ایرانی‌ها بودند تا بتوانند راه حج را باز کنند. به این وسیله راه حج باز شد یعنی روی خون شهدای منا پا گذاشته شد. اطلاع دقیقی دارم و به‌موقع منبع را اگر نیاز بود حتما معرفی می‌کنم.»
* دو: حمله به ظریف: پس از این برنامه بود که برخی کاربران اصولگرا در توئیتر زمینه را برای حمله به محمدجواد ظریف مناسب دیدند. مثلا کاربری به نام علی قلهکی در توئیتی که مورد توجه قرار گرفته، نوشت: «مرتضی رکن‌آبادی، برادر رکن‌آبادی معروف امشب در شبکه افق فاش کرد که ایران مسئولیت فاجعه منا در سال ۱۳۹۴ را به‌صورت مکتوب برعهده گرفته است. خدا قوت آقای ظریف! حقشه تندیس شما در تمامی میادین اصلی استان‌های کشور نصب شود.»
* سه: واکنش قاضی عسکر: نماینده پیشین ولی فقیه در امور حج و زیارت دو واکنش به این اتفاق داشت. او حوالی ساعت سه دیروز به ایسنا گفت: «این یک دروغ مسلم است. نه نظام و نه مسئولان نظام هرگز حاضر نیستند عزت‌شان را با هیچ چیزی معاوضه کنند. در این چندسال حج بحمدالله باعزت انجام شده است، دقیقا ضد آن چیزی که ایشان(رکن‌آبادی) اظهار کرده‌اند. در تفاهم‌نامه حج ایران و عربستان دقیقا ذکر شده است که مسئله منا باید روشن شود و حقوق شهدا باید داده شود، آن‌ها(عربستان) هم آن را امضا کرده‌اند.
ایشان(مرتضی رکن‌آبادی) در این‌باره فقط ادعا کرده و هیچ‌گونه مدرک معتبری در اختیار ندارد. با توجه به این‌که ایشان(مرتضی رکن‌آبادی) مسئولان نظام را متهم کرده، به‌نظر می‌رسد شبکه افق باید پاسخگو باشد که چطور چنین اتهامی منتشر می‌شود اما نظر مسئولان نظام پرسیده نمی‌شود؟ ایشان متاسفانه در این مدت حرف‌های ضعیف زیاد زده است، لیکن مسئولان محترم رسانه باید مراقب باشند با این حرف‌های بی‌اساس عزت کشور را خدشه‌دار نکنند.
قطعا هیچ سندی ندارند. تفاهم‌نامه امضاشده در اختیار ما است و قطعا این حرف نادرست است. تفاهم‌نامه حج که بین ایران و عربستان امضا شده، کاملا فکرشده امضا شده و ادعای مطرح‌شده درباره آن درست نیست.» قاضی عسکر حدود یک‌ساعت‌و‌نیم بعد هم در گفت‌وگو با ایرنا این سخنان را تکذیب کرد و در کلامی تند گفت: «رکن‌آبادی اصلا در جایگاهی نیست که در این‌باره نظر دهد.»
* چهار: اصولگرایان نقش ظریف را تکذیب کردند: عبدالله گنجی، مدیرمسئول روزنامه اصولگرای جوان در توئیتر نوشت «هم از سخنگو و هم از وزیر امورخارجه در باره سخنان برادر شهید رکن‌آبادی مبنی بر پذیرش تقصیر از سوی ایران در ماجرای شهدای منا سوال شد، هرگونه اطلاع یا تصمیم در این‌باره را تکذیب کردند.»
* پنج: رئیس سازمان حج هم تکذیب کرد: حمید محمدی، رئیس وقت سازمان حج و زیارت هم در یک پست اینستاگرامی اظهارات صورت‌گرفته در این برنامه را خلاف واقع و بی‌پایه و اساس و نیز نشر اکاذیب و انتساب تهمت به نظام، خوانده و نوشت: «به جرات می‌توان از توافق با عربستان درخصوص حج که از ابتدا تا انتهای آن با نظر و تایید شورای‌عالی امنیت ملی انجام شده است، به عنوان یک توافق عزت‌مندانه نام برد. زیرا در طول فرآیند مذاکرات پیچیده و طولانی، نهایتا با تحقق تمامی شروط جمهوری اسلامی ایران، از جمله تامین امنیت، عزت و سلامت حجاج و لزوم بررسی فاجعه منا موافقت‌نامه با اطلاع و تایید مراجع ذی‌صلاح و تایید شورای‌عالی امنیت ملی امضا شد.»
*** چرا این سخنان بیان شده است؟
ممکن است تصور کنیم که این سخنان در چارچوب همان سیاست کلی برای نقد دیپلماسی حسن روحانی بوده است یا حتی آن را به‌عنوان اشتباه یک مهمان یا برنامه یا حتی شبکه تلویزیونی مطرح کنیم اما فرضیه دیگری نیز در این خصوص وجود دارد. در شرایطی که این‌روزها خبرهای زیادی درخصوص احتمال مذاکره میان ایران و عربستان به گوش می‌رسد و برخی ناظران تحولاتی مثل آزادسازی نفتکش ایرانی در جده یا برخورد محترمانه با زائران ایرانی را به‌عنوان نشانه‌های تغییر رویکرد عربستان سعودی می‌بینند؛ آیا نمی‌توان به این نتیجه رسید که نتیجه چنین برنامه‌هایی شکست در سیاست بهبود مناسبات دیپلماتیک کشور با همسایگان، به‌ویژه عربستان است؟
آیا نمی‌توان یک لابی قوی ضدرابطه بهتر با عربستان سعودی را در کشور مشاهده کرد که در آن اتحادی عجیب بین سه‌گروه یعنی شیعیان ضدتقریب و وحدت، دلواپسان دیپلماسی دولت(از تسخیرکنندگان سفارت عربستان تا برنامه‌سازان صداوسیما) و نیز برخی از افراد پان‌ایرانیست و ملی‌گرا با علقه‌های باقی‌مانده از حکومت پهلوی به‌چشم می‌خورد که نمونه بارز اتحاد خود را در زمینه تعاملات زیارتی ایران و عربستان و به‌طور مشخص راه‌اندازی مجدد حج یا حج عمره نشان داده‌اند و می‌دهند؟
