اگر گذرتان به آی‌سی‌یو بیفتد، کارتان تمام است؟
روزنامه هفت صبح | «مراقب باشید سر و کارتان به آی‌سی‌یو نیفتد وگرنه کار تمام است»؛ این جمله عنوان مطلبی است که چند روز گذشته در شبکه‌های اجتماعی زیاد دست‌به‌دست شده، مطلبی که می‌گوید به دلیل پر شدن بخش مراقبت‌های ویژه در صورتی که به دلیل ابتلا به کرونا نیاز به مراقبت‌های ویژه داشته باشید یا تخت خالی گیرتان نمی‌آید یا اگر خوش شانس باشید و چنین امکانی پیدا کنید احتمال اینکه خدمات چندان استانداردی دریافت کنید کم است.
دیروز هم سید محمدرضا هاشمیان استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی که قائم مقام انجمن علمی مراقبت‌های ویژه هم هست اعلام کرد که یکی از دلایل افزایش فوتی‌ها خطاهای سیستماتیک در رابطه با آی‌سی‌یوهای کرونای کشور است.
او گفت: «یکی از موضوعات مهم و تاثیرگذار در این رابطه درمان‌های ناکافی در بخش‌ها، ناکافی بودن تعداد بخش‌های کرونایی کشوری و ارجاع دیرهنگام بیماران به بخش‌های آی‌سی‌یو است، به دنبال این کمبودها بیماران با حال عمومی بسیار بد به آی‌سی‌یوها معرفی می‌شوند، به گونه‌ای که گاها کار از کار گذشته و نمی‌توان کار زیادی برای آنها انجام داد و این در حالی است که بیماران با حال عمومی و شرایط متوسط وضعیت بهتری پیدا می‌کنند.
اندیکاسیون و دستورالعمل ورود بیماران به بخش آی‌سی‌یو براساس امتیازبندی صحیحی نیست، به عبارتی سیستم امتیازدهی آی‌سی‌یو دقیقا مشخص می‌کند که بیمار با چه شرایط تنفسی و درگیری ریوی باید به بخش آی‌سی‌یو منتقل شده و تحت مراقبت‌های ویژه قرار بگیرد و این در حالی است که هم اکنون به دلیل عدم وجود این سیستم بیماران بسیار بدحال به بخش ویژه منتقل می‌شوند که گاها از همان ابتدا به انتوباسیون نیاز فوری پیدا می‌کنند.»
*** ترس و امید همزمان
وقتی این حرف‌ها را می‌گذاریم کنار حرف‌های تازه علیرضا سلیمی، معاون سازمان نظام پزشکی که خبر از وضعیت بحرانی بخش‌های مراقبت‌های ویژه از نظر ظرفیت داده، احساس می‌کنیم که عنوان مطلبی که اول این گزارش خواندیم چندان بی‌ربط نیست. برای اینکه بفهمیم حالا چقدر باید از افتادن سر و کارمان به آی‌سی‌یو بترسیم، با افشین جعفرزاده، فوق تخصص بیهوشی و مراقبت‌های ویژه و عضو هیات علمی دانشگاه تهران هم حرف زده‌ایم.
او با خنده می‌گوید:«اگر ترسیدن باعث می‌شود بیشتر مراقبت کنیم و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنیم و در صورت ابتلا زودتر مراجعه کنیم، بله باید بترسیم اما از طرفی نباید هم حرف‌هایی زد که مردم به خدمات درمانی که دارند می‌گیرند بی‌اعتماد شوند. اگر بخواهم واقعیت آنچه در این هشت ماه با آن سر و کار داشته‌ام را بگویم این است که بله، وضعیت خوب نیست.
ظرفیت مراقبت‌های ویژه خیلی از بیمارستان‌ها پر شده، کادر درمان فرسوده هستند و همه اینها ممکن است باعث تشخیص غلط شود یا به دلیل پر بودن بخش مراقبت‌های ویژه بیمار با تاخیر راهی این بخش شود و این تاخیر روی فرآیند درمانش تاثیر بگذارد. به هر حال در شرایط بد بیمار، هر لحظه ممکن است تعیین‌کننده باشد و تاخیر آسیب‌های جدی وارد کند.
اساسا بخش مراقبت‌های ویژه به دلیل پایش دائمی وضعیت بیمار و استفاده از انواع روش‌های کمک تنفسی و تکنیک‌های اورژانسی که در آن اعمال می‌شود مراقبت تمام و کمالی از بیمار ارائه می‌کند و خیلی خوب است که بیماران در صورت نیاز هرچه زودتر راهی بخش شوند اما با تخت‌های پر از مریض چه کار می‌شود کرد؟»
او که خودش هم عضو انجمن مراقبت‌های ویژه و بیهوشی است سعی می‌کند تا اندازه‌ای دلگرمی هم بدهد و می‌گوید:«تجربه همین هشت ماهی که از آن صحبت می‌کنم باعث شده که اتفاقا پزشکان بتوانند در مورد روش‌های درمان، نشانه‌های مهم، وضعیت بیمار و… بهتر عمل کنند. اوایل اوضاع تا اندازه‌ای مبهم بود، ما نمی‌دانستیم باید چه کار کنیم و فقط از پروتکل‌های جهانی پیروی می‌کردیم که خودشان هم بعدا معلوم شد ایرادات زیادی دارند.
اما الان هشت ماه تجربه مواجهه با کووید ۱۹ داریم که خیلی به کمک ما و بیماران می‌آید. تقریبا دیگر از دستپاچگی و برخی اقدامات بیهوده و آزمون و خطا خبری نیست. این در مورد تمام کشورها و پزشک‌های جهان صدق می‌کند.
حالا می‌توانیم بگوییم که اگرچه کرونا هنوز درمان و داروی اختصاصی ندارد اما تجربه کادر درمان و بیمارستان‌ها تا اندازه زیادی به بیماران کمک می‌کند.» طبق آمارهای انجمن مراقبت‌های ویژه، در حال حاضر ۱۳۰ فوق تخصص مراقبت‌های ویژه در بیمارستان‌های ایران مشغول کار هستند و در مجموع هشت هزار تخت مراقبت‌های ویژه در بیمارستان‌ها وجود دارد که نیمی از این ظرفیت برای بیماران کرونایی کنار گذاشته شده است.
طبق همین آمارها استاندارد جهانی مرگ و میر بیماران در بخش مراقبت‌های ویژه بین ۱۸ تا ۲۴درصد است، این عدد در مورد ایران ۲۲درصد اعلام شده است. این آمارها می‌گویند که اگرچه تعداد متخصصان و فوق‌تخصص‌های مراقبت‌های ویژه به نظر کافی نمی‌رسد اما فعلا از نظر تعداد مرگ و میر در آی‌سی‌یو اوضاعمان از بقیه کشورهای جهان بدتر نیست.
