اولین جشن بزرگ؛ خاطره جام ملتهای آسیا ۱۹۶۸
روزنامه هفت صبح، تیمور مستور | توضیح: خوشخو دوران دورکاری ناشی از امیکرون را پشتسر میگذارد و پیگیری خاطراتش کار سختی شده است. یکی از همکاران قدیمی مطبوعات که حالا مقیم آلمان است، یک مجموعه نکته از تاریخ ۶۰ سال فوتبال معاصر ایران آماده کرده که میخواستیم در سال ۱۴۰۱ آنها را منتشر کنیم اما با شرایط فعلی آنها را جلو میاندازیم. امیدواریم خوشخو زود برگردد. هرچند بچههای تحریریه با این خواسته خیلی هم موافق نیستند و میگویند الان هم اوضاع خیلی بد نیست!
دهه آخر اردیبهشت ۱۳۴۷٫ تیم ملی خود را آماده برگزاری جام ملتهای آسیا میکند. مسابقات مقدماتی برگزار شده و چهار تیم دیگر به ایران آمدهاند. برمه قهرمان بازیهای آسیایی ۱۹۶۶، تایوان که در مقدماتی کرهجنوبی و ژاپن را حذف کرده، هنگکنگ که از گروه تایلند و مالزی صعود کرده و بالاخره اسرائیل قهرمان دوره قبلی جام ملتهای آسیا که کویت و افغانستان و البته عراق حاضر به بازی با او نشدند و آنها مستقیم راهی تهران شده بودند.
یادمان باشد آن دوران چین هنوز به عضویت کنفدراسیون فوتبال آسیا در نیامده بود و تایوان نماینده اصلی چین محسوب میشد و کرهشمالی که دو سال قبل در جام جهانی لندن تا یکچهارم نهایی پیش رفته بود، در این دوره از مسابقات شرکت نکرده است. اگر کره شمالی میآمد کیفیت بازیها مطمئنا ارتقای چشمگیری پیدا میکرد. ژاپن و کره جنوبی را هم که خدمتتان گفتیم توسط تایوان حذف شده بودند.
قبل از شروع مسابقات و در سال ۱۳۴۶ شاهین لغو امتیاز شده بود و در اواخر سال ۴۶ هم تیم «سرودی و فکری» که همهکاره فدراسیون و تیم ملی بودند هم از رهبری فوتبال کنار گذاشته شده بودند. در اردوی ایران سه روز مانده به شروع بازیها خبرهای ناخوشایند مدام در راه است. جلال طالبی دچار مصدومیت شدید شد و بازیها را از دست داد. طالبی در سال ۴۷ بهترین بازیکن ایرانی بود. از طرفی دعوای کلانی و افتخاری با گروه وفاخواه، ساعدی و امینیخواه، موجب میشود تا برادران بیاتی برای حفظ انضباط گروه؛ کلانی و افتخاری را از ترکیب خارج کنند و جایشان را به ساعدی و امینیخواه بدهند.
فرزامی هم به شکل غریبی با وفاخواه جایگزین میشود. به این ترتیب تیم ایران در اولین بازی مقابل هنگکنگ میایستد و به سختی و با دو گل دیرهنگام پیروز میشود. گلها را همایون بهزادی و علی جباری میزنند. جباری نیمه دوم بهجای ساعدی به زمین آمده بود. در این بازی عزیز اصلی دروازهبان، شاهرخی دفاع راست، عرب دفاع چپ و کاشانی و حبیبی مدافعان وسط هستند. قلیچخانی و وفاخواه هافبک، امینیخواه و ساعدی دو گوش و شرفی و بهزادی هم سانتر فورواردند. روی نیمکت هم ستارههایی مثل فرامرز ظلی، گودرز حبیبی، فریدون معینی، فریبرز اسماعیلی، فرزامی، حقوردیان، میرزا حسن، افتخاری، جباری و کلانی قرار میگیرند.
در بازی بعدی کلانی و افتخاری و فرزامی به زمین میآیند و ساعدی و امینیخواه و وفاخواه از ترکیب خارج میشوند. ایران با ۴ گل تایوان شگفتیساز را درهم میکوبد. بهزادی، کلانی، افتخاری و فرزامی گلهای ایران را بهثمر میرسانند. در بازی بعدی مقابل برمه میایستیم که در بازیهای آسیایی ۱۹۶۶ در فینال ایران را شکست داده بود اما باز هم با گلهای دو مغضوب یعنی افتخاری و کلانی و گل همایون بهزادی ۳ بر یک برمه را شکست میدهیم.
بازی آخر مقابل اسرائیل است. اسرائیل، هنگکنگ را با شش گل و تایوان را با چهار گل مغلوب کرده بود اما با یک گل به برمه باخته بود. نیمه اول فریبرز اسماعیلی را که در خط حمله و در کنار شرفی قرار گرفته بود، از دست میدهیم. داور او را اخراج میکند. ابتدای نیمه دوم یک گل هم از حریف میخوریم. حالا هر سه تیم ایران و برمه و اسرائیل همامتیاز هستند و این اسرائیل است که بهخاطر تفاضل گل قهرمان میشود. دقیقه ۶۰ مربیان ایران، شرفی را بیرون میکشند و بهزادی را وارد زمین میکنند؛ در این گیرودار داور یک بازیکن اسرائیل را هم اخراج میکند.
دقیقه ۷۵ با سانتر تیز افتخاری از سمت چپ، بهزادی گل سختی را به ثمر میرساند و ایران در آستانه قهرمانی آسیا قرار میگیرد. دقیقه ۸۷ پرویز قلیچخانی در یک حرکت عجیب دو نفر را دریبل میزند و از پشت هجده قدم دروازه اسرائیل را باز میکند و این موجب اولین جشن بزرگ فوتبال در تاریخ ایران میشود. قبل از هشت آذر ۱۳۷۶٫ این بازی حاشیههای زیادی داشت؛ از جمله حضور گروههای چریکی مسلمان و کمونیست برای استفاده از هیجان ضداسرائیلی در میان مردم ایران و ۳۰ هزار تماشاگر و همینطور خودداری حسین کلانی از تعویض بهرغم مصدومیت و…