انتخابات، کلاب‌هاوس و استارتاپ‌های اجتماعی
روزنامه هفت صبح، مهران امیری | کسب‌وکارهای نوآور در سال‌های اخیر با تکیه بر فناوری‌های ارتباطی نقش پررنگی در رویدادهای اجتماعی داشته‌اند.در حالی که دهه پیش داشتن وبسایت ابزار پیشرفته و نوآورانه ارتباط با مخاطبان بود، امروز پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی پیوندی گسترده و ژرف را ممکن کرده‌اند.
در این میان برنامه‌های بزرگ اجتماعی همانند خیریه‌ها و البته کارزارهای سیاسی به ارزش ابزارهای جدید بیشتر از گذشته پی‌برده‌اند. اما به‌کارگیری فناوری روز در چنین رویدادهایی در کشور رویه چندان کارآمدی را دنبال نمی‌کند.گرچه در تعریف شخصی بسیاری از ما استارتاپ (کسب‌وکارنوپا) به معنای مجموعه‌ای است که به دنبال کسب درآمد با روش‌های نوآورانه است و شاید می‌پنداریم در حوزه اجتماعی جایی برای خلق استارتاپ نباشد.
اما استارتاپ‌های اجتماعی بخش ارزشمندی از زیست‌بوم کسب‌وکارهای نوپا در دنیا را به خود اختصاص داده‌اند. صرف‌نظر از الگوی درآمدی این کسب‌وکارها که در بسیاری از اوقات الگویی چندگانه و ترکیبی است، این نوع استارتاپ‌ها نقش بزرگی در برنامه‌های اجتماعی و سیاسی دارند. فعالیت‌های حمایتی نیازمندان و مشارکت در کارزارهای تبلیغاتی انتخابات از موارد برجسته‌ای است که این نوع کسب‌وکارها در آن نقش کلیدی دارند.
فضای عمومی فعالیت‌های اجتماعی در کشور تاکنون توجه کمی به کارکردهای فناوری‌های ارتباطی جدید داشته و استفاده از این امکانات محدود به صفحات شبکه‌های اجتماعی برای ارسال یک‌سویه محتوا بوده. گسترش این کاربری بیش از هر چیز برپایه اشتیاق فراوان مخاطبان به دریافت اخبار و اطلاعات از مسیرهای غیررسمی بوده و توانسته بسیاری ازکاستی‌ها در استفاده بهینه از این ابزار را پوشش دهد.
این درحالی است که امروزه با فروکش کردن این اشتیاق و در دسترس بودن انواع پیام‌رسان‌ها به شیوه‌ها و ابزار جدیدی برای ارتباط نیاز است. در همین حال فناوری ارتباطی می‌تواند کمک بزرگی به شفاف‌سازی فعالیت‌ها در این حوزه‌ها بکند. به‌عنوان نمونه در جامعه‌ای که کمک به همنوع و مشارکت در امور خیر از ارزش‌های بنیادین است، شفاف نبودن دارایی و نحوه هزینه سازمان‌های خیریه همواره مورد پرسش بوده. فناوری روز و روش‌های آزموده شده در این زمینه کاربردهای بسیاری دارد.
در همین دوران همه‌گیری کرونا انتظار می‌رفت کسب‌وکارهایی برپایه فناوری روز برای کمک به نیازمندان، بیماران، افراد در معرض خطر، گروه‌های آسیب‌پذیر و کارگزاران برنامه‌های بهداشتی درمانی بپردازد اما گواه روشن و پررنگی از آن دیده نمی‌شود. انتخابات در همه سطوح محلی و منطقه‌ای تا ملی نیز ظرفیت‌های زیادی برای حضور کسب‌وکارهای نوآور دارد.
موضوع گردآوری کمک‌های مالی و شفافیت در این زمینه از مواردی است که با حضور کسب‌وکارهای نوآور بر ارزش کارزارهای انتخاباتی می‌افزاید. احزاب، گروه‌های سیاسی و اجتماعی، کاندیداها و دنبال‌کنندگان آنها می‌توانند بر بستر فناوری‌های روز علاوه بر دریافت اخبار و اطلاعات روزانه دایره کارکردهای خود را افزایش دهند.
ایجاد برنامه‌های گردآوری مالی، نظرخواهی، عرضه برنامه و گفت‌وگوی دوسویه از جمله کارهایی است که در سایر کشورها انجام شده و نتایج قابل قبولی به همراه داشته. آنچه در هفته‌های گذشته درباره برنامک کلاب‌هاوس رخ داد بیانگر اشتیاق کاربران به ابزارهای جدیدی است که ارتباط دوسویه را ممکن می‌کند. در همین حال جای خالی چنین طرح‌هایی در زیست‌بوم فناوری و نوآوری کشور را به چشم می‌کشد. اگر به‌کارگیری ابزارهای روز در دریافت و شمارش آرای انتخابات تاکنون عملی نشده و حفظ اعتماد عمومی، اعتبارسنجی و سلامت انتخابات مانع از حضور فناوری‌های روز در مدیریت برنامه انتخابات شده.
اما آنچه در اختیار مردم و کاندیداها قرار دارد در سایه حضور ابزارها و روش‌های نوین بر دامنه و ژرفای کاربردی کارزارهای انتخاباتی می‌افزاید. در همین حال گسترش ارتباط دوسویه و شفافیت در برنامه‌ها و اقدامات با اجرای طرح‌های نوآورانه برپایه فناوری روز عملی می‌شود. درخواست برای نقش‌آفرینی صاحبان طرح‌های نوآور در این زمینه انتظاری بزرگ و دست‌نیافتنی نیست.
