امیر تتلو‌ و همایون شجریان‌ از نگاه غربی‌ها

روزنامه هفت صبح، بهنام مظاهری | جدیدا ویدئوهایی در شبکه‌های اجتماعی با عنوان ری‌اکشن موزیک منتشر می‌شود که داستان از چنل‌های یوتیوبی سرچشمه می‌گیرد و چیز جدیدی هم نیست. در این ویدئوها که معمولا به‌خاطر جذب دنبال‌کننده در یوتیوب ساخته می‌شود، یک نفر که با موسیقی آشنایی دارد پشت دوربین می‌نشیند و مردم به او موزیک پیشنهاد می‌کنند.

او هم یکی را انتخاب می‌کند و نظرش را می‌گوید یا درواقع «ری‌اکت» می‌کند. این کار عملا یک سرگرمی جذاب به حساب می‌آید. اول از این جهت که مخاطب با آهنگ‌هایی از سراسر جهان آشنا می‌شود و دوم اینکه در طول پخش آهنگ وقتی موزیک توسط فرد ری‌اکت‌کننده تحلیل می‌شود، مخاطب به صورت حرفه‌ای‌تری با مسائلی مثل صدای خواننده یا ملودی و تنظیم و… آشنا می‌شود. (البته این به درصد حرفه‌ای بودن ری‌اکت‌کننده هم برمی‌گردد)

چندسالی است که در جست‌وجوهای اینترنتی‌ام به این سبک ویدئوها برخورده‌ام و قطعات جذابی هم از نقاط کور جهان پیدا کرده‌ام. نمونه‌اش یک خواننده قزاقستانی به اسم «دیمش» بود که در هفت صبح هم او را معرفی کردم. اما تقریبا دو، سه سال پیش بود که برای اولین‌بار در ری‌اکشن‌ها یک خواننده ایرانی ری‌اکت و ویدئوی آن هم بین کاربران شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شد. یک مربی آواز ترکیه‌ای صدای همایون شجریان را ری‌اکت کرد و از آنجایی که برنامه به صورت لایو هم ارائه می‌شد، شوکه شدن او از صدای همایون چیزی بود که نظر همه ایرانی‌هایی که آن ویدئو را دیدند جلب کرد.

جالب اینجاست که همایون هم این ویدئو را می‌بیند و از مربی دعوت می‌کند که به کنسرت «سی» خودش بیاید. تا اینجای کار را شاید خیلی‌ها بدانند، اما وقتی مربی به تهران می‌آید و از صدای لایو همایون کماکان شوکه است، با او یک مصاحبه تقریبا دوساعته ترتیب می‌دهد؛ مصاحبه‌ای که با جدیت می‌توان گفت تا به امروز با خواننده‌ای در ایران نشده.

همایون برخی از تکنیک‌های آوازش را در این گفت‌وگو توضیح می‌دهد و از تمرین‌های آوازی که پدر به او و خواهرش می‌داده می‌گوید. شاید این مصاحبه برای همه جذاب نباشد، اما آنهایی که مخاطب جدی‌تر موسیقی و آواز هستند قطعا با دیدنش کلی ذوق خواهند کرد. اما رفته‌رفته بعد از این اتفاق در کانال‌های مختلف یوتیوبی خواننده‌های ایرانی بیشتری ری‌اکت شدند و حالا دیگر خیلی‌ها هم این ویدئو‌ها را دیده‌اند. اما نکته مثبت این داستان این است که بعد از دیدن چند ری‌اکشن می‌توانیم بفهمیم چقدر همین موسیقی که هر روز گوش می‌کنیم و برایمان عادی شده برای یک خارجی می‌تواند جذاب باشد.

آنها از تحریرهای ایرانی که تا به حال نشنیده‌اند شوکه می‌شوند. وقتی زیرنویس ترانه‌های معمولی پاپ را که حتی خیلی‌هایشان را خودمان قبول نداریم می‌خوانند، غرق در معنی و استعاره‌های شعر ایرانی می‌شوند و به نوعی ذوق‌مرگی از چشم‌هایشان پیداست. نکته بامزه‌تر این است که از میان همین چندده ری‌اکشنی که به خواننده‌های ایرانی شده، بیشترشان مربوط به تتلو و همایون شجریان است.

این دو خواننده باعث تعجب سازنده ویدئوها می‌شوند. آن یکی با تکنیک‌های غربی و این یکی به تحریرهای شرقی‌اش. شاید این دو در هیچ دسته‌بندی دیگری کنار هم قرار نگیرند. اما از دید یک خارجی که داستان آنها را نمی‌داند و فقط صدایشان را گوش می‌کند، هر دو در حد دیوانه‌واری حیرت‌آورند. نتیجه اخلاقی هم اینکه قدر موسیقی‌مان را بدانیم.

از آهنگ‌های جدید به بازار آمده هم که بیشتر از هفت، هشت‌تا نبودند، شاخص‌ترینشان آهنگ جدید سیامک عباسی به نام «رفیق آرزوهات باش» و آهنگ آرش و مسیح به نام «من معذرت می‌خوام» است. موزیک سیامک یک آهنگ امیدوارکننده است که شاید در این شرایط گوش‌کردنش بد نباشد. به سبک همان آهنگ‌های همیشگی خودش است.

یک پاپ ملایم که در آن صدای سازهای واقعی را می‌شنویم. آهنگ مسیح و آرش هم یک‌جور تم راک و هیپ‌هاپ‌طور دارد که در نهایت همان پاپ خودمان می‌شود که چندسالی است مسئولیت کاملش با مسعود جهانی است و به نوعی یک‌تنه بخش زیادی از موسیقی بدنه ایران را پیش می‌برد.