ال‌جی و سامسونگ در چه صورتی بر می‌گردند؟
روزنامه هفت صبح | زمزمه بازگشت برندهای بزرگ لوازم‌خانگی خارجی همزمان با پیشرفت مذاکرات وین به گوش می‌رسد. بین برندهای لوازم‌خانگی ال‌جی و سامسونگ و از خودروسازان بحث بازگشت رنو به طور جدی مطرح است. این در حالی است که در دوران غیبت این برندهای خارجی آمار تولیدات داخلی به شکل معناداری رشد داشته است و همین مسئله باعث شده بعضی مسئولان به فکر تعیین شروطی برای برندهای خارجی بیفتند.
طبق آماری که وزارت صمت در تابستان سال ۹۷ منتشر کرده بود برندهای خارجی بیشتر از ۷۰درصد از بازار لوازم خانگی ایران را به خودشان اختصاص داده بودند که دو برند کره‌ای ال‌جی و سامسونگ با داشتن ۶۵درصد سلطان بلامنازع لوازم خانگی در ایران بودند. روندی که طبق آمارهای شش ماه پیش همین وزارتخانه تغییر کرده است.
مرور آمارهای تازه نشان می‌دهد که مثلا در زمینه تولید تلویزیون، برندهای داخلی ۵۴درصد رشد داشته‌اند و از تولید ۷۳هزار دستگاه در فروردین و اردیبهشت ۹۷ به ۱۱۲ هزار دستگاه در فروردین و اردیبهشت ۹۹ رسیده‌اند. بررسی آمارهای وزارت صمت در حوزه تولید یخچال و فریزر هم نشان می‌دهد که تولید این محصولات در همین بازه زمانی ۱۰درصد رشد داشته است.
در بخش تولید ماشین‌لباسشویی ماجرا کمی پیچیده‌تر است. بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان تولید این محصول در سال ۱۳۹۲ حدود ۷۶۰هزار دستگاه بوده که این تعداد تا سال ۱۳۹۶ (قبل از تحریم‌ها) به ۸۹۰هزار دستگاه رسیده و بعد در سال ۱۳۹۷ با شروع تحریم‌ها، با کاهش نزدیک به ۳۸درصدی به ۵۵۵هزار دستگاه رسیده.
اما کمی بعد توانسته تا اندازه‌ای نیروی از دست رفته را پیدا کند یعنی در سال ۱۳۹۸ رشد ۳۲درصدی داشته و در دو ماه اول سال ۹۹، نسبت به دو ماه اول سال قبل از آن، ۱۵۵ درصد رشد کرده است. با وجود این اطلاعات هنوز دقیقا نمی‌دانیم که سهم لوازم خانگی ایرانی در بازار ایران چقدر رشد کرده اما شاید با مرور آمارهای دیجی کالا به عنوان بزرگ‌ترین فروشگاه اینترنتی ایران، بتوان یک حدس‌هایی زد.
آمارهای این فروشگاه اینترنتی می‌گوید که در نیمه اول سال ۱۳۹۶ نسبت خرید لوازم خانگی در این فروشگاه ۳۶ به ۶۴درصد به نفع کالاهای خارجی بوده، اما تا سال ۱۳۹۸ ورق کاملا برگشته و سهم کالاهای ایرانی از کل فروش این فروشگاه آنلاین به حدود ۶۹ درصد رسیده است.
نکته جالب دیگر در آمارهای دیجی‌کالا این است که طی سال ۹۹ پرفروش‌ترین برندهای حوزه تلویزیون این فروشگاه بهترتیب ایکسویژن، سامسونگ، تیسیال، جیپلاس، سونی، پاناسونیک، هایسنس، شهاب، ال‌جی و فیلیپس بوده‌اند. در بخش یخچال و فریزر هم، پرفروش‌ترین برندهای این فروشگاه آنلاین بهترتیب برندهای امرسان، ایستکول، ال‌جی، سامسونگ، دوو، بوش، پارس، هیمالیا، فیلور و الکترواستیل بوده‌اند.
*** مسئولان چه می‌گویند؟
حالا که به نظر می‌رسد قرار است برجام دوباره احیا شود و روابط تجاری ایران و بقیه کشورها بهبود پیدا کند از غرب و شرق زمزمه بازگشت شرکت‌های بزرگ به ایران شنیده می‌شود. خبرهای درگوشی از زمینه‌چینی رنو می‌گویند و مسئولان از نرمش ال‌جی و سامسونگ که این دومی واکنش‌های مختلف و بعضا متناقضی در داخل ایران داشته است.
همین سه هفته پیش معاون قضایی دادستان کل کشور گفت که چنین اجازه‌ای به آنها که بی‌معرفت بوده‌اند داده نخواهد شد.سعید عمرانی در یک نشست خبری در جواب خبرنگاری که صحت و سقم حرف و حدیث‌ها را درباره بازگشت رسمی دو برند ال‌جی و سامسونگ به ایران جویا شد، جواب داد: «این دو شرکت در شرایط سخت مردم را تنها گذاشتند و در حوزه قضایی ما اجازه نمی‌دهیم این نوع شرکت‌ها بخواهند به کشور بیایند و به طور حتم امکان فعالیت برای این دو برند در کشور ما وجود نخواهد داشت.»
با این وجود حرف دیگری شنیده شد که با این خط و نشان چندان همخوانی نداشت. مهدی صادقی نیارکی گفت، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در مورد احتمال بازگشت برندهایی که بخش قابل‌توجهی از بازار جهانی لوازم خانگی را در اختیار دارند و تا همین سه سال پیش سلطان بلامنازع این بازار در ایران هم بودند، گفته: «ما در وزارت صمت و در سیاست‌های کلان دولت، بازگشت بدون جبران ضرر و زیان برندهای کره‌ای لوازم خانگی را نشدنی می‌دانیم.
باید آنها در کشور سرمایه‌گذاری مستقیم داشته باشند و زیان ایجاد شده را جبران کنند. حتما حمایت از تولیدکنندگان داخلی را خواهیم داشت و از برندهای ملی پشتیبانی خواهیم کرد. امروز نیرو و دانش و زیر ساخت لازم را داریم پس دلیلی برای ورود محصول نهایی به کشور وجود ندارد…. بعد از ۹۷ که برندهای خارجی بازار ایران را ترک کردند کمی زمان گذشت تا امکانات و زیر ساخت تولید لوازم خانگی توسط سرمایه‌گذاران ایرانی ایجاد شود و سال ۹۸ به سمت طراحی پلتفرم حرکت کردند.
کمبودهایی که در بازار وجود دارد به واسطه تولیدکنندگان داخلی رفع می‌شود به طوری که تا پایان سال ۱۴۰۰ باید به فکر توسعه صادرات در این حوزه باشیم بنابراین فعلا بازگشت مجموعه‌‌های خارجی در دستور کار نیست؛ شرکت‌ها جایگاه خودشان را پیدا کردند و امکانات مناسبی برای تولید و تامین نیاز کشور دارند. اگر خارجی‌ها می‌خواهند دوباره در ایران فعالیت کنند باید این شرایط جدید را در نظر بگیرند و خودشان را با آن هماهنگ کنند.»
*** زمینه سازی برای شرط جدید
اینکه شرط حضور برندهایی مثل سامسونگ و ال‌جی در ایران راه انداختن خط تولید و سرمایه‌گذاری به جای واردات است، موضوعی است که رد پای آن را در حرف‌های اخیر روح‌الله ایزدخواه نماینده مجلس می‌دیدیم.او چند روز پیش اعلام کرد که شرکت‌های ال‌جی و سامسونگ بازار داخلی ما را دور می‌زدند و هیچ‌وقت در ایران خط تولید ایجاد نکردند. گروه سام اما جوابیه مفصلی به اظهارات این عضو کمیسیون صنایع مجلس داد که در آن نکته جالبی به چشم می‌خورد.
رویکرد این جوابیه این بود که خط تولید سامسونگ در ایران وجود داشته و در جایی صریحا بیان شده که خیلی از محصولاتی که به اسم سامسونگ در بازار به فروش می‌رسیده اصلا وارداتی نبوده و در ایران تولید می‌شده. یعنی خریدار به اشتباه فکر می‌کرده در حال تهیه جنس خارجی است. این موضوع البته با افتخار و به عنوان برگ برنده سام‌سرویس مطرح شده در حالی که اصل حرف این نماینده تاکید روی راه‌اندازی خط تولید با سرمایه‌گذاری خارجی بوده و وجود خط تولید با سرمایه‌داخلی اظهارات او را نفی نمی‌کند.
*** چه چیزی عوض شده؟
اگرچه معاون وزیر صمت برای ال‌جی و سامسونگ شرط و شروط گذاشته اما این حرف‌ها کجا و خط و نشان برای آنها به دلیل بی‌معرفتی،کجا؟ چه چیزی در این سه چهار هفته عوض شده که اندکی چرخش در مواضع مسئولان ایرانی دیده می‌شود؟ شاید ماجرا را بتوان به بهتر شدن روابط ایران و کره‌جنوبی و زمینه‌چینی برای بازگشت پولهای بلوکه شده ایران در کره دید، اتفاقی که در راستای آن «چانگ سای کیون» نخست‌وزیر کره به ایران آمد و اصلا گفته می‌شود که همین سفر می‌تواند زمینه فعالیت اقتصادی دوباره شرکت‌های کره‌ای را در ایران تسهیل کند.
ارتباط تنگاتنگ پولهای بلوکه شده ایران و فعالیت ال‌جی و سامسونگ در کشورمان را وقتی بیشتر متوجه می‌شویم که حرف‌های سال گذشته عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی را یادمان بیاید که گفته بود:«مقامات کره پولهای ما را نمی‌دهند، به آنها گفتم اگر ندهید دیگر اجازه نمی‌دهم کالاهای سامسونگ و ال‌جی به ایران بیاید. دیدم خیلی جوابی نداشتند و حساسیتی نشان ندادند. برایشان مهم نیست. کالایشان را از طریق دوبی (امارات) می‌فروشند و از طریق لنج‌‌ها در کنگان و نظایر آن به داخل کشور می‌آید.
معلوم است جواب ما را نمی‌دهند، چون کالایشان را می‌فروشند. اگر ما ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و اقتصاد مقاومتی داریم، باید جلوی اینها را بگیرند.» البته با وجود اینکه همتی گفته بود مسئله ممنوعیت فعالیت محصولات کره‌ای در ایران برای این کشور مهم نیست و آنها به هر حال محصولات خودشان را می‌فروشند، مرور آمارهای مختلف مربوط به فروش برندهای مختلف لوازم خانگی در ایران نشان می‌دهد که بعد از تیره و تار شدن روابط مالی ایران و کره، اوضاع چندان هم بر وفق مراد شرکت‌های کره‌ای
پیش نرفته است.
