افشاگری هاوگن؛ فیسبوک و اینستاگرام روی لبه تیغ
روزنامه هفت صبح، رامتین لطیفی | یک ماه قبل از اختلال جهانی در سیستم شبکههای اجتماعی فیسبوک که متعلق به مارک زاکربرگ است یکی از کارمندان مستعفی و سابق او که هویتش را پنهان کرده بود اسنادی را به روزنامه وال استریت ژورنال ارائه داد که از تاثیر منفی شبکههای اجتماعی فیسبوک و اینستاگرام بر روی جامعه و به ویژه نوجوانان خبر میداد.
حالا یک هفته پس از اختلال جهانی این شبکههای اجتماعی و ضرر بیش از ۶ میلیارد دلاری زاکربرگ و سقوطش به رده ششم ثروتمندان جهان، این کارمند سابق از هویت خود پرده برداشت و با حضور در برنامه ۶۰ دقیقه شبکه خبری سیبیاس توضیحات بیشتری در مورد مشاهدات خود و نیز ۱۰هزار صفحه اسنادی ارائه کرد که با خود از شرکت فیسبوک خارج کرده است.
او فرانسیس هاوگن نام دارد و این روزها نامش به سبب افشای تحقیقات و پژوهشهای داخلی فیسبوک درباره تاثیر مخرب این شبکهها بر روی اذهان جامعه بر سر زبانها افتاده است. افشاگری هاوگن به حدی تاثیرگذار و مهم بود که او برای شهادت درباره مشاهدات و اصالت اسنادی که ارائه داده است به مجلس سنا فرا خوانده شد.
او که قبل از پیوستن به فیسبوک در گوگل و پینترست مشغول به کار بود، با حضور در مجلس سنا خاطرنشان کرد:«من با این انگیزه به شرکت فیسبوک پیوستم که گمان میکردم فیسبوک مکانی است که تمام قدرت و توان بالقوه ما را در جهت مناسب و خدمت به جامعهای بهتر به منصه حضور خواهد رساند. اما من امروز اینجا در مقابل شما(سناتورها) هستم چرا معتقدم محصولات فیسبوک به کودکان و نوجوانان ما آسیبهای جدی میرساند، باعث خشم، نفرت و تفرقه میشود و دموکراسی و مردمسالاری را نیز تضعیف میکند.» او در پایان توضیحاتش از کنگره درخواست کرد که برای مقابله با فیسبوک اقدام عاجلی در نظر بگیرد.
هاوگن در توضیحاتی که در برنامه ۶۰ دقیقه ارائه داد تصریح کرد:«در فیسبوک اصل بر تامین منافع شرکت و سودآوری است و زاکربرگ این اصل را بر حفاظت از کاربران و حراست از سلامت روانی جامعه ترجیح داده است. در اصل در این شرکت و به ویژه در شبکههای اجتماعی فیسبوک و اینستاگرام بین آنچه برای مردم خوب است و آنچه برای شرکت سودآور است تضاد منافع وجود دارد.»
هاوگن توضیح داد:هوش مصنوعی موجود در این دو شبکه و الگوریتم مسلط بر آنها طوری عمل میکند که احساساتی مانند خشم، نفرت،حسادت،تفرقه، تنفر و … را در وجود کاربران برانگیخته کند و در ادامه ذهن کاربر را طوری در اختیار بگیرد که او به جای فاصله گرفتن از این شرایط مخرب بیشتر و بیشتر در این فضا غرق شود و به حدی از افسردگی برسد که تمام وقت خود را در این شبکهها صرف کند.
او در ادامه توضیحاتش گفت: شبکههای خرابکار و ماجراجو، قاچاقچیهای انسان و کارتلهای مواد مخدر آزادانه از فیسبوک استفاده میکنند و این شرکت هیچ اقدامی علیه آنها انجام نمیدهد.گفتنی است این شرایط و تاثیر مخرب فیسبوک یکی از دلایلی است که گروههای سیاسی فعال در اتحادیه اروپا از حضور و تبلیغ در این پلتفرم منع شدند.
در آمریکا اما اوضاع دگرگون است و نام فیسبوک و تاثیر شبکههای اجتماعی متعلق به این شرکت در بزنگاههای مختلف مانند انتخاباتهای ریاست جمهوری و حمله و تسخیر کنگره در ژانویه به گوش میخورد.از اینرو گروههای سیاسی مختلف در آمریکا خواستار نوعی نظاممند کردن این شبکه و پاسخگویی آن در صورت لزوم هستند چرا که اسناد نشان میدهند از سال ۲۰۱۸ به بعد این شبکهها تمرکزشان را بر روی قطبی کردن جامعه و انشقاق آن به دو پاره کاملا مخالف با هم در هر زمینهای است.
در لابهلای این اسناد آمار جالب توجهی به چشم میخورد. برای مثال ۸۲ درصد نوجوانان اعلام کردند در برهههایی از حضورشان در شبکههای اجتماعی فیسبوک و اینستاگرام نوعی شکست یا مشکلات روحی را تجربه کردند. ۳۲درصد از دختران نوجوان اعلام کردند پس از حضور در اینستاگرام از بدن و چهره خود متنفر شدند و ۱۳.۵درصد از این دختران به طور جدی به خودکشی فکر کردند که از این بین ۰.۶ درصد اقدام به خودکشی کردند.
۲۰ درصد از کاربران آمریکایی اینستاگرام اعلام کردند حال روحی آنها پس از حضور در این شبکه اجتماعی به شدت بدتر میشود اما همچنان کاربر این شبکه اجتماعی باقی خواهند ماند. همچنین ۴۱درصد کاربران آمریکایی با حضور روزانه در اینستاگرام به این نتیجه رسیدهاند که هیچ جذابیتی و نقطه مهمی برای عرض اندام در اجتماع ندارند. ۴۲درصد از کاربران آمریکایی نیز به این نتیجه رسیدهاند که فقیر هستند و هیچگاه برای تامین شادی در زندگی خود پول کافی ندارند.
۲۴درصد از کاربران اینستاگرام از دوستان خود ناامید شدند و اعتقاد دارند آنها دوستان واقعی نیستند. لازم به ذکر است این آمار گوشهای از اسناد ۱۰هزار صفحهای خارج شده توسط هاوگن هستند که توسط وال استریت ژورنال منتشر شده است. باید دید کنگره که تمام اسناد را در اختیار دارد چه تصمیمی در این زمینه خواهد گرفت و چگونه به جنگ دژ مستحکم زاکربرگ خواهد رفت.