افشاگری زالی، خشم ظریف و دلجویی مرندی
روزنامه هفت صبح، علی رستگار | اظهارات علیرضا زالی (۵۷ ساله )رئیس ستاد مقابله با کرونای تهران غیرمنتظره و عجیب بود. از آن عجیب‌تر اما واکنش‌هایی بود که بعد شاهد بودیم. از این جهت که اتفاقات و موضع‌گیری‌های بعدی در دسته‌بندی‌های رایج سیاسی مرسوم شاید خیلی قابل فهم نباشد. ماجرا اینطور شروع شد که زالی به سیاست‌های کلان مدیریت و مقابله با کرونا در کشور ایراد گرفت.
یعنی نوک پیکان حملات او بیشتر متوجه سعید نمکی بود اما در گوشه‌ای هم تعریضی به وزارت امورخارجه هم داشت که با واکنش تند محمدجواد ظریف(۶۲ ساله ) همراه شد. ظریف با دفاع از عملکرد وزارتخانه متبوع خود، مشکل اصلی را تلویحا وزارت بهداشت دانست. یعنی او هم نمکی را هدف قرار داد. در ادامه سیدعلیرضا مرندی ۸۱ ساله رئیس فرهنگستان علوم پزشکی و مشاور رهبری در نامه‌ای با دلجویی از محمدجواد ظریف از اقدامات او برای واردات واکسن تقدیر کرد.
جالب اینکه خود علیرضا مرندی یکی از امضاکنندگان نامه معروف ۲۵۰۰ پزشک به روحانی بود که در دی ماه پارسال با واردات واکسن‌های mRNA مثل مدرنا و فایزر مخالفت کردند. مرندی در اتمسفر سیاسی به عنوان یک چهره اصولگرا شناخته می‌شود و حالا عجیب اینکه او به حمایت از ظریف دیپلمات نزدیک به اعتدالگرایان و اصلاح‌طلبان برخاسته. ورود مرندی به این مجادله بیشتر از همه به ضرر سعید نمکی تمام شده. چون او در طول دوران مسئولیت خود به عنوان وزیر بهداشت سعی کرده بود به جای دولت وقت، مشی سیاسی‌اش را با اصولگرایان تنظیم کند.
موضع‌گیری مرندی و طعنه‌ای که به پزشکانی چون ایرج فاضل و محمدرضا ظفرقندی زده اما نمکی را هم در همان گروه قرار داده است. خود علیرضا زالی هم البته خیلی چهره سیاسی‌ای نیست اما بیشتر به اصلاح‌طلبان نزدیک است. بنابراین رویارویی او با ظریف شاید بیشتر ناشی از یک سوءتفاهم باشد و اتفاق مطلوبی برای طرف اول دعوا نبود. از مرور اظهارات این سه راس مثلث زالی، ظریف و مرندی نکات جالب دیگری هم قابل استخراج است که در ادامه به آن می‌پردازیم.
افشاگری بی‌سابقه و دیرهنگام زالی
این اظهارات علیرضا زالی که برایتان نقل می‌کنیم چهارشنبه آخر وقت منتشر شد و در جلسه‌ای با خبرنگاران مطرح شده. دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در اطلاعیه‌ای که منتشر کرد نوشت اظهارات زالی را رسانه‌ها به صورت تقطیع شده منتشر کردند و خود زالی هم گفته این جملات را در یک نشست خصوصی بیان کرده و قرار نبوده رسانه‌ای شود. به هرحال اما این اظهارات به سرعت در همه رسانه‌ها منعکس شد و بعضی کاربران هم ایراد گرفتند که چرا زالی در تمام این مدت سکوت کرده بود و حالا در آخرین روزهای فعالیتش دست به افشاگری زده؟ بخش‌هایی از اظهارات او را به نقل از خبرآنلاین بخوانید:
وقتی اولین مورد کرونا در قم مشاهده شد خواهان قرنطینه قم شدم و گفتم انتخابات شهر قم تعطیل شود، اما بعضی‌ها مرا مسخره کردند و گفتند این بیماری را به راحتی کنترل می‌کنیم.
وقتی کارشناسان سازمان جهانی بهداشت به ایران آمدند ما به جای مشورت با آن‌ها مدام از آن‌ها می‌خواستیم در رسانه‌ها از نظام سلامت ایران تعریف کنند. ما آمارهای مرگ و میر را از سازمان جهانی بهداشت پنهان کردیم.
کمک‌های جهانی و پزشکان بدون مرز را از فرودگاه برگرداندیم در حالی که اطلاعات چندانی درباره ویروس نداشتیم و از مشاوره‌های بین‌المللی استفاده نکردیم. چرا چین که دوست صمیمی ماست به ما واکسن کافی نمی‌دهد؟
دلتا سه ماه در هند طول کشید، آن‌ها به سرعت همه را واکسینه کردند(هفت صبح : طبق آخرین آمار تنها ۸ درصد مردم هند واکسیناسیون کامل کرده اند و ۲۹ درصد واکسن تک دُز زده اند) ما نباید غصه قیمت واکسن را بخوریم حتی باید دو برابر قیمت بخریم و مردم را واکسینه کنیم. ما ۷۲۰ میلیون یورو خرج رمدسیویر کردیم و این پول را باید خرج واکسن می‌کردیم. چطور در تحریم حاضریم تجهیزات نفتی را سه برابر قیمت بخریم، ولی در مورد واکسن این کار را نمی‌کنیم. …..
….، افراد حاضر در ستاد کرونا در محیط نیستند و نمی‌توانند تصمیم درست بگیرند. سفیران ما در کشورهای خارجی به دنبال تأمین واکسن نبودند، با سفیر ژاپن صحبت کردم گفت اصلا سفیر ایران دنبال واکسن نیامده است، این چه دیپلماسی است؟
پاسخ خشم‌آلود ظریف
کمتر از دو ساعت بعد از انتشار اظهارات گلایه‌آمیز علیرضا زالی بود که محمد جواد ظریف در یک پست اینستاگرامی از خجالت مسئولان وزارت بهداشت درآمد. این جمله آخر زالی که گفته سفرای ایران دنبال تامین واکسن نبودند باعث برآشفته شدن وزیر امورخارجه شده است. ضمن اینکه سفارت ژاپن هم این ادعای زالی که از سفیر این کشور نقل قول آورده «سفیر ایران دنبال تامین واکسن نبود» را تکذیب کرد. بخش‌هایی از یادداشت اینستاگرامی محمدجواد ظریف را بخوانید:
حمله و توهین و افترا به دستگاه دیپلماسی از مستحب مؤکد هم عبور کرده و تبدیل به واجب عینی و نه حتی واجب کفائی شده است. هشت سال است به‌خاطر منافع ملی و رعایت حرمت مردم عزیزمان سکوت کرده‌ایم ولی در موضوع تامین واکسن و مبارزه با کرونا که با جان ملت دلاور ایران سروکار دارد، توهین و افترا به دستگاه دیپلماسی به جایی رسیده که سکوت را غیرممکن کرده است.
بیش از ۲۴ میلیون واکسن‌وارداتی تاکنون و بیشتر نیازهای تولید داخلی را کدام دستگاه به‌رغم تحریم و همه کارشکنی‌ها و… وارد کشور کرده است؟
نگذارید از سکوت پشیمان شویم و بپرسیم: اولین بار چه کسی در دولت بحث کرونا را مطرح کرد؟ چه پاسخی به او داده شد؟ کدام دستگاه پیشنهاد تمهید واردات واکسن از چین را در شهریور گذشته مطرح کرد؟ دقیقا همان کاری که بعد از آن تاریخ امارات (برای سینوفارم) و ترکیه (برای سینوواک) انجام دادند؟ چه کسانی گفتند مردم ما موش آزمایشگاهی نیستند؟ کدام وزیر واکسن اسپوتنیک را در سفرش از روسیه گرفت؟ چه کسانی به او حمله کردند و او سکوت کرد و کار را ادامه داد؟
کدام دستگاه به مهم‌ترین تامین‌کننده خارجی واکسن کشور هر روز حمله می‌کند؟ چه وزیری مجبور است از حیثیت خودش هزینه کند و برای مصالح مردم عزیز ایران حرف‌های دوستان را رفع و رجوع نماید؟ کدام دستگاه تا امروز خرید و اهدای بیش از ۲۴میلیون واکسن خارجی را تمهید کرده و واردات انبوه و مستمر را در هفته‌های آینده مذاکره و نهایی کرده است؟ بیشتر دستگاه‌ها و مواد اولیه تولید واکسن داخلی را کدام وزارتخانه تامین و وارد کرد؟ کدام وزیر تولید مشترک واکسن کوبایی با پاستور را در سفرش به کوبا در پاییز سال گذشته کلید زد؟ چرا اینقدر زمان تلف شد؟ کدام دستگاه پروفورمای ورود ۲۰میلیون واکسن از اروپا را رد کرد؟ باز هم بگویم؟
حمایت غیرمنتظره مرندی از ظریف
علیرضا مرندی در کسوت رئیس فرهنگستان علوم پزشکی در یادداشتی از اقدامات محمدجواد ظریف برای واردات واکسن از چین تقدیر کرده. هرچند به نظر می‌رسد این بخش از جملات زالی به‌خصوص برای او خوشایند نبوده که گفته بود «چرا چین که دوست صمیمی ماست به ما واکسن کافی نمی‌دهد؟» مرندی در یادداشتی که منتشر کرده به تعدادی از همکارانش هم طعنه زده که از کیفیت واکسن‌های روسی و چینی ایراد می‌گرفتند.
مقصود او پزشکانی مثل محمدرضا ظفرقندی رئیس سازمان نظام پزشکی و و ایرج فاضل رئیس سابق این سازمان و جمعی از پزشکان اصلاح‌طلب است (۱۹۲ نفر) که در نامه‌ای به روحانی نسبت به واردات واکسن‌های تایید نشده چینی و روسی هشدار دادند. دو روز بعد از این نامه بود که نامه موسوم به ۲۵۰۰ نفر از طیف مرندی و بهرام عین‌الهی (وزیر پیشنهادی بهداشت دولت ابراهیم رئیسی) خطاب به روحانی و در مخالفت با فایزر و مدرنا نوشته شد.
هرچند اسامی تمام امضاکنندگان این نامه را به طور کامل منتشر نکردند.در واقع گروه پزشکان با سویه های اصلاح طلبانه و حتی لیبرال مخالف ورود واکسن چینی و هندی بودند و پزشکان اصولگرا مخالف ورود واکسن های آمریکایی و انگلیسی. طبق معمول در این مواجهه اساسا اشتباه حرف پزشکان اصولگرا به کرسی نشست و پزشکان لیبرال هم دمی از بدگویی نسبت به واکسن های چینی و روسی و کشورهای سازنده شان دست برنداشتند ! برگردیم به نامه علیرضا مرندی رئیس فرهنگستان علوم پزشکی ایران خطاب به محمدجواد ظریف که در بخش‌هایی از آن آمده:
از تلاش‌های دلسوزانه شما در مدت تصدی وزارت امور خارجه در مقابله با تحریم‌های ظالمانه آمریکای جنایتکار و کشورهای غربی حامی او که با قساوت تمام مردم عزیز کشورمان را از ابتدایی‌ترین حقوق مسلم خود یعنی دسترسی به دارو و تجهیزات پزشکی محروم نمودند، تشکر و قدردانی می‌نمایم.
تمهیدات جنابعالی و همکاران شریف‌تان در تامین واکسن کشور از یک‌سال پیش در شهریور ماه سال گذشته، که کشور چین آمادگی داشت فاز سوم تست بالینی را در ایران انجام دهد و برای این کار حتی واکسن رایگان در مقیاس وسیع هم ارائه می‌داد، قابل تقدیر است.
متاسفانه تلاش‌های دستگاه دیپلماسی به مسئولیت جنابعالی در تامین به‌موقع واکسن از چین در سال گذشته آن هم در حد وسیع، توسط عده‌ای که سخنان‌شان در رسانه‌های غربی و معاند نظام خریدار دارد و دائما افکار عمومی را بر علیه واکسن‌های چینی و روسی تهییج می‌نمودند، در زمان خود موثر واقع نشد و متاسفانه ایمن سازی عمومی را بر ضد کرونا به تاخیر انداخت. در حالی که کشورهای ترکیه و امارات از همین مسیر با واکسن‌های چینی مردم خود را واکسینه کردند. امید است دولت جدید بدون توجه به تبلیغات سوء عده‌ای مغرض، نسبت به تامین حداکثری و هرچه سریع‌تر واکسن تولید داخل و وارداتی اقدام نماید.
مجادله جهانپور با رئیس اتاق بازرگانی
کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو یک دعوای قدیمی با مسئولان بخش خصوصی و اتاق بازرگانی بر سر واردات واکسن دارد. پیش از این اعضای اتاق بازرگانی مدعی شده بودند که قصد واردات واکسن دارند اما وزارت بهداشت مانع آن‌ها شده. جهانپور می‌گفت آن‌ها می‌خواستند واکسن را به چند برابر قیمت وارد کشور کنند و البته موفق به انجام این کار هم نشدند. او حتی دست به افشاگری و انتشار فایل‌های صوتی واسطه‌ها هم زده بود. این بار هم مسعود خوانساری رئیس اتاق بازرگانی تهران توئیتی در این زمینه منتشر کرده که با واکنش جهانپور همراه شده.
خوانساری نوشته: «فروردین ماه امسال همه مقدمات واردات شش میلیون دُز واکسن را با موافقت رئیس‌جمهور و ستاد کرونای تهران طی کردیم. اما به دلایلی که تاکنون برای ما مشخص نگردیده ، وزارت بهداشت مانع از انجام کار شد.» کیانوش جهانپور هم به او پاسخ داده:«آقای مسعود خوانساری رئیس اتاق بازرگانی تهران است، ادعایی کرده‌اند. از آنجا که ظاهرا تمایل به شفافیت هم پیدا کرده‌اند، همین جا درخواست می‌کنم اسم شرکت موردنظر که به ادعای ایشان وزارت بهداشت مانع از واردات واکسن توسط آن‌ها شده است را اعلام کنند.»
او در توئیت کنایه‌آمیز دیگری هم نوشته: «خروجی ۳۸ مجوز واردات واکسن بخش خصوصی، ۳۱۴ هزار دُز واکسن آسترازنکا از روسیه آن هم توسط یک شرکت دارویی باسابقه بوده است. این همه ادعا و بازی با افکار عمومی به اسم بخش خصوصی، اما فیل موش زایید! بازار واکسن، بنداز و در رو نیست، با جای دیگه اشتباه گرفتید. شرم کنید از این مردم!»
یک نکته‌ای که این بحث واردات واکسن را یکبار دیگر داغ کرده قسمتی از اظهارات زالی است که می‌گوید ۷۲۰میلیون دلار صرف واردات داروی رمدسیویر شده است. بعضی کاربران با یک حساب سرانگشتی نوشتند اگر این پول صرف واردات واکسن آسترازنکا با قیمت هر دُز ۵دلار هم می‌شد ۱۴۴ میلیون دُز از این واکسن تا حالا وارد کشور شده بود و با همین حجم واکسن ۷۲ میلیون نفر از جمعیت کشور هر دو دُز واکسن را دریافت کرده بودند. البته خرید این حجم واکسن فایزر به این سادگ یها نیست و بعید است هیچ کشور غیر اروپای غربی بتواند چنین سفارش عظیمی را دریافت کند. یادمان باشد که ۸۲ درصد واکسن های تزریقی در امارات و نزدیک به صد درصد واکسن ها یتزریقی در ترکیه سینوفارم و سینوواک هستند.
