اشتهای عجیب مقامات برای تاسیس داروخانه
روزنامه هفت صبح | یک: یکی از نکاتی که از گزارش تفریغ بودجه سال گذشته استخراج شده این است ۱۰۰۰ نفر از کارکنان دولت و مقامات کشور داروخانه دارند. بر اساس این گزارش از حدود ۱۳ هزار داروخانه فعال در کشور، موسس ۸۱۲ داروخانه، کارکنان بخشهای دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی هستند. به اضافه اینکه موسس ۲۲۱ داروخانه هم از کارکنان پستهای حاکمیتی سیاستگذاری، صدور مجوز و نظارت بر امور دارو است.
همچنین تعداد ۱۷۷ نفر از شاغلین بخش دولتی هم بهعنوان مسئول فنی در سایر داروخانهها اشتغال دارند که ۶۶ نفر از آنها از پرسنل شاغل در دستگاههای حاکمیتی هستند. این آمار انتقادات گستردهای را در روزهای اخیر به همراه داشته و عدهای آن را نمونهای از وجود تعارض منافع در بخشهای مختلف کشور دانستند که باید رفع شود. ضمن اینکه وجود این آمار با توجه به قیمتهای سرسامآور خرید و فروش مجوز داروخانه در شهرهای بزرگ هم معنادار بهنظر میرسد.
دو: رئیس سازمان غذا و دارو در واکنش به انتشار این آمار گفته: «براساس قوانین کشور، هیچ منع قانونی بر اینکه یک داروسازی که شاغل در بخشهای دولتی است، داروخانه داشته باشد، وجود ندارد و بر همین اساس داروسازها هم (مثل پزشکان، دندانپزشکان یا متخصصان علوم آزمایشگاهی که میتوانند مطب و آزمایشگاه و موسسه پزشکی داشته باشند) میتوانند داروخانه تاسیس کنند.» محمدرضا شانهساز در گفتوگو با خبرگزاری فارس توضیح داد:
«وقتی قانون منع نکرده پس هیچکس هم نمیتواند مانع داشتن همزمان داروخانه برای داروساز شاغل در مراکز دولتی شود. نکته دوم این است که قیمت دارو مصوب وزارت بهداشت است و کالایی نیست که بتوان با قیمت دیگری فروخت زیرا قیمت دارو توسط سازمان حمایت، سازمان غذا و دارو و نمایندگان صنعت داروسازی قیمتگذاری میشود، بنابراین داروحانه نمیتواند راساً قیمت دارو را بالا و پایین کند و اصولا تعارض منافعی هم از این بُعد وجود ندارد. نکته سوم اینکه داروخانه یک موسسه پزشکی است که خدماتش را براساس یکسری اصول علمی ارائه میکند و چون منع قانونی وجود ندارد هیچکس هم نمیتواند مانع فعالیت و تاسیس داروخانه توسط داروسازها شود.»
سه: رئیس سازمان غذا و دارو در این مصاحبه جایی اشاره کرده که قیمت داروها مصوب وزارت بهداشت است و کالایی نیست که بتوانند کسی با قیمت دیگری بفروشند. از طرفی میبینیم قیمت پروانه داروخانه در تهران به ۸ میلیارد تومان یا حتی رقمهای بالاتر رسیده است. سود بانکی ماهانه این پول را اگر با نرخ ۲۰درصد محاسبه کنیم، رقمی بیش از ۱۳۰میلیون تومان در ماه میشود. بنابراین کسی که چنین هزینهای برای تاسیس داروخانه میکند، قطعا دنبال سود بیشتر است و نگاه تجاری به داروخانه دارد.
در این فضا هم طبعا نگاه تخصصی داروسازان در مقابل ایدههای سرمایهگذاران برای کسب سود بیشتر به حاشیه میرود که اولین تهدید برای سلامت مردم است. در حالت عادی سود فروش دارو حدود ۲۰درصد است. یعنی اگر یک داروخانه در روز ۱۰میلیون تومان فروش داشته باشد، سود ماهانه آن به ۶۰میلیون تومان میرسد. مبلغ مختصری هم این پول بابت حق فنی هر نسخه اضافه میشود.
با احتساب هزینه اجاره واحد و حقوق پرسنل و اینکه بخشی از این پول از سوی بیمهها با تاخیر تسویه میشود، عملا رقم چشمگیری عاید مالکان داروخانه نمیشود. پس با این حساب این مبالغ هنگفت برای خرید و فروش یا اجاره پروانه داروخانه چه توجیه اقتصادیای دارد؟ مگر اینکه تصور کنیم فرضیه رئیس سازمان غذا و دارو درباره عدم وجود تعارض منافع دقیق نباشد و احتمالا پای درآمدهای جانبی دیگری در میان است.
چهار: یکی از موضوعاتی که داروسازان جوان از مدتها پیش دنبال آن هستند و به دیوان عدالت اداری هم بابت این موضوع شکایت بردند، همین انحصار تاسیس داروخانه است که باعث شده شاهد قیمتهای نجومی برای خرید و فروش پروانه داروخانه باشیم. این گروه از داروسازان میگویند که چرا باید بعد از فارغالتحصیلی تا سالهای برای تاسیس داروخانه صبر کنیم؟
ماجرا به این صورت است که داروسازان برای دریافت مجوز تاسیس داروخانه در هر شهر باید امتیازات مشخصی را کسب کنند که از مقطع و مدرک تحصیلی آنها در آن نقش دارد تا بومی بودن و فعالیت در داروخانه مناطق محروم. بهطور مثال برای تاسیس داروخانه در شهر تهران ۲۸۵۰ امتیاز نیاز است که بهطور مثال با دریافت مدرک دکتری عمومی داروسازی ۲۰۰۰ امتیاز عاید فرد متقاضی میشود.
برای جمعآوری مابقی امتیاز باید با تاسیس داروخانه در شهرهای کوچک بهتدریج امتیاز لازم را کسب کنند. همین محدود کردن مجوز تاسیس داروخانه و شروطی که برای آن قائل هستند باعث رونق گرفتن بازار سیاه خرید و فروش یا اجاره پروانه داروخانه شده است. بعد از این اعتراضات البته اقداماتی صورت گرفته که آئیننامه تاسیس داروخانه دستخوش تغییراتی میشود و شاید بعد از آن مقامات دولتی هم دیگر خیلی تمایلی برای گرفتن مجوز داروخانه نداشته باشند.