از کرونای جهشیافته و خرید واکسن چه خبر؟
روزنامه هفت صبح | تا واکسن رسید، ویروس کرونا تغییر شکل داد. درحالیکه همه دنیا برای رسیدن نوبت واکسنشان لحظهشماری میکنند، سازمان بهداشت جهانی تایید کرد که ویروس کرونا تغییر جهش داده. این ویروس جهشیافته فعلا در کشورهای انگلیس، دانمارک، هلند و استرالیا هم سرایت کرده است. از طرف دیگر دو روز پیش وزیر بهداشت آفریقای جنوبی هم خبر داد که نوع جدیدی از ویروس کرونا را کشف کردهاند. این موضوع حالا سوالهای جدیدی را پیشروی محققان و دولتها گذاشته است؛ از جمله اینکه آیا میلیاردها دلار هزینهای که روی واکسنها سرمایهگذاری کردیم به هدر رفت؟
*** جهان از چه زمانی نگران کرونای دو شد؟
اگرچه هفته پیش دولت انگلیس اعلام کرد که شاهد نوع جهشیافتهای از این ویروس بوده، اما نگرانی از تغییر شکل کووید-۱۹ به قبلتر از این حرفها برمیگردد. همین ماه پیش دانمارک میلیونها راسو را برای جلوگیری از نوع جهشیافته ویروس کرونا از بین برد. بعد از آن هم تحقیق دیگری در انگلیس منتشر شد که میگفت نوع جدیدی از ویروس کرونا بین کارگران اسپانیایی وجود داشته که باعث شده این ویروس در اروپا و بهخصوص انگلیس گسترش یابد. کرونای دو یا تغییر جهش در کووید-۱۹ مثل یک خبر سوختهای بود که همه منتظر شنیدن آن بودند؛ خبری که اول به صورت رسمی از زبان وزیر بهداشت بریتانیا اعلام و به سازمان بهداشت جهانی هم گزارش شد.
حالا این جهش چه معنی میدهد؟ جهش و تغییر شکل ویروسها اتفاق عجیبی نیست. ویروسها بعضیوقتها از بین میروند، بعضیوقتها بدون اینکه تغییر رفتار دهند سرایت پیدا میکنند و در مواردی هم تغییرات عظیمی از خودشان نشان میدهند. تنها نقطه امیدوارکننده این ویروس جدید همین است که خطر مرگومیر آن بیشتر از نوع قبلیاش نیست، ولی میزان سرایت آن بیشتر از نوع کووید اول است.
محققهای انگلیسی گفتهاند دو هفته زمان میخواهند که میزان شیوع آن را در کشورشان اطلاع دهند، ولی آنطور که تا الان اعلام شده، هزار مبتلا به این گونه جدید کرونا را شناسایی کردهاند که اکثرا در جنوب انگلستان بودهاند و دستکم ۶۰ مرکز بهداشت محلی دیگر هم ابتلا به آن را ثبت کردهاند.
بهخاطر همین تغییرات که فعلا شناختهشده نیستند، از همین شنبهای که گذشت، دولت انگلیس دوباره محدودیتهای جدیدی را در بخشهایی از کشور اعمال کرد. در استرالیا هم فقط یک مورد از این ویروس گزارش شده که نیازی به تدابیر امنیتی جداگانه نداشته است. دولت هلند هم اعلام کرد که پروازهای خود را روی انگلیس میبندد تا مانع گسترش احتمالی این ویروس شود.
*** ایمنی مهمتر از آلرژی
با اینکه فرضیهها بیاثر بودن واکسن روی کرونای دو را رد میکنند، اما نگرانیهای دیگری هم در آمریکا خودش را نشان داده است. مرکز کنترل بیماریهای آمریکا بیانیه داده و گفته تبعات غیرقابل پیشبینیای با تزریق این واکسنها به افراد اتفاق افتاده؛ یعنی از بین ۲۷۲ هزار نفری که در این کشور تا امروز واکسن دریافت کردهاند، برخی واکنشهای قابلتوجه آلرژیک داشتند.
مثلا همین چهارشنبه در آلاسکا به محض تزریق واکسن به یک پرستار، او مقابل دوربینها غش کرد. پزشکها هفته قبل از این هم دو مورد مشابه را در این کشور گزارش کردند. البته سازمان غذا و داروی آمریکا گفته ما مطالعات زیادی روی این واکسنها داشتیم و هیچ خطری برای ایمنی ندارند، چراکه فعلا ایمنی آدمها مهمتر از آلرژیداشتنشان است. تا زمانی که محققان دقیقا ویروس جدید را مطالعه نکنند، نمیتوانند جواب قطعی بدهند که سرمایهگذاری دولتها روی واکسن نابود خواهد شد یا نه.
*** تنها ایران و چند کشور آفریقایی واکسن نخریدهاند
نهتنها شکل ویروس، بلکه علائمش هم از ابتدا تغییر و تنوع زیادی داشت. علائم آن اول شبیه سرماخوردگی بود، بعد از دست رفتن بویایی و چشایی به آن اضافه شد. بعد در عدهای با سردرد شدید، در عدهای دیگر با درد عضلانی و در گروهی هم با علائم گوارشی خودش را نشان داد و به اینجا رسید که پزشکان ایرانی همین ماه پیش گفتند یک علامت جدید در شدیدترین موارد ابتلا به کرونا، هذیانگویی است.
پزشکان ایرانی هم از ابتدا این احتمال را میدادند که ویروس کووید تغییر شکل بدهد، اما فعلا گزارشی از سرایت آن منتشر نکردهاند. گسترش ویروس جهشیافته فعلا در کشورهای دیگر به این معنی نیست که پایش را روزی در ایران نخواهد گذاشت. بهخاطر همین هم وزیر بهداشت هفته پیش گفته بود اگر مردم برای شب یلدا با بیخیالی دور هم جمع شوند، غول کرونا بیدار و آتش آن شعلهورتر میشود. این وزارتخانه با وجود هشدارهای پیدرپی، اما هنوز یک محموله واکسن کرونا هم وارد نکرده است.
درحالیکه همه کشورها سرمایهگذاری زیادی روی واکسنها داشتهاند، گفته میشود که فقط ایران و چند کشور آفریقایی هستند که هنوز چیزی نخریدهاند. در روزهای گذشته سازمان هواپیمایی، انجمن داروسازان و مسئولان وزارت بهداشت حرفهای متناقضی درباره واردات واکسن میزدند. سازمان هواپیمایی گفته میتواند زنجیره سرد را برای تامین واکسن فایزر فراهم کند، وزارت بهداشت جواب داد که نمیتوانیم برای طولانیمدت واکسنها را در دمای موردنیازشان نگه داریم.
دستآخر هم انجمن داروسازان توضیح داد که واکسیناسیون آنقدر سریع باید انجام شود که اصلا نیازی به نگهداری طولانیمدت ندارد. در این میان روز گذشته رئیس کل سازمان نظام پزشکی هم به وزیر نامهای فرستاد که هرچه سریعتر دستور خرید واکسن را بدهید. بااینحال وزیر بهداشت فعلا که هیچ حرفی از واکسنهای اروپایی و آمریکایی نزده. او در مصاحبههایش تا امروز سهبار وعده واکسن چینی، هندی و کوواکس را داده است. با اینکه چین فروش واکسن خودش را شروع کرده، مشخص نیست که سعید نمکی برای خرید واکسن از این کشور منتظر چه چیزی مانده است؟