آنالیز| راز جذابیت سریال شمعدونی
روزنامه هفت صبح| روز گذشته تلوبیون پلاس به مناسبت روز حسابدار، یادی از سریال «شمعدونی» کرد که شغل شخصیت اصلی آن (هوشنگ با بازی محمد نادری) حسابدار بود. این سریال را سروش صحت ساخت که سال 94 روی آنتن رفت. چرا «شمعدونی» همچنان جذاب است؟
منظر اول| جنس کمدی : کمدیهایی از جنس «شمعدونی» در تلویزیون زیاد نداشتهایم. این نوع کمدی مبتنی بر فرم کلاسیک قصهگویی نیست بلکه نقطه اتکای خود را بر چند مورد میگذارد که «تکرار اتفاقات» جزءلاینفک آن است. برای همین مثلا عذرخواهی هوشنگ و نپذیرفتن عطا (حسن معجونی) منطقی است و حتما هم قرار نیست بخنداند. سریال بهشدت وامدار شخصیتهاست .ابتدا بیننده باید با آدمهای قصه دوست شود؛ آنها را بپذیرد و رفتارشان را باور کند.
در این شرایط است که شوخیها و تکرار موقعیتها خندهدار میشوند. این موقعیت درست مثل دورهمنشینیهای خانوادگی است؛ در این شرایط همه خندهها بهخاطر جوکگویی نیست بلکه خلق و خوی افراد به هم نزدیک است و به اصطلاح بههم «شرطی» شدهاند، پس حرکات چشم و ابرو هم میتواند ایجاد خنده کند. سروش صحت در «لیسانسهها» هم نشان داد تبحری ویژه در خلق شخصیتها و موقعیتهای خاص دارد.
منظر دوم| جنس قصه: «شمعدونی» قصهگو است، منتهی همانطور كه اشاره شد سابقه كمدیهایی از این جنس در تلویزیون ما كم است و این عادتزدایی تبعاتی به همراه دارد. منظورمان واکنشهای سلبی است که از سوی برخی رسانهها در زمان پخش شکل گرفت. تکیه اصلی «شمعدونی» بر فضاسازی است و کارگردان با استفاده از یکسری مواد اولیه مثل تکرار اتفاقات، کش دادن یک مسئله، زیر و رو کردن یک نکته و … اتمسفر منحصربهفردی برای سریالش بهوجود آورده.
این ویژگی در متنهای ژورنالیستی و فیلمنامههای صحت هم بهوفور دیده میشود. سروش صحت «شمعدونی» را بعد از موفقیت «ساختمان پزشکان» ساخت و مدلی تازه از کمدی ارائه کرد. خیلیها منتظر طنزی از جنس «ساختمان پزشکان» بودند اما صحت خطر کرد و دست به تجربه متفاوت دیگری زد. او همین شیوه را در سه سری «لیسانسهها» پیگرفت و اثری پختهتر تحویل مخاطبان داد.