حقایق تکان دهنده از سرطان در ایران
روزنامه هفت صبح | جزئیات خواندنی از صحبت‌های رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی.
آمار شیوع سرطان در ایران
روز گذشته دکتر محمد اسماعیل اکبری، رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در یک نشست خبری از حقایقی تکان‌دهنده از سرطان در ایران پرده برداشت که بخش‌هایی از آن را مرور می‌کنیم.
*** تاثیر پارازیت
امواج الکترونیکی که با نام پارازیت ممکن است به بدن انسان وارد شوند به هیچ عنوان سرطان‌زا نیست. البته نمی‌توانیم منکر عوارض اینگونه امواج الکترونیکی شویم اما چیزی که به ما ثابت شده این است که این امواج سرطان‌زا نیستند.
*** سرطان به رتبه دوم رسید
تا سال گذشته وقتی در مورد سرطان‌ها صحبت می‌کردیم از آنها به عنوان سومین علت مرگ‌ومیر در کشور یاد می‌کردیم اما امسال رتبه مرگ و میر سرطان‌ها به رتبه دوم رسیده است. یکی از علت‌های این موضوع افزایش تعداد سرطان‌ها و کاهش سوانح و حوادث است. از آنجایی که میزان مرگ و میر حوادث ترافیکی، قتل، خودسوزی و خودکشی کمتر شده و به جایگاه سوم رفتند جایگاه دوم به سرطان اختصاص یافته است. همچنین استرس‌های درازمدت و کهنه نیز می‌توانند علتی برای بروز سرطان باشند.
*** کابوس سرطان معده
چهره سرطان‌ها در کشور در حال تغییر است. زمانی سرطان معده در استان‌های بزرگی مانند تهران و اصفهان در ردیف اول ابتلا به سرطان بودند اما اکنون به رتبه سوم و چهارم رسیده‌اند که این موضوع به علت تغییرات اقتصادی و اجتماعی است چراکه اتفاقات اجتماعی و اقتصادی در بروز سرطان‌ها موثر است. البته سرطان معده همچنان کشنده‌ترین سرطان در کشور است.
*** وضعیت درمان سرطان در کشور
خوشبختانه وضعیت درمان سرطان در کشور به شکل اعجاب‌آوری رو به بهبود است. حدود ۱۰سال قبل نسبت بروز مرگ در اثر سرطان‌ها در طول یک‌سال ۷۰ به ۳۰ بود یعنی ۷۰درصد مبتلایان جان خود را از دست داده و ۳۰درصد زنده می‌ماندند اما امروز این رقم وارونه شده است. به شکلی که ۷۰درصد مبتلایان به سرطان زنده مانده و تنها ۳۰درصد فوت می‌کنند. خوشبختانه مرکز تحقیقات سرطان حتی از برخی کشورهای اروپایی نیز بهتر فعالیت می‌کند. میزان بقای سرطان سینه به بیش از ۱۰سال، بالای ۸۰درصد است و این در حالی است که حدود ۴۰درصد از سرطان‌های پستان را در حالی که پیشرفته شده‌اند، تشخیص می‌دهیم.
*** خاموشی دستگاه رادیوتراپی
اینکه آمریکا می‌گوید حوزه سلامت را تحریم نکرده است یک دروغ صددرصدی است. اکنون چند ماه است که دستگاه رادیوتراپی که حین انجام عمل از آن استفاده می‌کردیم در مرکز تحقیقات سرطان ما خاموش شده است، حتی با اینکه این دستگاه آمریکایی نیست اما اروپایی‌ها جرات نمی‌کنند برای تعمیر آن به کشور ورود کرده و به این موضوع ورود کنند.
*** ناکارآمدی برخی راهنماهای بالینی سرطان
اکنون گایدلاینی (راهنما) که برای مبتلایان به سرطان پستان استفاده می‌شود از نظر اقتصادی و درمان موثر نیست و سود قطعی آن تنها شش درصد است. پیش از این آمار نشان می‌داد که هزینه‌های حوزه سلامت هشت درصد مردم را به سمت زیر خط فقر سوق می‌دهد اما اکنون این رقم به ۱۲درصد رسیده است. پس باید بسیار حساب شده به فکر تجویز دارو و درمان باشیم تا حداکثر بهره‌وری را داشته باشیم.
به طور مثال در تشخیص اولیه سرطان پستان وقتی از دستگاه MRI استفاده می‌کنیم تنها ۴۷.۵درصد اثربخشی را شاهد هستیم در حالی که حداقل بهره‌گیری از این روش در دنیا ۸۵درصد است. یک کانادایی اگر بخواهد از خدمات MRI استفاده کند حداقل شش ماه در نوبت است ولی ما در برخی مراکز درمانی خود حتی ساعت ۳ صبح بدون حضور پزشک وقت انجام MRI را می‌دهیم و توجه به این نکته ضروری است که گاهی اوقات ارزش برخی داروهای ارزان می‌تواند موثرتر از درمان‌های شیمی درمانی باشد که آن دارو در پوشش بیمه‌ای قرار نگرفته اما داروها و خدمات گرانقیمت داروهای پوشش بیمه‌ای هستند.
*** شیمی درمانی کمترین اثربخشی را دارد
سرطان‌ها در دو قسم خونی و مغز استخوانی یا توموری هستند. در درمان سرطان‌های خونی، درمان دارویی می‌تواند پاسخگو باشد و در صورتی که اقدامات تشخیصی مشخص کند که جراحی هم موثر است، از اعمال جراحی هم استفاده می‌کنیم اما برای درمان سرطان‌های توموری یا غده‌ای نیاز به ترکیبی از درمان داریم.
طبق گزارش سازمان ملل عامل درمانی به تنهایی ۴۹درصد امکان بهبودی را می‌دهد و بقیه درمان‌ها باید جانبی باشند. در سرطان‌های غده‌ای رادیوتراپی وضعیت بهتری دارد و تا ۴۰درصد می‌تواند در درمان موثر باشد. همچنین شیمی درمانی حدود ۱۱درصد به درمان بیمار کمک می‌کند. در حالی که بیشترین بار اقتصادی متوجه شیمی درمانی است و این روش کمترین اثربخشی را دارد اما میزان استفاده از آن بالاست.
*** روغن حاوی ویتامین D و رابطه با سرطان
دو مولفه اصلی «بالا رفتن سن» در جامعه و ریسک فاکتورهایی مانند «دخانیات» در بروز سرطان موثر است. اکنون در تلویزیون شاهد تبلیغات دروغین برخی کالاها مانند روغن‌های دارای ویتامین D هستیم اما چه کسی می‌داند که هر گرم از این روغن می‌تواند چهار کالری انرژی ایجاد کند و در درازمدت باعث بروز سرطان‌ها شود.
