همه‌چیز درباره فروش سهام عدالت در بانک‌ها
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی | مراحل فروش سهام عدالت از امروز در بانک‌ها کلید می‌خورد. آنهایی که علاقه‌ای به دریافت کد بورسی ندارند یا نمی‌دانند چطور سهام عدالتشان را در بورس بفروشند، می‌توانند این کار را با یک توافقنامه هفت‌بندی به بانک‌ها واگذار کنند. امکانی که از امروز سه‌شنبه ششم خردادماه به‌وجود می‌آید و طبق برنامه، کارگزاری بانک‌ها از شنبه ۱۰خرداد به‌صورت تدریجی ۳۰درصد سهام عدالت متقاضیان را در بورس می‌فروشند و پولش را به‌حساب آنها واریز خواهد کرد. اگر فکر می‌کنید بندهای این توافقنامه شرایط خوبی ندارد، می‌توانید خودتان برای فروش سهام عدالت در بورس دست به‌کار شوید. اگر کد بورسی دارید، سهام تک‌تک شرکت‌ها به حسابتان می‌آید. اگر کد بورسی ندارید، می‌توانید جزو اولین گروهی باشید که از کد احراز هویت غیرحضوری استفاده می‌کنند و بدون مراجعه به کارگزاری‌ها و دفاتر پیشخوان، کد بورسی می‌گیرند. براساس آخرین اطلاعات، حدود ۲۰درصد از مشمولان سهام عدالت، یعنی ۱۰میلیون نفر با مراجعه به samanese.ir روش مستقیم را برای مدیریت سهام عدالتشان انتخاب کرده‌اند و از امروز می‌توانند یک‌سوم آن را از طریق بانک‌ها بفروشند. اگر خواستید می‌توانید همچنان سهام عدالتتان را نگه دارید و از مزایایی مثل سود سالانه شرکت‌ها استفاده کنید.
*** امکان فروش ۳۰درصد سهام عدالت در روش مستقیم
مشمولانی که برای آزادسازی سهام عدالت خود گزینه سرمایه‌گذاری مستقیم را انتخاب کرده‌اند، امکان فروش ۳۰درصد سهام خود را دارند و برای نقد کردن مابقی سهام باید منتظر فرصت‌های بعدی بمانند. این محدودیت ۳۰درصدی از اثرگذاری منفی فروش سهام عدالت روی ارزش آن جلوگیری می‌کند تا با فروش تدریجی سهام عدالت نه به بورس آسیبی برسد و نه ارزش سهام مشمولان کاهش پیدا کند. سهامی که حالا گمانه‌زنی‌ها از ۱۸برابر شدن ارزش آن حکایت دارد.
سبد سهام عدالت از ۴۹شرکت تشکیل شده که ۳۶مورد آنها در بورس فعال هستند و ۱۳شرکت هنوز وارد بورس نشده‌اند. سهام هرکدام از آنها دراختیار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی است. آنطور که در پایگاه اطلاع‌رسانی سهام عدالت اعلام شده، در زمان واگذاری یعنی حدود ۱۳سال قبل، ارزش سهام این شرکت‌ها در مجموع ۲۶هزار و ۶۳۶میلیارد تومان بود که ۲۳هزار میلیارد تومان آن متعلق به ۳۶شرکت بورسی و سه‌هزار و ۵۰۰میلیارد تومان آن متعلق به شرکت‌های غیربورسی است.
آن شرکت‌هایی که وارد بورس نشده‌اند، صرفا براساس ارزش اسمی‌شان قیمت‌گذاری می‌شوند. برای همین در طول ۱۳سال گذشته ارزش آنها تغییری نکرده و همان مقدار باقی مانده اما در طرف مقابل ارزش سهام شرکت‌های بورسی در این مدت رشد چشمگیری داشته و از ۲۳هزارمیلیارد تومان در سال ۸۶ به حدود ۴۶۷هزار میلیارد تومان در پایان اردیبهشت ۹۹ رسیده است. با این حساب می‌توان گفت، ارزش کلی سبد سهام عدالت درحال حاضر رقمی حدود ۴۷۰هزار و ۵۰۰میلیارد تومان است. مقایسه این رقم با ارزش سهام عدالت در زمان واگذاری نشان می‌دهد، حالا سرمایه مشمولان تقریبا ۱۷٫۵برابر شده است.
ازجمله بزرگترین شرکت‌هایی که نامشان در سبد سهام عدالت به‌چشم می‌خورد، می‌توان به شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس اشاره کرد که ۴۰درصد سهام آن به ارزش ۸۳هزار میلیارد تومان در اختیار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی است و قرار است بعد از آزادسازی به مشمولان سهام عدالت برسد. ۳۰درصد سهام فولاد مبارکه اصفهان به ارزش ۵۵هزار میلیارد تومان و ۳۷درصد سهام شرکت ملی صنایع مس ایران به ارزش ۴۹هزار میلیارد تومان از جمله دیگر سهام ارزشمند موجود در سبد سهام عدالت است.
برای اینکه ببینید شما دقیقا چقدر سهام عدالت دارید، باید ارزش سهام عدالت خود را در ۱۷٫۵ ضرب کنید. آنهایی که در سال ۸۶ بین دهک اول و دوم درآمدی بودند، احتمالا سهام عدالت یک‌میلیونی به آنها واگذار شده و حالا ارزش سهامشان تقریبا ۱۷میلیون و ۵۰۰هزار تومان است. عده‌ای دیگر که بخش بزرگی از مشمولان را تشکیل می‌دهند، سهام عدالت ۵۰۰هزار تومانی دارند. سال‌های اول واگذاری، بعضی به‌جای دریافت سود سالانه، ارزش سهام عدالتشان را بیشتر کردند. برای همین بعضا ۴۵۰هزار تومان و بعضی دیگر ۵۵۰هزار تومان سهام عدالت دارند که در حال حاضر ارزش آن هفت‌میلیون و ۹۰۰هزار تا ۹میلیون و ۶۰۰هزار تومان است.
*** بانک‌ها سهام عدالتتان را می‌فروشند
اگر کد بورسی ندارید یا نمی‌دانید چطور سهام عدالتتان را بفروشید، می‌توانید این کار را برعهده بانک‌ها بگذارید. اگر خاطرتان باشد، پیش از این برای دریافت سود سالانه سهام عدالت شماره شبا حساب بانکی‌تان را به سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرده‌اید. حالا همان بانک می‌تواند برایتان سهام عدالت را بفروشد. برای این کار می‌توانید از امروز ششم خردادماه به یکی از شعب بانک مورد نظر مراجعه کنید. توجه داشته باشید که درحال حاضر امکان تغییر شماره شبا حساب بانکی وجود ندارد و صرفا همان بانک طرف حسابتان می‌تواند به شما در فروش سهام عدالت کمک کند.
بعد از مراجعه به بانک، باید توافقنامه مخصوص فروش سهام عدالت را امضا کنید. براساس این توافقنامه شما به بانک وکالت می‌دهید تا به‌جای شما بخش از سهام عدالتتان را در بورس بفروشد و پول حاصل از فروش آن را به حساب شما واریز کند. این مورد ممکن است چندروزی طول بکشد. آنطور که سخنگوی طرح آزادسازی سهام عدالت اعلام کرده، مراجعه به شعبه اجباری نیست و امکان استفاده از اپلیکیشن یا سایت بانک‌ها برای امضای توافقنامه وجود دارد.
هشتم خردادماه یعنی پنجشنبه همین هفته آخرین مهلت برای مشخص کردن روش سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم از طرف مشمولان سهام عدالت است و در این تاریخ تکلیف مدیریت سهام مشخص می‌شود. از روز کاری بعد از آن، یعنی شنبه ۱۰خردادماه، بانک‌ها از طریق کارگزاری‌هایشان به تدریج سهام متقاضیان را در بورس می‌فروشند. بعضی بانک‌ها مثل پاسارگاد، صنعت‌ومعدن، پارسیان، ملت، ملی و تجارت خودشان کارگزاری دارند و می‌توانند مستقیما سهام عدالت مشتریانشان را بفروشند. بانک‌هایی که کارگزاری خاص خودشان را ندارند، باید با یک کارگزاری دیگر قرارداد ببندند تا کار فروش سهام مشتریانشان را به آنها بسپارند.
آنطور که در فرم درخواست فروش سهام عدالت آمده، متقاضیان باید توافقنامه هفت‌بندی را امضا کنند که براساس آن کارگزار مجاز است، سهام را به هر قیمتی که در لحظه فروش سهام در بازار امکان فروش آن را دارد، بفروشد. در بند دوم آمده، متقاضی باید اعلام کند که اینجانب اطلاع کامل و دقیق از تعداد سهام خود در شرکت‌های بورسی که فهرست آنها را رویت کرده‌ام، دارم و قبل از تکمیل درخواست، تعداد سهام خود را در شرکت‌های سرمایه‌پذیر به‌طور کامل مطالعه کرده‌ام. براساس بند سوم توافقنامه، کارگزار فقط می‌تواند ۳۰درصد از مجموع تعداد سهام شرکت‌ها یا ارزش ریالی سهام متعلق به متقاضی را بفروشد.
انتخاب زمان فروش و سهامی که باید فروخته شود، برعهده کارگزار و با هماهنگی ناظر بازار است. با این حساب معلوم نیست کارگزار سهام شما در کدام شرکت را بفروشد و کدام شرکت را نگه دارد.
بعد از امضای توافقنامه فروش سهام عدالت در بانک، شما حق ویرایش یا لغو آن را نخواهید داشت. مبلغ به‌دست آمده از فروش سهام، از طریق کارگزاری‌ها به بانک پرداخت و نهایتا به حساب مشمولان واریز می‌شود.
هزینه‌های ثبت سفارش فروش مثل کارمزد کارگزاری‌ها، مالیات و کارمزد بانک‌ها برعهده دارنده سهام عدالت است و از مبلغ کلی فروش سهام کم می‌شود. براساس این توافقنامه مشتری درباره سهامی که فروخته می‌شود، قیمت و زمان فروش آنها حق اعتراض ندارد. حسین فهیمی، سخنگوی طرح آزادسازی سهام عدالت در این‌باره می‌گوید، تعداد مشمولان زیاد است و بانک‌ها نمی‌توانند مورد به مورد با افراد چک کنند. بانک سفارش‌ها را تجمیع می‌کند و به کارگزاری تحویل می‌دهد. در واقع اجرای شرایط سفارش برای هر فرد به‌طور جداگانه امکان‌پذیر نیست.
*** الزامی برای فروش سهام عدالت توسط بانک‌ها وجود ندارد
اگر شرایط توافقنامه فروش سهام عدالت توسط بانک‌ها را قبول ندارید، می‌توانید خودتان برای فروش ۳۰درصد سهامتان تصمیم بگیرید. سهامدارانی که روش مستقیم را انتخاب می‌کنند، سهام تک‌تک ۳۶شرکتی که در لیست سهام عدالت قرار دارد، در کد بورسی‌شان قرار می‌گیرد و این افراد باید درمورد تعداد سهمی که از این ۳۶شرکت در اختیارشان قرار دارد، تصمیم بگیرند. اگر کد بورسی ندارید، می‌توانید از امکان جدیدی که بورس در اختیار مشمولان سهام عدالت قرار داده، استفاده کنید و غیرحضوری کد بورسی بگیرید. در چنین شرایطی انتخاب سهامی که می‌فروشید، قیمت و زمان فروش برعهده خودتان است و هر موقع خواستید می‌توانید سهام عدالتتان را نقد کنید.
*** راهنمای دریافت کد بورسی غیرحضوری
قرار است از هشتم خردادماه یعنی پنجشنبه همین هفته امکان دریافت کد بورسی غیرحضوری در سامانه سجام به نشانی sejam.ir فراهم شود. احراز هویت الکترونیکی مجموعه‌ای از راستی‌آزمایی‌ها درباره اطلاعات هویتی از طریق اداره ثبت احوال، اطلاعات مربوط به شماره تلفن همراه فرد که با سامانه شاهکار تطابق داده می‌شود و همچنین یکسان‌بودن شماره همراه فرد با کد ملی است. همین‌طور اطلاعات محل سکونت با کدپستی و اطلاعات بانکی که با شماره شبای بانکی نیز مطابقت داده خواهد شد.
یک نکته هم ارسال عکس و فیلم از سوی کاربر است. به این ترتیب فرد با طی مراحل قادر خواهد بود، از طریق اپلیکیشن مربوطه وارد فضای احراز هویت شود. سپس از طریق ارسال عکس یا فیلم، با بیان یک جمله از کاربر درخواست راستی‌آزمایی بیشتر می‌شود. در این مرحله نیز عکس با پایگاه ثبت احوال از طریق هوش مصنوعی تطابق داده می‌شود. درنهایت نیز به دلیل بار مسئولیت بالا و بار حقوقی این موضوع، یک اپراتور وظیفه چک‌کردن نهایی را دارد تا خطای احتمالی نیز برطرف شود. به این ترتیب احراز هویت در کمتر از ۱۰دقیقه انجام می‌شود. البته از آنجا که اپراتور چک‌کننده نهایی به‌صورت آفلاین است، کمی زمان برای تایید نهایی از سوی این اپراتور صرف می‌شود.
*** چطور بفهمیم مشمول سهام عدالت هستیم یا نه؟
سامانه سهام عدالت به نشانی samanese.ir می‌تواند شما را راهنمایی کند تا ببینید مشمول سهام عدالت هستید یا نه. کار با آن چندان سخت نیست. کد ملی را وارد می‌کنید و نتیجه در همان لحظه به شما اعلام می‌شود. اگر مشمول باشید، می‌توانید با پاسخ به چندسوال امنیتی مثل تاریخ تولد و نام پدر، به حساب سهام عدالت خود دسترسی پیدا کنید.
در این سامانه می‌توانید ارزش سهام عدالت و گزارش پرداخت سود سالانه را مشاهده کنید و ببینید ارزش سهام عدالتتان چقدر است. در همین سامانه امکان انتخاب روش سرمایه‌گذاری مستقیم برای مدیریت سهام عدالت وجود دارد. اگر تا هشتم خردادماه سهام عدالتتان را آزاد نکنید، به این معناست که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده‌اید. براساس آخرین اطلاعات حدود ۲۰درصد مشمولان یعنی ۱۰میلیون نفر روش مدیریت مستقیم سهام عدالت را انتخاب کرده‌اند.
