آزادسازی خرمشهر؛ فاتحان جوان خودساخته
روزنامه هفت صبح، آرش خوشخو | سوم خرداد ۱۳۶۱، ایران بالاخره مسیر جنگ را به نفع خود تغییر داد. این دومین پیروزی بزرگ ایران در جنگ با عراق بود. بعد از شکستن حصر آبادان در ۴ مهرماه ۱۳۶۰ انتظار می‌رفت کفه جنگ بلافاصله به سود ایران تغییر کند اما جان باختن ۵ فرمانده بزرگ و استراتژیست ایران در سانحه هواپیمایی سی۱۳۰ در ۶ مهرماه ۱۳۶۰، شوک سنگینی به اتاق فکر جنگ ایران وارد ساخت و به این ترتیب میان شکستن حصر آبادان تا فتح خرمشهر ۸ماه فاصله افتاد.
خرمشهر در دلتای کارون در دهانه اروند رود تشکیل شده و از دیرباز بین این شهر و بصره درآن سوی اروندرود رقابت تجاری شدیدی برقرار بود. یک سیاح انگلیسی می‌گوید در سال ۱۸۴۸، ۱۶کشتی غول پیکر اقیانوس‌پیما همزمان در خرمشهر پهلو گرفته بودند در حالیکه در بصره شش کشتی حضور داشتند. عثمانی بارها به محمره (نام دیگر خرمشهر) حمله کرد و در نهایت با قرارداد ارزروم و با ابتکار امیرکبیر، عثمانی‌‌ها رضایت به وصل شدن مجدد خرمشهر به ایران دادند.
خرمشهر در آبان ۱۳۵۹ بعد از حدود ۴۰ روز مقاومت آن هم با دستان خالی، سقوط کرده بود و نام مدافعانش، اعضای سپاه خرمشهر و تکاوران دریایی بوشهر را تا ابد زنده نگه داشت. عملیات بیت‌المقدس در بهار سال ۶۱، حاصل اتاق فکر مشترک سپاه و ارتش بود. محسن رضایی و صیاد شیرازی. در این عملیات که از ۱۰اردیبهشت آغاز شده بود طی چهار مرحله و در تاکتیک‌های پیچیده نظامی خرمشهر بالاخره در سوم خرداد آزاد شد.
در این عملیات بسیاری از بزرگان خودساخته سپاه و نیروهای مردمی حضور داشتند. احمد متوسلیان که فرمانده لشگر محمد‌رسول‌الله بود نقشی اساسی در فتح خرمشهر داشت و همین‌طور احمد کاظمی که فرمانده تیپ نجف اشرف بود که نیروهایش با عبور از کارون و پس از نبردی خونین خود را به جاده اهواز به خرمشهر رساندند و حسین خرازی فرمانده لشگر امام حسین.
این سه سردار بزرگ آزادی خرمشهر به ترتیب ۲۸ساله، ۲۳ساله و ۲۵ساله بودند! همت و حاج قاسم سلیمانی هم به عنوان قائم مقام فرماندهی لشگر محمد‌رسول‌الله و فرمانده تیپ ثارالله در عملیات به شکل فعالانه‌ای درگیر بودند. یا محمود شهبازی که مقاومت بزرگ نیروهای تحت فرماندهی‌اش از دلایل فتح خرمشهر بود. او در آستانه دروازه خرمشهر شهید شد در حالیکه فقط ۲۴ سال داشت.
این عملیات در یک فقره ۱۹ هزار عراقی را اسیر کرد و سوم خرداد را به یک روز ملی و میهنی در تاریخ ایران بدل ساخت.بعد از این پیروزی بزرگ حالا ایران در نقش برنده جنگ قرار گرفت و این آغاز بحث و جدلی طولانی میان سران کشور چه در حوزه نظامی و چه سیاسی بود. آیا باید جنگ را تمام شده دانست و صلح کرد؟این ایده مخالفانی داشت از جمله محسن رضایی و تیمسار ظهیر‌نژاد و حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی که اعتقاد داشتند باید برای گوشمالی دشمن و گرفتن امتیاز از او حداقل تا کرانه غربی اروندرود پیشروی کرد. تصرف فاو؟ بصره؟
آن زمان فتح این شهرها در دسترس به نظر می‌آمد اما در بعد بین‌المللی تغییر کفه ترازوی جنگ ناگهان آمریکا و شوروی و فرانسه و عربستان و حتی ترکیه را با تصویر شکست عراق توسط دولت نوپای ایران به وحشت انداخت. طبیعتا آنها مایل به تغییر جغرافیای سیاسی منطقه در این حد نبودند و این آغاز دوره‌ای طولانی و فرسایشی و کم حاصل از جنگ بود که شش سال به طول انجامید.
در این میان اندکی پس از فتح خرمشهر حاکمیت تصمیم می‌گیرد نیروهای نظامی را برای مقابله با تهدید اسرائیل به جنوب لبنان اعزام کند. احمد متوسلیان و یار وفادارش ابراهیم همت و چند صد نیرو راهی لبنان می‌شوند اما آیت‌الله‌خمینی به محض اطلاع با قاطعیت دستور لغو این عملیات و بازگشت این نیروها به جنگ ایران و عراق را صادر می‌کند.
همت و نیروها برمی‌گردند اما احمد متوسلیان و سه همراهش به دست گروه‌های فالانژ دستگیر می‌شوند و تا امروز پس از گذشت ۳۸ سال خبر موثقی ازآنها در دست نیست هرچند شواهد نشان از شهادت آنها می‌دهد. به این ترتیب احتمالا یکی از مهم‌ترین سرداران جنگ ایران و عراق در کناره مدیترانه شهید شده است…
