آتش بنزین؛ اعتراضات آبان سال ۹۸
روزنامه هفت صبح، آرش خوشخو | آبان ۱۳۹۸ ایران موجی هولناک و گسترده از ناآرامیها را تجربه کرد که باز هم منشا اقتصادی داشت. اگر در دی ماه ۹۶ متضررین صندوقهای مالی و اعتباری غیر مجاز کلید ناآرامیها را زدند این بار افزایش ناگهانی قیمت بنزین داستان را شروع کرد. در ناآرامیهای سال ۹۶ اقشاری از طبقه متوسط و طبقه متوسط متمایل به فرودست در کانون حوادث بودند اما در آبان سال ۹۸ ناآرامیها از سوی طبقات تنگدست جامعه کلید خورد.
در حاشیه شهرهای بزرگ و شهرکهای اقماری. در واقع در اوج بحرانهای اقتصادی ناشی از تحریمها دولت با مجوز حاکمیت طرح افزایش قیمت بنزین را کلید زد. طبق این طرح قیمت بنزین آزاد از هزار تومان به سه هزار تومان افزایش مییافت در کنار ماهی ۶۰ لیتر بنزین هزار و پانصد تومانی که در کارتهای سوخت تعبیه میشد.
افزایش قیمت بنزین فشار سنگینی را بر اقشار کم درآمد وارد میساخت بهخصوص صدها هزار راننده تاکسیهای اینترنتی که در سالهای اخیر راه فراری از بیکاری را در این حرفه جدید پیدا کرده بودند و عموما اهل شهرکهای حاشیهای شهرهای بزرگ بودند. واکنشها شدید و هولناک بود. جمعه ۲۴ آبان اولین اعتراضات در سیرجان و اهواز و مشهد به شکل محدودی کلید خورد اما در روز شنبه
۲۵ آبان تهران شاهد اعتراض شدید رانندهها بود و این تنش در شهرکها و شهرهای اطراف تهران به شکل ترسناکی توسعه پیدا کرد.
در شهریار، بهارستان، اسلامشهر، فردیس، گوهردشت…. بانکهای بسیاری آتش زده شد و اتوبوسها و برخی مراکز خرید توسط معترضین خشمگین تخریب شدند. در این میان در چندین نقطه معترضین به سمت مراکز حساس شهر حرکت کردند. کار بهخصوص در ماهشهر پیچیده شد. معترضین جادههای اصلی مواصلاتی شهر را بستند و گروهی به سمت کارخانههای پتروشیمی حرکت کردند. نیروهای امنیتی درگیر میشوند و تلفات قابل توجهی به بار میآید.
این ناآرامیها پس از یک هفته به تدریج فروکش کرد.در بسیاری از شهرها نیروهای انتظامی تجهیزات لازم برای مواجهه کم خطر با معترضان را نداشتند و از سلاحها و گلولههای واقعی استفاده کردند که موجب بالارفتن تلفات در میان معترضین شد. وزیر کشور در یک تخمین تعداد را چیزی بین ۲۲۰ تا ۲۵۰ نفر برآورد کرد که در سالهای پس از انقلاب بیسابقه بوده است.
همان روزها جعفر محمدی در عصرایران نوشت: با توجه به ترکیب شرکتکنندگان در ناآرامیهای آبان ماه و نیز مناطق درگیر که عمدتاً محلههای غیربرخوردار بودند، میتوان از این واقعه به عنوان «شورش طبقه فقیر، بیکار و حاشیه نشین علیه وضع موجود» یاد کرد؛ بنزین فقط یک بهانه و زمینه بود. حاکمیت اما معتقد بود که بخشهایی از ضد انقلاب و سازمانهای جاسوسی در بستر نارضایتی اقتصادی موجود به دنبال اهداف خود بودهاند.
هرچه بود این اعتراضات در کنار حوادث تیرماه ۷۸، تابستان ۸۸ و دی ماه ۹۶ ،چهارمین موج نارضایتی عمومی در کشور بود. نکته عجیب اما آنجا بود که لرستان که از کانونهای اصلی اعتراضات سال ۹۶ بود در اتفاقات سال ۹۸ به نسبت روزگار آرامی را گذراند. برخی عقیده دارند سیل مهیب فروردین ۹۸ و مشارکت بخشهایی از حاکمیت در کمک به مردم این مناطق از دلایل واکنش به نسبت آرامتر مردم این مناطق بوده است. هرچند این فقط یک فرضیه خوشبینانه محسوب میشود.