آتش صدر در منطقه سبز
روزنامه هفت صبح | دیروز روز بسیار پرخبری در عراق بود. در حالی که برخی از هواداران مقتدی صدر همچنان در مجلس عراق تحصن کرده بودند؛ آیت الله سید کاظم حائری، از نزدیک‌ترین افراد به شهدای صدر از مرجعیت استعفا داد و در بیانیه خود به شماتت مقتدی صدر پرداخت و پس از آن بود که مقتدی ضمن انتقاد از آیت‌الله حائری اعلام کرد از سیاست کنار می‌کشد و پس از همه این‌ها بود که هواداران مقتدی صدر حتی به کاخ ریاست جمهوری در منطقه سبز نیز حمله و آنجا را تسخیر کردند.
مهلت ۷۲ ساعته مقتدی
ماجرا در واقع از روز شنبه آغاز شد. در این روز صالح محمد العراقی، بازتاب دهنده مواضع مقتدی صدر در شبکه‌های اجتماعی، با انتشار بیانیه‌ای از جانب وی گفت که «آنچه مهم تر از انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودهنگام است، عدم مشارکت همه احزاب و شخصیت‌های سیاسی است که از ۲۰۰۳ تاکنون در فرآیند سیاسی شرکت کرده‌اند از جمله سران، وزرا و کارکنان و مقامات ویژه وابسته به احزاب حتی جریان صدر است.
من آماده‌ام از اکنون تا حداکثر ۷۲ ساعت توافقنامه‌ای با طرح مذکور امضا کنم. اگر چنین توافقی ظرف این مدت امضا نشود فرصتی برای اصلاحات نیست و بنابراین دلیلی برای مداخله من در آنچه رخ خواهد داد نه با توئیت و نه با چیز دیگر وجود ندارد.»اتاق هماهنگی نیروهای شیعه، با این پیشنهاد مخالفت کرد و پس از آن بود که صباح الساعدی از سران جریان صدر در یک مصاحبه مطبوعاتی چارچوب هماهنگی نیروهای سیاسی شیعه را «خانه مطرودان از جانب مرجعیت و ملت» خواند و باز هم تهدید کرد که: با پایان مهلت ۷۲ ساعته صدر برای اعلام انصراف همه نیروهای سیاسی کشور، وی در هر اتفاقی که در کشور بیفتد مداخله نخواهد کرد.
استعفای آیت‌الله حائری
اما در تحولات روز دوشنبه نخست آیت‌الله سیدکاظم حسینی حائری، مرجع تقلید شیعیان عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد که به دلیل ناتوانی جسمی و بیماری از مرجعیت تقلید شیعیان انصراف می‌دهد.او در بیانیه خود آورد: «واضح است که از لوازم عمل به این مسئولیت بزرگ، سلامت جسمی و توان پیگیری مسائل مربوط به امت مسلمان است اما امروزه وضع سلامت من به سبب بیماری و سن بالا مناسب نیست و احساس می‌کنم که مانع انجام وظایفی شده که بر عهده من است. به همین علت اعلام می‌کنم که از این به بعد، این مسئولیت را ادامه نمی‌دهم و همه وکالت‌ها و اجازه‌ها از طرف من یا از طرف دفاتر من و نیز حق دریافت هرگونه حقوق شرعی از طرف وکلا و نمایندگان به نیابت از من ساقط است.»
سفارش‌هایی مهم‌تر از متن استعفا
اما آنچه شاید از این استعفا مهم‌تر بود سفارشی بود که او به «فرزندان مومن» خود صورت داد:
یک: بر همه مومنان لازم است که از ولیّ، رهبر انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله العظمی سید علی خامنه‌ای (سایه‌اش مستدام) اطاعت کنند. حضرت ایشان برای رهبری امت و اداره مبارزه با نیروهای ستمگر و مستکبر در این شرایط، شایسته‌تر و بایسته‌ترند، شرایطی که نیروهای کفر و شر ضد اسلام محمدی (ص) اصیل هم قسم شده‌اند.
و پس از آن سفارش‌هایی به «فرزندانم در عراق عزیز» که یکی از آن‌ها این بود: «بر فرزندان دو شهید صدر که رحمت خدا بر آن دو باد، لازم است که بدانند که دوستی آن دو شهید اگر با ایمان به روش آن دو در عمل صالح و با پیروی واقعی از اهداف آن دو همراه نباشد، کفایت نخواهد کرد و بدانند که صرف ادعا یا نسبت خویشاوندی به آن دو شهید کفایت نمی‌کند و هر کس تلاش کند به نام آن دو شهید بین فرزندان امت و مذهب تفرقه بیندازد یا به نام آن دو رهبری را بر عهده گیرد در حالی که فاقد درجه اجتهاد و دیگر شرایط قید شده در رهبری شرعی است، در واقع صدری نخواهد بود هرچند چنین ادعایی کند یا نسبتی داشته باشد.»او علاوه بر این مردم عراق را به تلاش برای خروج نیروهای آمریکایی و حمایت از حشدالشعبی نیز دعوت کرده بود.
بیانیه تند مقتدی صدر
پس از آن مقتدی صدر با انتشار بیانیه‌ای رسمی در واکنش به اعلام کناره‌گیری آیت‌الله سیدکاظم حائری از مرجعیت، تأکید کرد که «بسیاری از جمله آقای حائری فکر می‌کنند که این رهبری به لطف یا دستور آنان به دست آمده است در حالی که این به لطف خداوند و فیض پدرمان بوده است». وی تأکید کرد که «نجف اشرف مقر اصلی مرجعیت دینی بوده و هست» و افزود که هرگز ادعای عصمت یا اجتهاد یا حتی «رهبری» نکرده و صرفا خود را «امرکننده به معروف و نهی کننده از منکر» می‌داند و هدفی جز «اصلاح اعوجاجی که عامل اصلی آن نیروهای سیاسی شیعه بوده‌اند» ندارد و می‌خواسته آنان را «به ملتشان نزدیک کند».
صدر افزود: «با اینکه می‌دانم کناره‌گیری آیت‌الله حائری و صدور این بیانیه به اراده شخصی وی نبوده، اما من نیز اعلام می‌کنم که دیگر در امور سیاسی دخالت نخواهم کرد و از اکنون به طور کامل از عرصه کناره‌گیری می‌کنم و همه دفاتر وابسته به خود جز مرقد و موزه و مؤسسه میراث خاندان صدر را مسدود می‌کنم». وی افزوده که همگان را از تعهداتشان معاف کرده و «اگر فوت کردم یا کشته شدم برای من فاتحه بخوانید».
کناره‌گیری یاران مقتدی
دفتر مقتدی صدر در نجف اشرف نیز مداخله به نام جریان صدر در تمامی امور سیاسی و دولتی و نهادهای حکومتی و نهادها و سایر عناوین اجتماعی و همچنین استفاده از شعار و پرچم به نام جریان صدر و استفاده از هرگونه رسانه از جمله شبکه‌های اجتماعی به نام جریان صدر را ممنوع اعلام کرد.
صالح محمد العراقی، منتشر کننده مواضع مقتدی صدر، رهبر جریان صدر، فعالیت خود در شبکه‌های اجتماعی را متوقف کرد. بررسی حساب العراقی در شبکه‌های اجتماعی از جمله توئیتر و تلگرام نشان می‌دهد که در تصاویر حساب‌های شخصی وی، عبارت «مغلق»، (بسته) درج شده است. همزمان نیز کمیته ویژه تظاهرات جریان صدر، فعالیت خود را به حالت تعلیق در آورد.
حمله به کاخ ریاست جمهوری
و بعد از همه این‌ها بود که هواداران مقتدی صدر که پس از اعلام کناره‌گیری وی از فعالیت سیاسی به تحرکات خود در منطقه خضرا افزوده بودند؛ توانستند پس از درگیری با نیروهای امنیتی وارد کاخ ریاست جمهوری شوند. گفته شده که این اقدام با حضور نیروهای سرایا السلام، شاخه نظامی جریان صدر، انجام شده است. پس از آن اعلام شد که در بغداد حالت فوق‌العاده برقرار شده است ولی همچنان در منطقه سبز، درگیری نیروهای جریان صدر با نیروهای امنیتی حتی با شلیک گلوله نیز ادامه داشت.
آیت‌الله حائری کیست؟
سید کاظم حسینی حائری، یکی از چهار مرجع تقلید حال حاضر شیعیان بود که در عراق متولد شده (به همراه حضرات مدرسی، سید صادق شیرازی و سید کمال مدرسی) و یکی از هفت مرجع تقلیدی بود که در عراق مقلدان زیادی داشت (به همراه حضرات سیستانی، خامنه‌ای، بشیر نجفی، فیاض، مدرسی و سید صادق شیرازی).
او متولد سال ۱۳۱۷ در کربلا است و از شاگردان شهید سید‌محمد باقر صدر است. پس از شهادت سید محمدباقر صدر و سید محمد صدر (پدر مقتدی صدر)، گروهی از مردم عراق به خصوص حامیان خاندان صدر وی را به‌عنوان مرجع دینی و سیاسی خود برگزیدند. برخی از کتب او من جمله «مباحث الاصول» نیز تقریرات درس خارج اصول شهید سید محمدباقرصدر بود.
او البته در خرداد ۱۳۵۳ از عراق به ایران مهاجرت کرد و تاکنون در حوزه علمیه قم به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال داشت اما بیشتر مقلدان وی عراقی بودند. نکته جالب دیگر در خصوص ایشان اینکه سید جواد، فرزند ایشان یکی از شهدای جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است.
