علت گرانی و نایاب شدن لاستیک دولتی در بازار
روزنامه هفت صبح، گروه بازار | تولید لاستیک نسبت به سال گذشته ۳۰درصد افزایش پیدا کرده است؛ آماری که وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر کرده و می‌توان رد و نشان آن را در گزارش‌های فعالیت شرکت‌های لاستیک‌سازی هم مشاهده کرد ولی با وجود اینکه تولید لاستیک چنین افزایش چشمگیری را پشت سر گذاشته، چطور پیدا کردن آن در بازار به ماموریت غیرممکن تبدیل شده است؟
در این گزارش به دنبال پاسخی برای این سوال هستیم. همه آمارها به نفع تولید لاستیک است و از هر طرف به ماجرا نگاه کنیم، می‌بینیم لاستیک‌های ایرانی چه در تولید و چه در فروش موفق عمل کرده‌اند. سامانه‌های فروش آنلاین برایشان راه‌اندازی شده ولی هرچه برای خرید اینترنتی لاستیک دولتی تلاش کنید، بی‌نتیجه است. در بازار هم به سختی می‌توان رد و نشان لاستیک ایرانی با نرخ مصوب را پیدا کرد.
خیلی از نمایندگی‌ها می‌گویند از طرف کارخانه محصولی به آنها نرسیده و صرفا می‌توان روی فروشگاه‌هایی حساب باز کرد که لاستیک را با نرخ آزاد می‌فروشند. هرچند قیمت لاستیک در این فروشگاه‌ها تفاوت زیادی با نرخ‌های مصوب دارد. به خصوص درباره لاستیک‌های پرفروش که مخصوص پراید و پژو هستند شاهد اختلاف دو برابری قیمت لاستیک در بازار با نرخ‌های مصوب هستیم. این اختلاف قیمت برای لاستیک‌های بزرگ‌تر که برای خودروهای خارجی طراحی شده‌اند تقریبا ۳۰درصد است.
*** تلاش‌های ناکام برای خرید اینترنتی لاستیک دولتی
اغراق نمی‌کنیم تقریبا شش ماه است برای خرید لاستیک دولتی از سایت‌های فروش برندها تلاش میکنیم اما نتیجه‌ای نمی‌گیریم.گفته می‌شود دو شرکت تایرسازی کویر و بارز، امکان خرید آنلاین لاستیک دولتی را فراهم کرده‌اند. به این صورت که شما با مراجعه به سامانه فروش این دو شرکت و بارگذاری تصویر مدارک خودرو و کارت ملی، امکان خرید سالانه چهار حلقه لاستیک را دارید.
در این روش لاستیک با پست به آدرس اعلام شده ارسال خواهد شد و هزینه ارسال آن برای هر حلقه لاستیک، ۱۴هزار و ۵۰۰تومان در نظر گرفته شده است.ساعت شروع ثبت‌نام هر روز ۹صبح است و ما تا دلتان بخواهد صبح راس ساعت ۹ برای خرید لاستیک دست به کار شدیم اما انگار که به کلی ظرفیت جدید باز نمی‌شود و امکان ثبت نام وجود ندارد. خیلی از کاربران با تجربه‌ای مشابه روبه‌رو هستند و می‌گویند خرید اینترنتی لاستیک دولتی عملا امکان‌پذیر نیست.
تماس با نمایندگی‌ها برای پیدا کردن لاستیک دولتی هم چندان نتیجه مطلوبی ندارد. خیلی از آنها می‌گویند سهمیه‌شان از کارخانه محدود است. تصاویر مختلفی از صف‌های طولانی جلوی در نمایندگی‌های برندهای لاستیک دست به دست می‌شود و در این بین افزایش قیمت پیاپی آن هم حواشی خاص خودش را دارد.
*** دو بار افزایش قیمت در یک ماه
امسال در کمتر از یک ماه، دو مرتبه قیمت مصوب لاستیک افزایش پیدا کرد. ابتدا در تیرماه قیمت مصوب لاستیک به طور میانگین ۳۰درصد افزایش داشت و بعد از آن مجددا در مردادماه شاهد افزایش ۲۵درصدی قیمت مصوب لاستیک بودیم. مصطفی تنها، سخنگوی انجمن لاستیک کشور درباره افزایش قیمت پیاپی لاستیک می‌گوید در آن مقطع تاکید شد که نیاز تولیدکنندگان به افزایش قیمت بیش از این رقم است و قرار شد سازمان حمایت این موضوع را به صورت کارشناسی بررسی در نهایت مجوز جدید افزایش قیمت را به تولیدکنندگان ارائه دهد. برهمین اساس سازمان حمایت مجوز افزایش قیمت ۲۵درصدی تایر را برای تولیدکنندگان صادر کرده است.
*** متهم ردیف اول؛ حذف ارز دولتی لاستیک از اردیبهشت‌ماه امسال
اردیبهشت‌ماه خبر توقف ارز دولتی برای واردات لاستیک آخرین امیدها برای سر و سامان پیدا کردن بازار را از بین برد. در نامه‌ای از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت خطاب به انجمن صنعت تایر ایران گفته شده بر اساس تصمیمات و سیاست‌های ابلاغ شده، اولویت ارزی لاستیک و مواد اولیه آن از گروه یک به گروه دو منتقل شده و بر این اساس ارز تخصیصی به این گروه نیمایی می‌شود.
پیش از آن واردکننده‌های لاستیک و مواد اولیه آن از ارز دولتی با نرخ چهار هزار و ۲۰۰تومان برای واردات استفاده می‌کردند و با تغییر آن به نیمایی، قیمت ارز برای لاستیک حدود چهار برابر شد. حالا که ارز نیمایی به حدود ۲۰هزار تومان رسیده، می‌توان گفت هزینه‌های تامین مواد اولیه تقریبا پنج برابر نسبت به ابتدای سال افزایش داشته. این مورد متهم اصلی گرانی لاستیک به حساب می‌آید.
سخنگوی انجمن صنعت تایر ایران می‌گوید حدود ۶۰درصد مواد اولیه برای تولید لاستیک داخلی است و ۴۰درصد آن وارداتی است. به طور مثال کائوچو در داخل تولید نمی‌شود یا مواد شیمیایی و برخی مواد دیگر با ارز نیمایی وارد می‌شوند. مواد اولیه وارداتی باعث ارزبری نیز می‌شوند، به طور مثال نخ استخوان‌بندی به صورت یال وارد می‌شود و مابقی مواد آن در داخل تولید می‌شود.
*** متهم ردیف دوم؛ افزایش تقاضا برای لاستیک ایرانی
دو میلیون تومان هزینه برای خرید هر حلقه لاستیک خارجی خیلی‌ها را به استفاده از محصولات برندهای ایرانی ترغیب کرده. در حال حاضر اگر بخواهید دو جفت لاستیک خارجی برای ماشینتان بخرید تقریبا باید هفت تا ۱۰میلیون تومان هزینه کنید. این رقم برای لاستیک‌های بزرگ بیشتر می‌شود.
شاید لاستیک‌های ایرانی در بازار اختلاف زیادی با نرخ مصوب دولتی داشته باشند و همچنین شاید قیمت مصوب لاستیک در ماه‌های اخیر افزایش چشمگیری را پشت سر گذاشته ولی با این وجود خرید لاستیک ایرانی صرفه اقتصادی خیلی بیشتری نسبت به مدل‌های خارجی دارد. افزایش تقاضا برای خرید لاستیک ایرانی می‌تواند یکی از دلایل نایاب شدن آن با وجود افزایش آمار تولید باشد.
*** متهم ردیف سوم؛ ردپای لاستیک دولتی در خردهفروشیها
مشاهدات میدانی از بازار لاستیک نشان می‌دهد نهایتا سر و کله لاستیک دولتی به جای نمایندگی، در خردهفروشیها به چشم می‌خورد. یکی از فروشنده‌های لاستیک می‌گوید تایرهای سواری تولید شرکت‌های داخلی با دو برابر قیمت توسط نمایندگان شرکت‌ها به خرده‌فروشان فروخته می‌شود و هیچ فاکتوری توسط نمایندگان شرکت‌ها صادر نمی‌شود تا مورد تعقیب قرار نگیرند و این عاملی برای گرانی انواع تایر تولید داخل است. از طرف دیگر یکی از فروشنده‌ها می‌گوید بعضا با خرید لاستیک از نمایندگی‌ها، آنها را به مغازه‌های لاستیک فروشی می‌برند و با پرداخت مابه‌التفاوت، لاستیک‌های دولتی ایرانی را به لاستیک خارجی تبدیل می‌کنند.
*** متهم ردیف چهارم؛ محدودیت فروش اینترنتی لاستیک
حدود ۱۰درصد تایر تولیدی دو کارخانه از طریق سامانه‌های فروش آنلاین عرضه می‌شود و بقیه تایر تولیدی نیز از طریق نمایندگی‌های شرکت‌های تایرساز به مردم عرضه می‌شود. قرار بود میزان عرضه تایر به صورت فروش اینترنتی افزایش پیدا کند اما این اتفاق نیفتاده است. سخنگوی انجمن صنعت تایر می‌گوید سازمان حمایت با این مسئله موافق نبود و افزایش فروش آنلاین را تأیید نکرد. این سازمان معتقد است عرضه تایر به صورت آنلاین باید با قیمت عمده‌فروشی صورت بگیرد که این کار برای تولیدکنندگان امکان‌پذیر نیست. برای همین تعداد لاستیک‌هایی که از طریق سامانه‌های اینترنتی فروخته می‌شوند محدود است و ظرفیت آن سریع به پایان می‌رسد.
*** نایاب شدن لاستیک در عین افزایش ۳۰درصدی تولید
بررسی آمارهای ماهانه وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد تولید لاستیک در کشور طی یک سال گذشته تقریبا ۳۰درصد افزایش داشته. طوری که در سه ماه اول سال ۹۸ حدود ۴۸هزار تن لاستیک سواری در کشور تولید شده و این رقم در سه ماه اول سال ۹۹ به حدود ۶۳هزار تن رسیده است.
صورت‌های مالی کارخانه‌های تولید لاستیک که در بورس فعال هستند هم شرایط مشابهی دارند. گزارش‌های سامانه کدال نشان می‌دهد لاستیک یزد در پنج ماه اول امسال حدود ۱۳هزار تن لاستیک تولید کرده درحالی که آمار تولید مدت مشابه سال قبل حدود ۱۰هزار تن است. تولید لاستیک در کارخانه ایران تایر از ۹هزار تن در پنج ماه اول سال ۹۸ به حدود ۱۱هزار تن در پنج ماه اول امسال رسیده.
تولید لاستیک بارز در پنج اول سال ۹۸ حدود ۲۸هزار تن بوده که این رقم امسال به ۳۳هزار تن رسیده است. همین سه شرکت به تنهایی رشد قابل توجهی را در تولید لاستیک رقم زده‌اند اما با این وجود در بازار شاهد نایاب شدن و افزایش قیمت چشمگیر لاستیک هستیم.
