یادداشتی به بهانه پیروزی حزبالله لبنان/ بیایید انقلاب را وارد کنیم
مصطفی آرانی ،روزنامه هفتصبح |دیروز صبح وقتی دیدیم که چگونه حزب الله لبنان توانست اعتماد مردمی در این کشور را به خود جلب کند و با وجود تهدیدات جدی امنیتی و البته دلارهای سبز سعودی خرج شده در انتخابات، باز هم به این گروه سیاسی - نظامی اعتماد کردند؛ حقیقتا دلمان خواست که مدلی از دولت حزب الله را در ایران ببینیم و این بار با واردات انقلاب، بتوانیم به سمت جامعه آرمانیمان زندگی کنیم. اما مدل حزب الله چیست و جامعه آرمان ما کدام است؟ به چند نکته اشاره میکنیم و البته این تمام حرف نیست.
حزب الله لبنان مظهر یک حزب تمام عیار سیاسی و حتی نظامی است که بر اصول هویتی خود پافشاری میکند اما این پافشاری به معنای آن نیست که دیگر گروههای سیاسی یا گرایشهای اجتماعی در جامعه را حذف میکند. حزب الله یک حزب شیعه به تمام معناست و لبنان رفتهها میدانند که مناطق تحت تسلط این گروه مثل ضاحیه حتی از نظر منظر شهری با سایر مناطق متفاوت است ولی باز هم این گروه سیاسی تلاش نمیکند همه را در جامعه متکثر و موزاییکی لبنان مانند خود کند و تلاش میکند که به این تنوع رسمیت ببخشد و حتی خود از طریق ائتلافهای سیاسی از این تکثر بهره برداری میکند.
نکته دوم این است که حزب الله همواره خود را در شکل و ظاهر Govermnet یعنی دولت و قوه مجریه یا یک فراکسیون بزرگ در قوه مقننه نمود داده و هیچ گاه خود را مساوی State ندانسته است. از این روست که حتی وجود مشکلات احتمالی در روند کاری حزب الله یا نمایندگان و مجلس و دولت منتخب این گروه به معنای نارکارآمدی حاکمیتی فهم نمیشود و در جریان یک سازوکار دموکراتیک، دولت تغییر میکند و اصل جامعه سیاسی، باقی میماند.
از سوی دیگر باید به بعد کمتر دیده شده حزب الله در ایران توجه کرد: مسئله خدمات اجتماعی. پدر معنوی تمام جنبشهای شیعی معاصر در لبنان امام موسی صدر است و صدر که البته ریشه ایرانی داشت در بدو ورود صرفا به ارائه خدمات اجتماعی مثل سوادآموزی یا ارتقای وضعیت زنان از طریق کارآفرینی پرداخت و سپس به سمت ساختاری سیاسی مثل مجلس اعلای شیعیان لبنان رفت. البته ممکن است بگویید که الان در ایران همچنین خدمات اجتماعی از سوی نهادهایی مثل کمیته امداد ارایه میشود اما مساله اصلی این است که یک گروه سیاسی بتواند با بودجه غیردولتی مسئولیت اجتماعی خود را انجام دهد چرا که هرگونه فعالیت دولت محور، اولا در فرآیندهای بوروکراتیک تخریب میشود، ثانیا وظیفه دولت تلقی میشود و ثالثا به عنوان یک رشوه انتخاباتی فرض میشود.
نکته چهارم این است که حزب الله به درستی اولویتهای خود در جامعه لبنان را شناخته و به جای اینکه وقت خود را صرف مسایلی در حوزه اجتماعی و فرهنگی کند به طور مشخص گفته که اولویت اصلیاش مبارزه با اسرائیل است و تمام انرژی خود را در این زمینه صرف میکند.
و در نهایت نکته پنجم این است که این گروه سیاسی - نظامی حتی با وجود اینکه از نظر مادی و نظامی از ایران تغذیه میشود و آرمان آزادی قدس شریف است اما به شدت روی محورهای ناسیونالیستی تکیه دارد و این انگاره را به وجود آورده که حتی اگر ریشه از ایران است و قرار است میوه نهایی در فلسطین باشد؛ فعلا این درخت تناور در لبنان است و سایه و برگ و بارش هم به لبنانیان میرسد.